Phe Cộng hòa chiếm đa số tại Quốc hội chưa hẳn lợi thế của ông Trump

Một cơ cấu giống như dưới thời cựu Tổng thống George W. Bush lại xuất hiện ở Quốc hội Mỹ. Đó là đảng Cộng hòa chiếm đa số tại cả Thượng viện và Hạ viện Mỹ. Trong khi Tổng thống cũng là người của đảng này. Nhưng đây chưa phải là lợi thế với người đứng đầu Nhà Trắng. Giáo sư Jim Butterfield, ngành Khoa học Chính trị, Đại học Tây Michigan nhận định trong cuộc phỏng vấn với phóng viên Đài TNVN.

Giáo sư Jim Butterfield, ngành Khoa học Chính trị, Đại học Tây Michigan.

Quốc hội và Tổng thống đắc cử vẫn còn bất đồng

PV:Đảng Cộng hòa đã thắng lớn trong cuộc bầu cử. Nhiều người đã nói tới việc Tổng thống và Quốc hội sẽ hợp tác ăn ý với nhau. Có phải vậy không, thưa ông?

Giáo sư Jim Butterfield: Trong mấy năm qua, Hạ viện Mỹ vẫn luôn nằm dưới sự kiểm soát của đảng Cộng hòa. Có rất ít cơ hội cho đảng Dân chủ giành lại thế đa số nhưng trong cuộc bầu cử vừa qua, đã có một cơ hội tốt để phe Dân chủ lấy lại ưu thế tại Thượng viện.

Tuy vậy, điều đó đã không xảy ra với cuộc chạy đua cho chiếc ghế tại Thượng viện ở các bang Indiana và Pennsylvania. Có cùng một lý do ở đây cho thất bại của phe Dân chủ tại Quốc hội. Đó là các cuộc khảo sát và dự báo đã đánh giá thấp sức mạnh của nhóm cử tri da trắng bảo thủ và những người da trắng theo đạo. Trong khi lại đánh giá quá cao nhóm cử tri Latin và da màu.

Kết quả như chúng ta thấy đó là đại diện Cộng hòa có mặt ở Hạ viện, Thượng viện và cả Nhà Trắng. Tình huống này cũng kéo dài khoảng 6 năm trong hai nhiệm kỳ của cựu Tổng thống George W.Bush.

Điều này cho phép việc thông qua các dự luật dễ dàng hơn. Cái chúng ta cần quan tâm là Tổng thống đắc cử Donald Trump sẽ làm việc như thế nào với những nghị sĩ Cộng hòa tại Quốc hội bởi họ cùng thuộc một đảng nhưng không có gì đảm bảo họ sẽ hợp tác với nhau.

Đây sẽ là câu hỏi rất lớn trong nhiệm kỳ này bởi thực tế là có một số lượng đáng kể lãnh đạo Quốc hội đã công khai chỉ trích ông Trump rất nhiều lần suốt chiến dịch tranh cử. Vì thế chưa rõ là họ sẽ hợp tác với nhau hay không, cho dù họ ở cùng phía trong nhiều vấn đề quan trọng.

PV:Vậy khả năng các nghị sĩ Quốc hội và Tổng thống đắc cử Donald Trump đối đầu không phải là không có, thưa ông?

Giáo sư Jim Butterfield: Sự đối đầu của các nghị sĩ và đại diện hành pháp của cùng một đảng là từng có nhưng không phải là phổ biến. Hai năm đầu nhiệm kỳ của Obama, đảng Dân chủ chiếm đa số tại Quốc hội. Họ đã phối hợp với nhau khá tốt. Nhưng trong nhiệm kỳ 4 năm của tổng thống Jimmy Carter giai đoạn cuối 1970, Quốc hội và Tổng thống rất khó làm việc với nhau.

Ông Carter đã dùng quyền phủ quyết của Tổng thống để bác bỏ nhiều dự luật do Quốc hội thông qua. Ngược lại, Quốc hội cũng nhiều lần gạt sang bên các quyết định phủ quyết của Nhà Trắng bằng đa số.

