Phim tài liệu về bóng ma doping Nga đoạt giải Oscar 2018

Phim tài liệu về bóng ma doping Nga đoạt giải Oscar 2018AFP

Trong phần phát biểu, Fogel nói rằng ông hy vọng phim tài liệu Icarus sẽ là “hồi chuông cảnh tỉnh”. “Chúng tôi xin tặng giải thưởng này cho nhà khoa học Grigory Rodchenkov, người tố giác không biết sợ hãi của chúng ta hiện đang phải sống trong tình trạng rất nguy hiểm. Chúng tôi hy vọng rằng Icarus sẽ là hồi chuông báo thức. Vâng, là hồi chuông cảnh tỉnh về Nga. Và hơn thế nữa. Sự quan trọng của việc nói lên sự thật. Ngay lúc này đây”, đạo diện Fogel phát biểu.

Đạo diễn Fogel (phải) của phim tài liệu Icarus chỉ trích IOC AFP

Trong Icarus, đạo diễn Bryan Fogel xuất hiện từ đầu phim trong hình ảnh một VĐV xe đạp nghiệp dư. Do từng rất thần tượng Lance Armstrong (cua rơ người Mỹ bị tước 7 chức vô địch Tour de France do doping) nên Fogel cũng muốn trải nghiệm để biết các loại thuốc tăng cường hiệu suất đã mang lại những gì cho các cua rơ khiến họ liều lĩnh vi phạm các quy định Ủy ban Phòng chống Doping Thế giới (WADA).

Fogel sau đó tìm đến Don Catlin, một nhà khoa học người Mỹ trong lĩnh vực chống doping, để xin một liều doping chuẩn bị cho một cuộc đua nghiệp dư. Catlin hướng dẫn Fogel đến gặp Grigory Rodchenkov, lúc đó còn là giám đốc của phòng thí nghiệm phòng chống doping Moscow, người sau này trốn sang Mỹ và cung cấp cho tờ New York Times những bằng chứng về vi phạm quy định chống doping có hệ thống của Nga ở các giải đấu lớn, trong đó có Olympic và Paralympic mùa đông 2014 tại Sochi.

Rodchenkov tố cáo Bộ Thể thao Nga đã “chỉ đạo, kiểm soát và giám sát” một phương thức nhằm thao túng các mẫu thử trong thời gian diễn ra Sochi 2014 mà nước này đăng cai, bao gồm đánh tráo mẫu thử với “độc chiêu” mở rồi niêm phong lại các lọ đựng mẫu thử. Sau khi trốn khỏi Nga để sang Mỹ, Rodchenkov đã hỗ trợ cuộc điều tra của WADA do luật sư Canadia Richard McLaren phụ trách, tập trung vào cáo buộc khoảng 1.000 VĐV Nga tham gia sử dụng chất cấm để tăng cường thành tích thể thao và được Nga giúp che giấu các giải Olympic, Paralympic và các giải đấu không thuộc hệ thống Olympic từ năm 2011 - 2015. Rodchenkov hiện vẫn đang sống ở Mỹ theo chế độ bảo vệ nhân chứng.

"Trailer" giới thiệu phim tài liệu Icarus - Nguồn: YouTube

Phát hiện này đã dẫn đến Nga phải thi đấu dưới lá cờ trung lập tại Olympic mùa đông 2018 tại Hàn Quốc hồi tháng trước. Tại sự kiện này, mặc dù có 2 trường hợp VĐV Nga vi phạm doping, nhưng IOC vẫn đã hủy bỏ án phạt đối với Ủy ban Olympic Nga (ROC) hồi cuối tháng 2.

Trong phát biểu của mình bên lề lễ trao giải, đạo diễn Fogel chỉ trích nặng nề IOC, đồng thời kêu gọi Chủ tịch Thomas Bach nên từ chức vì cách xử lý vụ tai tiếng doping của thể thao Nga: “Nói một cách thẳng thắn và ngắn gọn thì Thomas Bach nên từ chức đi. Ông ta là một kẻ lừa đảo. IOC là một tổ chức gian lận…”. Trong khi đó, trong một tuyên bố, IOC cho biết: “Chúng tôi chúc mừng ông Fogel và giải Oscar cho phim của ông ấy, nhưng phát biểu của ông ấy là hoàn toàn không chấp nhận được”.

Phim Icarus đã vượt qua những đối thủ Abacus: Small Enough to Jail, Faces Places, Last Men in Aleppo và Strong Island để giành chiến thắng ở hạng mục Oscar dành cho phim tài liệu hay nhất. Đạo diễn Bryan Fogel và nhà sản xuất Dan Cogan đã có mặt tại Nhà hát Dolby ở Los Angeles (Mỹ) để nhận giải thưởng.

Tại Oscar 2018, Dear Basketball của huyền thoại bóng rổ Kobe Bryant cũng đoạt giải dành cho phim hoạt hình ngắn xuất sắc nhất. Trong khi đó, phim I, Tonya về vụ tai tiếng trượt băng nghệ thuật liên quan đến Tonya Harding và Nancy Kerrigan cũng nhận được tượng vàng Oscar nữ diễn viên phụ cho Allison Janney, vai bà mẹ khắc nghiệt.

Nguyên Khoa