Phòng tránh sốc nhiệt trong ngày nắng nóng

PGS.TS.BS Nguyễn Văn Chi (bên trái) thăm khám và hội chẩn cho bệnh nhân nặng tại Khoa Cấp cứu A9. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Di chứng bởi sốc nhiệt

PGS.TS.BS Nguyễn Văn Chi, Khoa Cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, mới đây, bệnh viện tiếp nhận bệnh nhân nam trên 40 tuổi trong tình trạng mệt lả, sốt cao, đau đầu, buồn nôn, choáng váng khi đang làm đồng. Bệnh nhân được đưa đến Khoa Cấp cứu A9 và rơi vào hôn mê, không tiếp xúc được, sốt trên 41 độ C, mất nước nghiêm trọng.

Các bác sĩ chẩn đoán, bệnh nhân sốc nhiệt do làm việc dưới nhiệt độ cao trong thời gian dài. Bệnh nhân được bóp bóng qua mask, đặt ống nội khí quản để bảo vệ đường thở, hạ sốt, truyền dịch, chụp CT não và làm các xét nghiệm đánh giá. Kết quả chụp phim CT cho thấy, bệnh nhân có tổn thương phù não, trong khi các đánh giá xét nghiệm cho thấy rất nhiều rối loạn trong cơ thể. Mặc dù được cứu sống, nhưng bệnh nhân không tránh khỏi các di chứng về ý thức và vận động.

Nguyên nhân sốc nhiệt

PGS. Chi cho biết, cơ thể chúng ta có cơ chế điều hòa thân nhiệt để giữ cho nhiệt độ ở mức cân bằng, quanh 37 độ C. Khi thời tiết nắng nóng, cơ thể sinh ra nhiệt trong quá trình hoạt động và hấp thụ nhiệt từ môi trường. Do đó, nguy cơ tăng thân nhiệt khi ở lâu trong môi trường nắng nóng là rất cao. Khi nhiệt độ tăng, cơ thể sẽ thực hiện các cơ chế để điều tiết như thở nhanh, dãn mạch dưới da, toát mồ hôi,... Tuy nhiên, nếu ở trong môi trường nắng nóng kéo dài, các cơ chế đó sẽ không hiệu quả. Khi nhiệt độ tăng lên trên 41 độ C, chức năng của cơ quan quan trọng như não, tim, phổi, thận sẽ bị ảnh hưởng, các hoạt động chuyển hóa trong cơ thể sẽ rối loạn nghiêm trọng, dẫn đến hôn mê, co giật.

Những nhóm cần đặc biệt lưu ý do có nguy cơ sốc nhiệt bao gồm: Người bắt buộc phải làm việc trong thời gian dài ở ngoài trời khi thời tiết nắng nóng; Người có bệnh mạn tính như tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch, bệnh lý hô hấp mạn tính,...; Trẻ nhỏ chưa có ý thức về thời tiết.

Phòng tránh sốc nhiệt

Các bác sĩ cho biết, bệnh nhân sốc nhiệt có biểu hiện ban đầu như mặt đỏ bừng, da khô nóng, mệt lả, nôn mửa, đau đầu,.. Khi phát hiện nạn nhân bị sốc nhiệt hoặc say nắng, việc cần làm đầu tiên là phải sơ cứu, nhanh chóng chuyển họ ra khỏi khu vực nắng nóng, đưa vào khu vực mát, cởi bớt quần áo, dùng các biện pháp hạ nhiệt bằng quạt, lau khăn ẩm nước mát toàn thân. Nếu bệnh nhân tỉnh, cần cho uống nước mát, cố gắng hạ thân nhiệt, nhanh chóng đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Các bác sĩ khuyến cáo, trong những ngày nắng nóng, nếu phải ở ngoài trời quá lâu, mọi người nên tránh thời điểm từ 11h - 15h, bởi đây là thời điểm cường độ nắng nóng cao nhất. Ngoài ra, cần có các biện pháp bảo vệ cơ thể như mặc quần áo bảo hộ lao động chống nắng, làm thông thoáng, che chắn khi làm việc ngoài trời. Đặc biệt cần lưu ý uống đủ nước.

Bác sĩ khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bạch Mai thăm khám cho một bệnh nhân đột quỵ. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Nếu phải lưu thông trên đường thì cần đội mũ nón, che ô, mặc đồ chống nắng. Người lao động ngoài trời nên vào chỗ mát nghỉ 10 - 15 phút để cơ thể hạ nhiệt và bổ sung thêm nước. Trung bình một người nên uống từ 2,5 -3 lít nước/ngày trong những ngày nắng nóng.

Bên cạnh đó, tăng cường dinh dưỡng, ăn nhiều trái cây, rau xanh có tác dụng thanh nhiệt, uống nước chanh, cam, nước dừa... cũng là điều cần thiết. Người vừa ở nơi nắng nóng nhiệt độ cao không nên tắm ngay bằng nước lạnh, mà cần nghỉ ngơi để cơ thể hạ nhiệt độ, uống bù nước, để ráo mồ hôi.

Sau khi tắm xong, mọi người không nên vào ngay phòng điều hòa có nhiệt độ quá thấp. Những người có tiền sử bệnh tim mạch, huyết áp cao không nên qua lại giữa môi trường nóng - lạnh đột ngột, đặc biệt chú ý khi sử dụng điều hòa, không để nhiệt độ chênh lệch quá cao so với môi trường bên ngoài, dễ gây tình trạng sốc nhiệt. Nhiệt độ của điều hòa nên để ở khoảng 27 độ C. Những ngày quá nóng có thể để nhiệt độ chênh lệch với môi trường bên ngoài tối đa là 10 độ C.