Vì thế chẳng có gì đảm bảo Quốc hội với đa số và Tổng thống của cùng một đảng sẽ luôn hợp tác với nhau. Tôi dự đoán rằng, họ sẽ cùng quan điểm trong nhiều vấn đề như hủy bỏ chính sách y tế mà ông Obama thông qua vài năm trước, hoặc vấn đề biến đổi khí hậu. Tuy vậy, cũng sẽ có những vấn đề họ có khác biệt, thậm chí có thể xảy ra va chạm.

Tổng thống đắc cử của Mỹ Donald Trump. (Ảnh: AFP)

Chính sách đối ngoại chưa rõ ràng

PV:Thế giới đang có quá ít thông tin về chính sách đối ngoại của ông Donald Trump. Ông ấy sẽ có cách tiếp cận như thế nào? Liệu nó có ảnh hưởng gì tới Việt Nam không?

Giáo sư Jim Butterfield: Tôi nghĩ có rất nhiều dự báo về những gì Trump sẽ làm nhưng có hai thứ mà ông ấy đã hứa sẽ có ảnh hưởng tới Việt Nam. Ông ấy đã hứa sẽ rút khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Nếu không có nước Mỹ như là một phần của hiệp định, nhiều khả năng là nó sẽ sụp đổ. Đó là vì Mỹ chiếm phần lớn trao đổi thương mại trong khối này.

Ông ấy cũng hứa sẽ không ủng hộ các hiệp định về môi trường. Đó không chỉ là Nghị định thư Kyoto mà còn là Hiệp định Paris giúp làm giảm phát thải khí CO2, nguyên nhân của sự ấm lên của Trái Đất. Ông ấy từng nói không tin rằng biến đổi khí hậu là do con người. Ông ấy ủng hộ việc sử dụng than, dầu và khí đốt, những nguồn tài nguyên gây ra phát thải.

PV:Chiến lược “Xoay trục” sang Châu Á Thái Bình Dương của Obama có thể sẽ bị thay đổi dưới thời ông Trump?

Giáo sư Jim Butterfield: Rất khó dự đoán về bất cứ việc gì. Căn cứ vào những gì mà ông Trump đã nói về châu Á – Thái Bình Dương, sẽ có hai chính sách lớn.

Thứ nhất, ông ấy muốn có cách tiếp cận cứng rắn hơn với Trung Quốc. Ông ấy tin là Trung Quốc đang thao túng tiền tệ, đang lợi dụng việc đàm phán thương mại tự do với Mỹ để kiếm lợi, và làm tổn thương nước Mỹ. Có vẻ ông ấy sẽ đối đầu với Trung Quốc nhiều hơn, đặc biệt trong vấn đề thương mại và chính sách quản lý của nhà nước với thị trường; thậm chí cả việc Trung Quốc quân sự hóa các vùng biển.

Thứ hai, ông ấy cũng từng nói sẽ yêu cầu Nhật Bản và Hàn Quốc đóng góp nhiều hơn cho các chi phí và đảm bảo an ninh tập thể.

Nhìn chung, chính sách với khu vực châu Á – Thái Bình Dương vẫn còn đang ở trong túi của Trump và tôi thậm chí còn không biết ông ấy có còn dùng những ngôn từ mạnh như đã từng nói hay không?

Tôi cũng muốn nhấn mạnh ở đây là ông ấy cũng còn phải giải quyết cả vấn đề liên quan đến tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng, chính sách với Trung Quốc và lớn nhất là những vấn đề chính trị nội bộ nữa.

PV: Nước Mỹ vẫn đang bị tổn thương sau chiến dịch tranh cử. Dự đoán ông Trump sẽ giải quyết sự chia rẽ này thế nào, thưa ông?

Giáo sư Jim Butterfield: Tôi không nghĩ ông ấy có thể làm được việc đoàn kết nước Mỹ trở lại. Ngay cả khi chiến thắng thì bà Hillary Clinton vẫn đối mặt với vấn đề tương tự. Đây là điểm độc đáo của lịch sử bầu cử Mỹ.

Cả hai ứng cử viên đều có rất nhiều người thích và không thích họ. Đa phần công chúng Mỹ sẽ giữ quan điểm của mình bất kể ai là Tổng thống. Bất kể ông Trump có tìm ra cách để kết nối người Mỹ với nhau, xã hội Mỹ vẫn bị phân cực sâu sắc.

PV:Xin cảm ơn ông!./.

Phan Tùng/VOV1