Phiên họp thứ 48 UBTVQH: Việc giảm nghèo chưa bền vững, còn có sự chênh lệch giữa các vùng miền

Theo Ủy ban các vấn đề xã hội, năm 2015, Chính phủ đã hoàn thành vượt mức mục tiêu giảm nghèo. Giai đoạn 2016-2020 (theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều), kết quả thực hiện nhiệm vụ này cũng rất ấn tượng, vượt mục tiêu Nghị quyết 76 đề ra với tỷ lệ hộ nghèo cả nước còn dưới 5%.

Đây là một kết quả ấn tượng, vượt mục tiêu Nghị quyết 76 đề ra với tỷ lệ hộ nghèo cả nước còn dưới 5%. Cụ thể tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ 9,88% năm 2015 xuống còn 3,75% năm 2019 và ước năm 2020 còn khoảng 2,75%.

Toàn cảnh phiên họp

Tuy nhiên, kết quả giảm nghèo đến hết năm 2019 và dự báo cuối năm 2020 chưa bền vững và còn có sự chênh lệch giữa các vùng, miền. Trong 8 vùng của cả nước, chỉ có 5/8 vùng đạt tỷ lệ giảm nghèo theo mục tiêu về giảm tỷ lệ hộ nghèo đến năm 2020 (dưới 5%), còn lại 3/8 vùng tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao hơn nhiều so với mục tiêu đặt ra, thậm chí có vùng còn cao hơn tới 4 lần.

Cả nước vẫn còn 23/63 (36,5%) tỉnh thành phố chưa đạt mục tiêu về giảm tỷ lệ hộ nghèo đến năm 2020, trong đó, 4 tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo từ trên 26% đến hơn 33%; 2 tỉnh có hộ nghèo trên 20%; 8 tỉnh có hộ nghèo từ trên 10% đến dưới 20%; 9 tỉnh có hộ nghèo từ trên 5% đến dưới 10%...

Thu nhập bình quân đầu người của hộ nghèo ở các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn, hộ nghèo dân tộc thiểu số chỉ tăng được 1,2 lần, từ 15,81 triệu đồng năm 2015 lên 19 triệu đồng năm 2019 (mục tiêu Chương trình 135 là tăng lên gấp 2 lần). Đặc biệt, chiếu vào các tiêu chí giảm nghèo đa chiều thì một số chiều vẫn có sự thiếu hụt trong tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản (nhà ở, y tế, nước sạch và vệ sinh).

Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh nêu rõ: "Chính phủ không có đánh giá về kết quả thực hiện việc hạn chế thấp nhất tình trạng tái nghèo. Để có cơ sở xem xét đánh giá kết quả việc hạn chế tái nghèo, Ủy ban đề nghị Chính phủ bổ sung đánh giá, số liệu về nội dung này trong cả giai đoạn 2016-2020".

Về rà soát văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến chính sách giảm nghèo, cơ quan thẩm tra thẳng thắn nhận định, mặc dù Chính phủ đã nỗ lực trong việc rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến chính sách giảm nghèo và sắp xếp, điều chỉnh theo hướng tập trung chính sách, nguồn lực, khắc phục sự chồng chéo, trùng lặp, song kết quả thực hiện nhiệm vụ này chưa hoàn thành theo tiến độ, kế hoạch đề ra. Đối với 19 văn bản cần phải ban hành trong các năm 2014, 2015, 2016 thì chỉ có 3/19 văn bản được ban hành đúng hạn; 7/19 văn bản ban hành chậm; 9/19 văn bản chưa được ban hành hoặc sẽ không ban hành…

Cơ quan thẩm tra cũng lưu ý về việc chưa có sự tương thích giữa việc ban hành chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều với việc điều chỉnh chính sách phù hợp để hướng đến mục tiêu giảm nghèo bền vững; chưa điều chỉnh chính sách hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo giai đoạn 2016-2020. Nhiều Bộ vẫn chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm được giao theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ làm ảnh hưởng tới việc ban hành một số chính sách phát triển kinh tế gắn với giảm nghèo, an sinh xã hội và thực hiện mục tiêu của chương trình.

Vì vậy Ủy ban các vấn đề xã hội lưu ý Chính phủ một số vấn đề cần có hướng khắc phục thời gian tới, cụ thể: Một số chương trình tín dụng có thời hạn cho vay, mức cho vay chưa đáp ứng yêu cầu thực tế để phát huy hiệu quả vốn tín dụng; Nguồn vốn ủy thác từ ngân sách địa phương ở một số nơi còn thấp; Tại một số nơi, công tác phối hợp giữa các hoạt động khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư, hỗ trợ kỹ thuật, chuyển giao công nghệ với hoạt động tín dụng chính sách xã hội chưa được gắn kết dẫn đến một bộ phận người nghèo sử dụng vốn vay chưa hiệu quả, chưa thoát nghèo bền vững.

Việc rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến chính sách giảm nghèo và sắp xếp, điều chỉnh theo hướng tập trung chính sách, nguồn lực, khắc phục sự chồng chéo, trùng lặp còn hạn chế; ban hành khá nhiều chính sách giảm nghèo đã làm cho nguồn lực bị dàn trải, bố trí nguồn lực khó khăn. Giữa dự kiến kinh phí ban đầu và nhu cầu kinh phí thực tế luôn khác nhau, có sự chênh lệch lớn…

Trước đó, UBTVQH đã có phiên họp riêng về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công đoàn.

M.Thoa