Phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ: Mỗi nơi một kiểu

Xây dựng bộ tài liệu chuẩn để giảng dạy và điều trị rối loạn phổ tự kỷ ở trẻ là rất cần thiết.

Vừa chữa vừa mày mò

Rối loạn tự kỷ ngày càng phổ biến và gia tăng ở Việt Nam, hiện nay dù chưa có những nghiên cứu chính thức nhưng theo thống kê sơ bộ của Bộ LĐTBXH, cả nước có khoảng 200.000 người mắc chứng tự kỷ. Con số này không ngừng tăng lên tuy nhiên việc điều trị cũng như nhìn nhận về căn bệnh này đang gặp không ít thách thức. Với những gia đình có điều kiện, việc can thiệp và trị liệu cho con sẽ đem đến nhiều cơ hội để trẻ hòa nhập với cuộc sống. Tuy nhiên với những gia đình kinh tế thu nhập thấp thì việc chữa trị bệnh rối loạn tự kỷ sẽ là một gánh nặng. Bởi trên thực tế việc chữa trị rất tốn kém vì hiện nay việc chữa trị vẫn chưa có một bộ tài liệu chuẩn, mỗi nơi áp dụng một kiểu.

Theo kết quả khảo sát nhu cầu sử dụng tài liệu hỗ trợ phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ ở Việt Nam tại 13 tỉnh/thành như Hà Nội, Hải Phòng, Nghệ An, Thừa Thiên-Huế, Đà Nẵng, TPHCM… cho thấy, hiện có tới 49 tài liệu liên quan đến rối loạn phổ tự kỷ đang được biết đến và sử dụng nhiều. Tuy nhiên, chỉ có 15,9% phụ huynh được hỏi là có biết nhiều và tiếp cận các tài liệu về rối loạn phổ tự kỷ. Các tài liệu được sử dụng hằng ngày chủ yếu là qua báo mạng, trang web, video trên mạng (chiếm tới 30,6%) và các tài liệu phát tay, photo (chiếm 16,2%). Trong khi đó, sách có hội đồng khoa học đánh giá thông qua rất ít khi được sử dụng.

Từ thực tế đó, nhiều trường, các tỉnh thành, cơ quan đã xây dựng các trường, các trung tâm công lập và tư nhân liên quan đến lĩnh vực này. Việc dạy trẻ tự kỷ tại các trường, các trung tâm cũng như cách chúng ta dạy con trong gia đình mình, với mỗi trẻ có phương pháp, cách thức dạy, cách để trẻ học, trẻ chơi khác nhau. Hiện nay các trung tâm, các trường đang áp dụng các phương pháp, cách thức khác nhau, chưa có bộ tài liệu chuẩn chung để áp dụng thành công cho các trường, các trung tâm.

“Với khoảng 200 ngàn người mắc chứng tự kỷ, hiện có rất nhiều trường, tổ chức, cá nhân mở các trung tâm cả trường công và tư nhân liên quan đến lĩnh vực này. Song việc dạy các con ở trường tự kỷ, mỗi người lại có phương pháp riêng, thời gian học, giáo viên dạy ra sao, chăm sóc, phát triển thể lực, trí tuệ cho các con thế nào lại rất khác nhau. Vì không có chương trình khung, giáo trình chuẩn nên việc chữa trị cho người bị tự kỷ không hiệu quả và gặp rất nhiều khó khăn”- Thứ trưởng Bộ LĐTBXH Nguyễn Thị Hà nhấn mạnh.

Cần có bộ tài liệu “cầm tay chỉ việc”

Đánh giá về công tác điều trị cho người bị tự kỷ, PGS.TS Nguyễn Xuân Hải- Khoa Giáo dục đặc biệt, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội cũng cho rằng, hiện nay các bộ tài liệu về giảng dạy cũng như điều trị chứng bệnh tự kỷ chưa bảo đảm tính khoa học và chưa có tính áp dụng vào thực tế. Chính vì vậy để việc chữa trị cho người bị rối loạn phổ tự kỷ thì rất cần một bộ tài liệu chuẩn. Trong đó bộ tài liệu này không nên là sách giáo khoa, mà phải là bộ tài liệu ứng dụng “cầm tay chỉ việc” để cán bộ, người thân can thiệp cho trẻ bị tự kỷ. Đồng thời, dự án cũng cần tăng cường hơn nữa sự kết nối, phối hợp liên ngành y tế, giáo dục, xã hội học… cùng chung sức hỗ trợ trẻ tự kỷ trưởng thành, phát triển, có ích cho xã hội.

Xuất phát từ yêu cầu trên, Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam, Bộ LĐTBXH phối hợp khởi xướng Dự án “Nâng cao nhận thức về tự kỷ ở trẻ em Việt Nam” trong 5 năm (2018 - 2022) nhằm thực hiện các mục tiêu nâng cao nhận thức về trẻ em tự kỷ, đồng thời tuyên truyền vận động cộng đồng cùng tham gia vào các hoạt động can thiệp, hỗ trợ trẻ em tự kỷ, từ đó tạo cơ sở đề xuất chính sách cho trẻ em tự kỷ ở Việt Nam. Trên cơ sở đó cũng có những kiến nghị với Chính phủ, Quốc hội ban hành các chính sách, sửa đổi các văn bản pháp luật có liên quan đến nhóm trẻ tự kỷ.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Hà cho biết, theo dự thảo đề cương tài liệu phục hồi chức năng cho trẻ em tự kỷ tại cộng đồng, bộ tài liệu gồm 2 phiên bản dành cho cán bộ can thiệp và phiên bản dành cho phụ huynh trẻ rối loạn phổ tự kỷ.

Khanh Lê