Phiên họp đặc biệt của Hội nghị Cấp cao ASEAN 36 về tăng quyền năng phụ nữ trong thời đại số

Toàn cảnh Phiên họp đặc biệt các Nhà Lãnh đạo ASEAN về tăng quyền năng cho phụ nữ trong kỷ nguyên số. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Chủ tịch Quốc hội Việt Nam Nguyễn Thị Kim Ngân, Thủ tướng New Zealand Jacinda Arden, Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi và Thư ký điều hành Ủy ban Kinh tế Xã hội Châu Á-Thái Bình Dương của Liên hợp quốc (UNESCAP) Armida Salsiah Alisjahbana dự và phát biểu tại Phiên họp với tư cách khách mời. Đây là lần đầu tiên một hoạt động về chủ đề này được tổ chức trong khuôn khổ một Hội nghị Cấp cao ASEAN.

Phát biểu mở đầu Phiên họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, các nước ASEAN luôn tự hào về những tấm gương phụ nữ đã dũng cảm, hy sinh cống hiến cho hòa bình, độc lập và nỗ lực to lớn cho xây dựng đất nước phồn vinh. Với những đặc thù và thế mạnh riêng, phụ nữ có vai trò ngày càng quan trọng trong nỗ lực chung của nhân loại ứng phó với các thách thức đe dọa ổn định và phát triển của các quốc gia, từ xung đột vũ trang, bạo lực cực đoan, đến biến đổi khí hậu, nghèo đói, bất bình đẳng xã hội... và những ngày qua, là sự bùng phát của đại dịch Covid-19.

Tuy nhiên, vẫn còn đó bất bình đẳng, phân biệt đối xử làm kìm hãm động lực phát triển và khả năng đóng góp của phụ nữ đối với cộng đồng. “Chúng ta cần hành động để giải phóng tiềm năng của phụ nữ, tạo điều kiện để họ phát huy được các thế mạnh, đóng góp tích cực cho tiến trình phát triển của mỗi quốc gia và Cộng đồng ASEAN, đặc biệt trong kỷ nguyên số hiện nay”, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Cộng đồng ASEAN đã khẳng định mục tiêu xây dựng một Cộng đồng “mọi người đều được tiếp cận công bằng với các cơ hội, đồng thời quyền của phụ nữ được thúc đẩy và bảo vệ”. ASEAN đã thông qua Tuyên bố của Lãnh đạo cấp cao năm 2017 về Phụ nữ, hòa bình và an ninh, triển khai các nỗ lực hợp tác hiệu quả trong khuôn khổ Hội nghị Bộ trưởng Phụ nữ ASEAN (AMMW), Ủy ban Phụ nữ ASEAN (ACW), Ủy ban Thúc đẩy và Bảo vệ quyền của phụ nữ và trẻ em (ACWC)…

Là Chủ tịch ASEAN 2020, Việt Nam ưu tiên thực hiện đồng bộ các cam kết, chương trình, kế hoạch tổng thể, gắn kết các cơ chế về phụ nữ, thiết thực hiện thực hóa Cộng đồng ASEAN hướng đến người dân và lấy người dân làm trung tâm.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh 3 trọng tâm mà Phiên họp cần hướng đến. Thứ nhất, tạo điều kiện để phụ nữ tham gia một cách sáng tạo, đổi mới trong tất cả các tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, trên cả ba trụ cột về chính trị-an ninh, kinh tế, văn hóa-xã hội.

Thứ hai, thúc đẩy phụ nữ đóng góp nhiều hơn cho các nỗ lực duy trì hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển bền vững, khuyến khích phụ nữ tham gia đầy đủ trong hoạch định các chương trình, chính sách về hòa bình, an ninh, phát triển cấp quốc gia và khu vực, đóng góp thúc đẩy hợp tác đa phương, đề cao thượng tôn pháp luật và tuân thủ luật pháp quốc tế.

