Phó Thủ tướng: Cách mạng công nghiệp 4.0 đặt ra nhiều thách thức cho Việt Nam

Phát biểu tại Hội thảo Năng lực cạnh tranh và phát triển bao trùm trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư” tại Hà Nội ngày 17/11, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 (CMCN 4.0) là một thế giới siêu kết nối số đang làm thay đổi nhanh chóng và sâu rộng cuộc sống, hành vi của mỗi người dân, tạo điều kiện thuận lợi để tăng năng suất và phát sinh ra những mô hình, cách thức kinh doanh mới. Với cách tiếp cận phù hợp, cộng đồng thu nhập thấp cũng có khả năng tham gia và có cơ hội hưởng lợi trực tiếp từ những thành quả mà cuộc Cách mạng này mang lại.

Phó Thủ tướng phát biểu tại Hội thảo (Ảnh: Chinhphu.vn)

Thực tế chứng minh, các quốc gia đang phát triển hoàn toàn có thể bắt kịp và vượt các quốc gia phát triển trong cuộc CMCN 4.0. Nếu như đại đa số người dân ở châu Âu và Bắc Mỹ chưa có thói quen sử dụng thanh toán qua di động, thì 90% dân số trưởng thành ở Kenya, trên 40% dân số trưởng thành ở tại Tanzania, Zimbabwe, hay Namibia thường xuyên sử dụng phương thức thanh toán thuận tiện này.

Uber, công ty thường được nhắc tới như ví dụ tiêu biểu trong CMCN 4.0, đã phải “quy phục” tại thị trường Trung Quốc cho Didi Chuxing – một đối thủ địa phương, đồng thời bị cạnh tranh gay gắt bởi Grab tại Việt Nam và nhiều quốc gia Đông Nam Á. Alibaba giúp hàng triệu hộ kinh doanh và doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Trung Quốc tham gia vào nền kinh tế số, tăng sức cạnh tranh của quốc gia này trên phạm vi toàn cầu…

Theo đại diện Chính phủ Việt Nam, thế giới hôm nay, với nhiều công nghệ đột phá mang tính sáng tạo phá hủy đã loại bỏ dần ưu thế của kinh nghiệm, của hạ tầng cũ, của mô hình kinh doanh cũ. Trong thời đại này, tương lai và triển vọng kinh tế không nằm trên đường kéo dài của quá khứ, nên một quốc gia đang phát triển, với ít hành trang của quá khứ, hoàn toàn có thể đi nhanh hơn và đuổi kịp các nước phát triển. Hơn thế nữa, cuộc cách mạng 4.0 là cuộc cách mạng về phát hiện nhu cầu hơn là một cuộc cách mạng về công nghệ.

“Một quốc gia đang phát triển với nhiều nhu cầu hơn, nhiều vấn đề hơn lại là một lợi thế để tạo ra nhiều hơn sự phát triển”, Phó Thủ tướng chia sẻ.

Phó Thủ tướng tiếp tục nhận định, Việt Nam với thị trường trên 93 triệu dân, lợi thế dân số trẻ, ngày càng được tiếp cận chất lượng giáo dục ưu việt hơn, tỷ lệ tiếp cận Internet cao, khả năng ngoại ngữ được cải thiện, một nền kinh tế mở đang hội nhập nhanh, trong một khu vực kinh tế phát triển năng động có những lợi thế nhất định trong việc đuổi kịp các quốc gia đi trước.

Trong lĩnh vực hạ tầng kết nối viễn thông, Việt Nam cũng đã có những thành công đáng kể. Với 93 triệu dân, chúng ta có trên 130 triệu thuê bao di động. Vùng phủ 4G lên đến 99% số quận huyện với gần 60 triệu kết nối mobile băng thông rộng (3G, 4G). Hiện nay 55% dân số đã thường xuyên kết nối Internet - con số được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng nhanh. Nhiều khả năng, chỉ số kết nối của Việt Nam trong những năm tới sẽ được cải thiện. Đây là nền tảng thuận lợi để những mô hình kinh doanh mới, dựa trên kết nối số phát triển nhanh.

Tuy nhiên ở chiều ngược lại, Phó Thủ tướng cũng cho rằng, CMCN 4.0 cũng đặt ra nhiều thách thức về nâng cao năng lực tranh và phát triển bao trùm cho Việt Nam, như: Thay đổi mô hình kinh doanh, tự động hóa gây ra xáo trộn, chuyển dịch; xu hướng phân cực dự kiến sẽ diễn ra mạnh mẽ trong thị trường lao động tạo ra những thách thức lớn đòi hỏi lực lượng lao động chất lượng cao, có khả năng thích ứng nhanh và năng lực đổi mới sáng tạo; phổ cập của công nghệ số sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho mỗi cá nhân, ở mỗi vùng miền, nhưng đồng thời cũng đặt ra nguy cơ tụt hậu cho những cộng đồng không nắm bắt được cơ hội…

“Thế giới ngày nay là thế giới của công nghệ và sáng tạo, một nước đi sau có thể có lợi thế hơn nếu biết học hỏi, lựa chọn hướng đi và tiến nhanh lên phía trước. Chỉ có đi trước theo những lựa chọn của riêng mình mới thay đổi được thứ hạng. Muốn đi trước đầu tiên phải tạo được môi trường cho cái mới. Làm được như vậy, Chính phủ Việt Nam tin tưởng rằng cơ hội của đất nước trong cuộc CMCN 4.0 là rất lớn”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng chụp ảnh kỷ niệm với các đại biểu tại Hội thảo (Ảnh: Chinhphu.vn)

Vấn đề đặt ra là làm cách nào để Việt Nam có thể vượt qua các thách thức, tận dụng cơ hội và bứt phá, tiến nhanh một cách toàn diện, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bao trùm, mang lại lợi ích cho cho đại đa số người dân trong cuộc CMCN 4.0? – Đây cũng là câu hỏi Chính phủ muốn các chuyển đến các chuyên gia, học giả, đại diện doanh nghiệp tham gia hội thảo lần này cùng đóng góp và đưa ra giải pháp.

Từ góc độ là một chính phủ kiến tạo, đại diện Chính Phủ cam kết sẽ, thường xuyên đối thoại, làm việc chặt chẽ với cộng đồng doanh nghiệp, các chuyên gia trong và ngoài nước để tìm hiểu và loại bỏ các rào cản, các vấn đề đã và có thể sẽ phát sinh; Hoàn thiện hành lang pháp lý, tạo cơ chế và xây dựng các chương trình hành động cần thiết.

“Chính phủ cũng sẽ thúc đẩy trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, khuyến khích các doanh nghiệp tham gia phát triển các lĩnh vực xã hội trên cơ sở hài hòa lợi ích nhà nước, doanh nghiệp và người dân; tiếp tục đầu tư, nâng cấp hạ tầng kết nối số bao gồm hạ tầng cứng giúp mọi cá nhân, mọi thiết bị, cảm biến được kết nối mọi lúc, mọi nơi, an toàn, với tốc độ cao, theo thời gian thực; và hạ tầng mềm bao gồm những vấn đề như các qui chuẩn, tiêu chuẩn, qui định pháp lý về giao dịch số, chữ ký số, thanh toán điện tử, các dịch vụ công nghệ tài chính (Fintech), sở hữu trí tuệ…”, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh tại Hội thảo./.

Hà Giang