Phát triển đối tượng BHXH tự nguyện: Đi tìm lời giải cho 'bài toán' khó

Báo cáo BHXH Việt Nam tại Hội thảo cho thấy, tính đến 30/09/2018, số đối tượng tham gia BHXH tự nguyện là 189.502 người, đạt 57.2% so với kế hoạch giao. Trong đó, một số địa phương thực hiện tốt công tác phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện như: Điện Biên là 1.740 người, đạt 97,9% kế hoạch; Quảng Bình là 5.895 người, đạt 89,2% kế hoạch; Cao Bằng là 1.995, đạt 88,0% kế hoạch; Hải Dương là 10.870, đạt 87,5% kế hoạch; Thừa Thiên – Huế là 2.042, đạt 82,1% kế hoạch; Ninh Bình là 3.201 người, đạt 80,3% kế hoạch…

Kinh nghiệm của những địa phương thực hiện tốt phát triển BHXH tự nguyện là có sự vào cuộc tích cực của chính quyền địa phương, phối hợp của các Ban, ngành có liên quan trong việc tuyên truyền, hồ trợ từ ngân sách địa phương cho người tham gia BHXH tự nguyện; Sự quyết liệt, chỉ đạo sát sao của Giám đốc, Phó Giám đốc phụ trách; phương pháp tổ chức, vận động và hướng dẫn người tham gia BHXH tự nguyện phù hợp; giao chỉ tiêu cho cán bộ, đại lý thu; đồng thời quyết liệt đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện chỉ tiêu được giao và khen thưởng kịp thời…

Tuy nhiên, đến nay có tới 48 địa phương giảm đối tượng so với năm 2017, nguyên nhân chủ yếu một số đối tượng tham gia nghỉ hưởng chế độ BHXH hoặc chuyển đối tượng theo quy định; người tham gia chưa hiểu đầy đủ về chính sách; thiếu thông tin về chính sách pháp luật; có thu nhập thấp, không ổn định; chưa có thói quen tham gia BHXH khi còn trẻ để hưởng lương hưu khi về già; chưa giao cụ thể cho từng đại lý thu…

Nhiều ý kiến đóng góp để phát triển BHTN

Từ thực trạng trên, BHXH Việt Nam đề xuất giải pháp, BHXH các tỉnh, thành phố chủ động đề xuất với UBND các cấp trình HĐND căn cứ điều kiện, tình hình phát triển kinh tế của địa phương để hỗ trợ thêm một phần mức đóng cho người tham gia BHXH tự nguyện nhất là đối tượng không thuộc hộ gia đình nghèo, cần nghèo, tăng cường đôn đốc, kiểm tra, giám sát hoạt động đại lý thu. Trong đó, tập trung đổi mới nội dung, chất lượng và hình thực tuyên truyền như: đào tạo đội ngũ cộng tác viên ngoài ngành là thành viên của các tổ chức chính trị từ tỉnh đến huyện, đến xã như Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn thanh niên… Lựa chọn, xây dựng kế hoạch tổ chức tuyên truyền phù hợp với từng nhóm đối tượng; niêm yết công khai tên, địa điểm, số điện thoại đại lý thu, nâng cao chất lượng phục vụ đối tượng tham gia… Niêm yết công khai tên, địa điểm, số điện thoại đại lý thu, nâng cao chất lượng phục vụ đối tượng tham gia; giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện cho từng đại lý thu; hằng quý, tổ chức đánh giá và khen thưởng kịp thời. Đồng thời giao chỉ tiêu cán bộ, công chức, viên chức trong ngành đến 31/12/2018: Lãnh đao BHXH tỉnh, huyện, trưởng, phó các phòng mỗi người phát triển ít nhất 02 người, chuyên viên ít nhất 01 người tham gia BHXH tự nguyện…

KINH NGHIỆM VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN BHXH TỰ NGUYỆN

Phó Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam Trần Đình Liệu cho biết, chính sách BHXH tự nguyện ra đời hơn 10 năm nay; tuy nhiên, hiện nay toàn quốc chỉ có gần 200.000 người tham gia, còn quá thấp so với tiềm năng và mục tiêu đề ra.

“Hôm nay, BHXH Việt Nam tổ chức Hội thảo này để cùng ngành Bưu điện và các đơn vị liên quan, hệ thống đại lý chia sẻ kinh nghiệm, tìm ra các giải pháp, con đường ngắn nhất để tiếp cận, tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện. Mọi ý kiến, đề xuất, giải pháp của các đại biểu tại Hội thảo đều rất quý giá để BHXH Việt Nam xây dựng một bộ quy trình chuẩn về phát triển BHXH tự nguyện cho cả nước ”- Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu chia sẻ.