Thứ ba, tạo môi trường thuận lợi để phụ nữ phát huy năng lực sáng tạo, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới trong khởi nghiệp, tìm kiếm cơ hội việc làm và kinh doanh, thích ứng với những yêu cầu chuyển đổi nền kinh tế số.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tại Phiên họp. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

“Năm 2020 đánh dấu 110 năm Ngày Quốc tế phụ nữ, 25 năm Tuyên bố và Cương lĩnh hành động Bắc Kinh về Phụ nữ và 20 năm thông qua Nghị quyết 1325 của Hội đồng Bảo An Liên hợp Quốc về Phụ nữ, Hòa bình và An ninh. Tôi trông đợi phiên họp đặc biệt của chúng ta hôm nay sẽ gợi mở những định hướng quan trọng để phụ nữ ASEAN có thể đóng góp sâu rộng, hiệu quả hơn nữa cho tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN cũng như tham gia tích cực vào các nỗ lực đảm bảo hòa bình, an ninh và thúc đẩy phát triển bền vững, tăng trưởng bao trùm trên bình diện toàn cầu”, Thủ tướng nói.

Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân bày tỏ sự vui mừng khi ASEAN đã luôn nỗ lực thúc đẩy các chương trình bảo đảm bình đẳng giới và sự tiến bộ của phụ nữ thông qua nhiều sáng kiến, hoạt động trong khuôn khổ chính thức của ASEAN.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân mong muốn ASEAN tiếp tục có những sáng kiến thiết thực nhằm trao quyền cho phụ nữ và tăng cường sự tham gia của phụ nữ trong lĩnh vực chính trị, phù hợp với xu thế phát triển và tiến bộ của thế giới.

Nhân dịp này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đưa ra một số đề xuất tới các Chính phủ ASEAN. Thứ nhất, là cần tiếp tục bổ sung hoàn thiện chính sách, pháp luật để thúc đẩy bình đẳng giới, trao quyền và nâng cao vị thế đối với phụ nữ, tạo thuận lợi để tất cả phụ nữ và trẻ em gái không chỉ tiếp cận mà còn được hưởng lợi thực chất từ các cơ hội do công nghệ số và hội nhập quốc tế mang lại, từ đó tăng cường sự tham gia và cơ hội phát triển đối với phụ nữ.

Thứ hai, là cần phát huy vai trò của các cơ quan đại biểu dân cử trong việc tham gia ý kiến, truyền đạt tâm tư, nguyện vọng của cử tri nữ, trẻ em gái để có các chính sách phù hợp, tạo điều kiện và xóa bỏ những rào cản để nữ giới có thể tiếp cận với công nghệ số một cách thuận lợi.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân phát biểu tại Phiên họp. (Ảnh: Nguyễn Hồng)

Thứ ba, là cần khuyến khích sự tham gia của tất cả các chủ thể trong xã hội, trong đó có vai trò đặc biệt của nam giới trong việc hỗ trợ nữ giới cả trong công việc gia đình cũng như tại nơi làm việc; tiếp tục thực hiện bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ với các chương trình, kế hoạch tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức nhằm thay đổi định kiến và khuôn mẫu giới, xóa bỏ nạn buôn bán phụ nữ và trẻ em để bảo đảm tất cả phụ nữ và trẻ em gái đều được tôn trọng, bình đẳng trong mọi mặt của đời sống xã hội.

Thứ tư, là phát huy cơ chế Nữ nghị sỹ AIPA, thành lập và vận hành có hiệu quả Nhóm nữ nghị sỹ trong các nghị viện thành viên ASEAN và tăng cường hợp tác, chia sẻ kinh nghiệm giữa các Nhóm nữ nghị sĩ trong khu vực để thúc đẩy tiếng nói và hành động chung về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ trong các lĩnh vực.

