Phụ nữ Afghanistan ra sao dưới thời Taliban?

Các thành viên Taliban “bắt đầu chích điện vào vai, mặt, cổ và bất cứ chỗ nào mà chúng thích”, một nữ sinh Đại học ở Afghanistan chia sẻ câu chuyện kinh hoàng mà bản thân từng trải qua.

Cô gái bị đe dọa và đánh đập sau lần bị Taliban bắt giữ trong năm nay vì xuất hiện ở nơi công cộng nhưng không có đàn ông trong nhà đi theo hộ tống hay còn gọi là mahram.

Thay vì bảo vệ các quyền tự do, Taliban đang đàn áp phụ nữ Afghanistan kinh hoàng. (Ảnh: EPA-EFE)

“Tên cầm súng nói rằng hắn sẽ giết tôi, và không ai có thể tìm thấy xác của tôi”, Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) dẫn lời cô gái.

Những thông tin chi tiết hơn về hành vi đàn áp phụ nữ Afghanistan dưới tay Taliban cũng được tiết lộ trong báo cáo mang tên “Death in Slow Motion: Women and Girls Under Taliban Rule” và được công bố hôm 27/7. Báo cáo là những cuộc phỏng vấn chi tiết về hành vi bạo hành và những quy định hạn chế mà phụ nữ và bé gái ở Afghanistan đang phải đối mặt.

Cuộc điều tra cho thấy kể từ khi Taliban giành quyền kiểm soát Afghanistan vào tháng 8/2021, không chỉ số lượng phụ nữ và bé gái bị bắt giữ vì “vi phạm đạo đức” gia tăng, mà ngay cả hành vi bạo lực giới, cô dâu nhí và hôn nhân cưỡng bức cũng tăng đột biến.

Theo 4 nguồn tin tố giác làm việc tại các trung tâm giam giữ do Taliban kiểm soát, số lượng phụ nữ và bé gái bị bắt giữ và giam giữ dù vi phạm những lỗi nhỏ nhặt cũng đang gia tăng.

Ngoài việc cấm phụ nữ không được xuất hiện ở nơi công cộng mà không có đàn ông trong nhà đi theo hộ tống, một số người còn bị trừng phạt dù họ đi tới nơi nào đó có cả nam đồng nghiệp hoặc bạn bè là nam giới đi cùng. Nói chung, Taliban quy định chỉ đàn ông trong nhà mới được phép hộ tống phụ nữ ra ngoài đường.

“Đôi khi Taliban dẫn giải các cậu bé và cô bé đi ra khỏi quán cà phê, nếu Taliban nhìn thấy một phụ nữ mà không có mahram ở bên, cô ấy có thể bị bắt giữ. Trước đây, những trường hợp như này không không bị đưa vào tù, nhưng nay số lượng lại gia tăng mỗi tháng”, một nhân viên trong nhà tù của Taliban cho hay.

Những người bị bắt giữ thường bị cáo buộc “vi phạm đạo đức”, một khái niệm rất mơ hồ.

Các nguồn tin cho biết thêm ngay cả nhiều người là nạn nhân của hành vi bạo lực gia đình cũng đang bị bắt nhốt tại các trại giam giữ.

Bất chấp những lời hứa hẹn ban đầu về việc đảm bảo quyền của phụ nữ và bé gái, tình trạng phân biệt đối xử với phụ nữ ở nhiều cấp độ và có hệ thống vẫn đang gia tăng dưới thời Taliban nắm quyền kiểm soát Afghanistan. Hành vi đàn áp phụ nữ Afghanistan đã làm bùng phát nhiều cuộc biểu tình trên đường phố với sự tham gia của phụ nữ nhưng khi bị bắt giữ, họ thường bị tra tấn cả về thể xác lẫn tinh thần.

Một phụ nữ tham gia cuộc biểu tình trong năm nay nhưng bị bắt giữ và giam cầm trong vài ngày cho biết, cô đã bị Taliban đánh đập và đe dọa trong lúc những tay súng đưa ra bức ảnh gia đình cô.

Hai người phụ nữ Afghanistan khác nói rằng các thành viên Taliban đã cho xây dựng một chiến lược mới để ngăn chặn phụ nữ chia sẻ hình ảnh các vết thương lên mạng xã hội.

Nghiên cứu của nhiều chuyên gia và các nhà hoạt động còn cho thấy, tỷ lệ trẻ em tảo hôn và bị ép kết hôn sớm ở Afghanistan đã tăng đột biến dưới thời Taliban cầm quyền.

“Tại Afghanistan, cơn sóng tảo hôn đang diễn ra. Một chính quyền theo chế độ phụ quyền, chiến tranh, nghèo đói, hạn hán, thất học, tất cả những yếu tố này kết hợp lại khiến số vụ cô dâu nhí tăng vọt”, bà Stephanie Sinclair, Giám đốc tổ chức Too Young to Wed nhấn mạnh.

Điển hình, một người phụ nữ (35 tuổi) ở miền trung Afghanistan cho biết tình thế nghèo đói đã buộc cô phải để con gái mới 13 tuổi kết hôn với người hàng xóm 30 tuổi vào tháng 9/2021. Đổi lại, cô này nhận về số tiền 60.000 Afghanis (660 USD).

Người phụ nữ còn có một con gái mới 10 tuổi và cho biết hiện từ chối để con kết hôn sớm.

“Tôi muốn con bé được tiếp tục đi học. Con bé sẽ có thể biết viết, biết đọc và nói tiếng Anh. Tôi hy vọng con gái sẽ có tương lai và hỗ trợ được cho gia đình. Nhưng nếu trường học không được mở cửa trở lại, tôi buộc phải cho con đi lấy chồng”, người phụ nữ tâm sự.

Trong khi đó, Taliban mới đưa ra thêm các quy định giới hạn nữ giới ở Afghanistan được phép đi học và đi làm. Đa phần các trường cấp 2 đang cấm nữ sinh tới lớp. Ngay cả ở bậc Đại học, các nữ sinh cũng đang đối mặt với sự quấy rối, cũng như các quy định về trang phục, sử dụng mạng xã hội và cơ hội học tập.

Nhiều quy định được thi hành và giám sát không chỉ bằng lực lượng Taliban đi tuần tra trên đường phố và các điểm kiểm soát, mà còn từ những người hàng xóm và thành viên trong cộng đồng.

Minh Thu (lược dịch)