Phiên tòa thứ 10 xử vụ MH17: NATO không thể can thiệp

Phiên tòa thứ mười trong vụ tai nạn hàng không của máy bay Boeing MH17 bắt đầu vào thứ Sáu, ngày 3 tháng 7, lúc 13h 30 (giờ địa phương) tại Khu liên hợp tư pháp Schiphol ở Hà Lan đã từ chối đề nghị của các luật sư cho các nghi phạm Nga trong vụ việc.

Luật sư của bị cáo người Nga yêu cầu dữ liệu vệ tinh của NATO nhưng đã bị Tòa án Hà Lan bác bỏ. Ảnh minh họa: Hiện trường vụ tai nạn MH17

Các luật sư bào chữa hồi tháng trước đã đệ trình một danh sách dài các yêu cầu điều tra thêm, phỏng vấn nhân chứng và ý kiến chuyên gia trong việc tập trung hầu hết vào giả thiết rằng máy bay bị bắn hạ bởi một tên lửa Buk bắn từ lãnh thổ ở phía đông Ukraine do phiến quân thân Nga kiểm soát vào ngày 17 tháng 7 năm 2014.

Luật sư người Hà Lan của bị cáo người Nga Oleg Pulatov là ông Boudewijn van Eyck cho rằng, NATO không cung cấp cho Cơ quan Tình báo Quân đội Hà Lan dữ liệu vệ tinh từ địa điểm gặp sự cố của MH17, nhưng điều này không có nghĩa là NATO không có dữ liệu này.

Do đó, Luật sư Boudewijn van Eyck đề nghị Tòa án chỉ thị thẩm phán điều tra tìm hiểu xem NATO có hồ sơ AWACS (Tổ hợp hàng không để phát hiện và hướng dẫn vô tuyến) của khu vực Đông Ukraine ngày 17/7/2014 hay không. Điều này nhằm có thêm các chứng cứ thuyết phục cho thấy máy bay MH17 đã bị bắn hạ bởi lực lượng thân Nga ở miền Đông Ukraine.

Tuy nhiên, Chủ tọa phiên tòa Hendrik Steenhays cho biết, phía Hà Lan và văn phòng công tố đã từng đưa ra yêu cầu này và nhận thấy, hệ thống AWACS không ghi lại bất kỳ dữ liệu nào từ vị trí máy bay của chuyến bay MH17.

"Chúng tôi kết luận rằng NATO không có dữ liệu đó" - Chủ tọa Hendrik Steenhays khẳng định.

Dẫu vậy, một số yêu cầu điều tra thêm từ phía Luật sư vẫn được chấp thuận bao gồm việc kiểm tra các dữ liệu vệ tinh của Mỹ theo giả thiết máy bay chở khách này bị bắn hạ bởi một máy bay chiến đấu của Không quân Ukraine hoặc bởi một tên lửa được bắn bởi lực lượng Ukraine.

Thẩm phấn Steenhuis đã hoãn phiên tòa cho đến ngày 31/8, khi đó, tòa án chuẩn bị thảo luận về yêu cầu bồi thường của những người thân nạn nhân trong chuyến bay từ Amsterdam đến Kuala Lumpur bị bắn hạ.

Máy bay Boeing của Malaysia, bay từ Amsterdam đến Kuala Lumpur bằng chuyến bay MH17, đã bị rơi vào ngày 17/7/2014 gần Donetsk. Trên tàu có 298 người, tất cả đều thiệt mạng. Kiev nhanh chóng cáo buộc lực lượng dân quân của thảm họa, nhưng phía ly khai khẳng định họ không có phương tiện để hạ máy bay ở độ cao đó.

Một cuộc điều tra được thực hiện bởi một nhóm điều tra chung (SSG) do Tổng công tố viên Hà Lan mà không có sự tham gia của phía Nga. Cuộc điều tra cho thấy rằng Boeing đã bị bắn hạ từ hệ thống tên lửa phòng không Buk, thuộc lữ đoàn tên lửa phòng không thứ 53 từ Kursk. Chúng được cho là đã giao hàng từ Nga, và sau đó quay trở lại.

Phó Tổng công tố viên Nga Nikolai Vinnichenko cáo buộc, cuộc điều tra của SSG đã bỏ qua dữ liệu của các radar Nga do Moscow truyền đi, cũng như các tài liệu cho thấy tên lửa tấn công máy bay Boeing thuộc về Ukraine và được phóng từ lãnh thổ do Kiev kiểm soát. Mặc dù vào ngày đầu tiên của phiên tòa, công tố đã thừa nhận rằng họ đã nhận được các thông tin từ phía Nga và đang nghiên cứu dữ liệu của văn phòng công tố viên Nga nhưng các tiến độ xử lý dữ liệu đang rất chậm.

Nga bác bỏ một cách có căn cứ tất cả các cáo buộc liên quan đến vụ tai nạn và đã nhiều lần tuyên bố rằng cuộc điều tra là sai lệch.

Tổng thống Nga Vladimir Putin lưu ý, Moscow sẽ không thể nhận ra kết quả của một cuộc điều tra mà họ không tham gia đầy đủ.

Thử nghiệm vụ tai nạn MH17 bắt đầu ở Hà Lan vào ngày 9/3/2020 mà không có sự tham gia của các bị cáo người Nga và người Ukraine.

Huy Vũ