Thứ năm, là trong ASEAN, cần thúc đẩy cách tiếp cận đồng thời cả khía cạnh bình đẳng giới và công nghệ số trong phạm vi toàn khu vực, đẩy mạnh hợp tác và thường xuyên chia sẻ kinh nghiệm giữa các nước ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác khu vực, quốc tế khác trong lĩnh vực này, thông qua các khuôn khổ của ASEAN như Hội nghị Bộ trưởng phụ nữ ASEAN (AMMW), Ủy ban Phụ nữ ASEAN (AWC) và Ủy ban thúc đẩy và bảo vệ quyền phụ nữ và trẻ em ASEAN.

Đầu tư vào phụ nữ và trao cho phụ nữ quyền năng đầy đủ là một trong những phương cách hữu hiệu nhất để huy động sức mạnh tổng hợp giúp các quốc gia tiến nhanh, tiến xa hơn nữa trong kỷ nguyên số khi khoa học công nghệ đang mở ra cả những cơ hội và đặt ra những thách thức đối với nhân loại. (Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc)

Phát biểu tại Hội nghị, Tổng Thư ký ASEAN Dato Lim Jock Hoi nhấn mạnh vai trò của công nghệ số khi công nghệ số có thể giúp cho con người tăng khả năng kết nối cũng như các hoạt động kinh tế. Công nghệ số cũng sẽ đóng vai trò quan trọng trong quá trình phục hồi hậu đại dịch, trong đó, phụ nữ và trẻ em gái có nguy cơ bị bỏ lại phía sau trong thế giới hậu đại dịch.

Theo Tổng Thư ký, phiên họp đặc biệt này không chỉ tái khẳng định cam kết của ASEAN khi thực hiện bình đẳng cho tất cả mọi người mà còn làm sáng tỏ vai trò không thể thiếu của phụ nữ với tư cách là động lực và tác nhân thay đổi trong thời đại kỹ thuật số. Các lãnh đạo ASEAN ghi nhận những đóng góp của phụ nữ trong quá trình xây dựng cộng đồng và hoàn toàn tôn trọng quyền cũng như nhu cầu của họ. Những cam kết này được nêu rõ trong nhiều tuyên bố khu vực nhằm tăng cường phúc lợi và phát triển của phụ nữ và trẻ em ASEAN (năm 2010) và xóa bỏ bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em (năm 2013).

Ông Dato Lim Jock Hoi nhấn mạnh, thời gian qua, các nỗ lực của ASEAN nhằm thúc đẩy bình đẳng giới đã phát triển với những cách tiếp cận mạnh mẽ hơn, có sự hợp tác, thúc đẩy liên ngành. Việc thông qua Tuyên bố về việc thực hiện có trách nhiệm về giới của Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và các mục tiêu Phát triển bền vững (năm 2017) đã đưa vấn đề bình đẳng giới trở thành cốt lõi trong chương trình nghị sự phát triển của ASEAN. Khuôn khổ chiến lược khu vực về Lồng ghép giới hiện đang được hoàn thiện sẽ làm sâu sắc thêm các nỗ lực của ASEAN về thúc đẩy bình đẳng giới trên ba trụ cột cộng đồng.

Theo thống kê của Liên hợp quốc, phụ nữ chỉ chiếm 2% trong số các nhà đàm phán, hòa giải, song lại là nhân tố không thể thiếu trong các tiến trình hợp tác, giúp kiến tạo nền hòa bình và an ninh bền vững hơn. Tỷ lệ phụ nữ hiện đảm nhận cương vị lãnh đạo, quản lý chiếm 40% ở quy mô toàn thế giới và 46% tại khu vực Đông Nam Á. Tại Việt Nam, tỷ lệ nữ đại biểu quốc hội đạt 26,7%, cao hơn so với trung bình khu vực châu Á: 19,9% và toàn thế giới là 24%. Theo một nghiên cứu khác, việc thúc đẩy quyền bình đẳng của phụ nữ ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương có thể đóng góp 4,5 nghìn tỷ USD vào tổng GDP của khu vực vào năm 2025. Các con số ấn tượng đó là minh chứng cho năng lực, tiềm năng và đóng góp to lớn của phụ nữ.

Nguyễn Hồng