Các đại biểu địa phương đóng góp ý kiến

Phó Tổng Giám đốc Trần Đình Liệu cũng cho biết, thời gian tới, BHXH Việt Nam sẽ có những thay đổi để nâng cao hơn nữa công tác phát triển đối tượng như: thay đổi cơ chế tài chính ưu tiên cho phát triển, mở rộng đối tượng, lấy khách hàng là trung tâm; công tác thi đua, khen thưởng, kỷ luật cũng gắn với kết quả hoạt động trong phát triển đối tượng; đưa ra nhiều gói tỷ lệ hoa hồng cho người phát triển đối tượng, ưu tiên cho phát triển bền vững, tham gia lâu dài; tăng cường tập huấn, đào tạo đội ngũ cán bộ đại lý…
Ông Nguyễn Minh Đức- Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam cho biết, ngành Bưu điện đang là một kênh đại lý lớn của ngành BHXH trong việc tuyên truyền, vận động người dân tham gia BHXH tự nguyện. Thời gian qua, ngành Bưu điện đã tích cực vào cuộc thực hiện nhiệm vụ quan trọng này. Từ đầu năm 2018, Bưu điện Việt Nam đã thí điểm triển khai hình thức phát triển BHXH tự nguyện mới qua việc tổ chức các Hội nghị tuyên truyền theo hình thức thương mại ở 20 tỉnh, thành phố.

Kết quả, đến 26/10/2018, ngành Bưu điện đã tổ chức được 336 hội nghị tuyên truyền về BHXH tự nguyện; từ đó, vận động được gần 8.000 người tham gia mới. Cho thấy, hình thức tuyên truyền, vận động mới đem lại hiệu quả rất khả quan. Do đó, trong những tháng còn lại của năm 2018, ngành Bưu điện phấn đấu tổ chức thêm 730 hội nghị nữa với kỳ vọng phát triển được hơn 18.000 người tham gia mới. Sang năm 2019, ngành Bưu điện cũng đặt mục tiêu tổ chức hơn 8.780 hội nghị tuyên truyền, vận động về BHXH tự nguyện với 219.600 người tham gia mới.

“Đây là mục tiêu rất tham vọng và ngành Bưu điện sẽ quyết tâm thực hiện để phối hợp cùng ngành BHXH hoàn thành chỉ tiêu về phát triển về phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện theo tinh thần Nghị quyết 28- NQ/TW vào năm 2020. Ngành Bưu điện mong muốn tiếp tục nhận được sự phối hợp, giúp đỡ của BHXH Việt Nam và BHXH các tỉnh.”- ông Đức nói.

Chia sẻ tại Hội thảo, kinh nghiệm của những địa phương thực hiện tốt phát triển BHXH tự nguyện đều cho rằng cần có sự vào cuộc tích cực của chính quyền địa phương, phối hợp của các Ban, ngành có liên quan trong việc tuyên truyền, hồ trợ từ ngân sách địa phương cho người tham gia BHXH tự nguyện. Đặc biệt là vai trò của các cán bộ đại lý, cộng tác viên cơ sở với sự gần gũi với nhân dân để tuyên truyền, thuyết phục.

Đại diện Bưu điện tỉnh Ninh Bình chia sẻ: Trong phát triển BHXH tự nguyện, Bưu điện tỉnh chọn giải pháp chủ yếu là tổ chức các Hội nghị tuyên truyền, vận động ở các thôn, xóm, xã, phường. Đối tượng hướng đến là những người trong độ tuổi lao động, có thu nhập ổn định. Để mời được những đối tượng này đến tham dự Hội nghị, Bưu điện tỉnh phối hợp với chính quyền địa phương trong phát giấy mời nhằm tạo niềm tin cho nhân dân. Sau đó, cán bộ bưu điện ở các đại lý xã, thôn sẽ cùng các đoàn hội ở cơ sở đến từng nhà người dân để tư vấn trước cho họ về sự ưu việt của chính sách BHXH tự nguyện và nêu lên những ưu đãi hấp dẫn, quà tặng khi người dân đến tham dự Hội nghị. Việc tư vấn, tuyên truyền, Bưu điện tỉnh luôn yêu cầu cán bộ đại lý phải nói với người dân bằng sự sẻ chia, tâm sự; không được trích dẫn các văn bản, nghị định, thông tư… gây cho người nghe sự khó hiểu, xa lạ; dùng sự chân thành, kiên trì để thuyết phục được người dân tham gia.

Đồng quan điểm, đại diện BHXH huyện Yên Thành (tỉnh Nghệ An) cũng cho rằng, trong phát triển BHXH tự nguyện, điều quan trọng nhất là cán bộ BHXH, cán bộ các đại lý phải “bám làng, bám dân” mới tìm được nguồn và vận động được. Huyện Yên Thành có 196 xã nhưng BHXH huyện đã tổ chức, huy động được gần 1.000 cộng tác viên tuyên truyền của các tổ chức đoàn thể, tạo thành một mạng lưới rộng khắp, sẵn sàng tiếp cận, tư vấn cho từng người dân, NLĐ. Do đó, BHXH huyện tự tin sẽ hoàn thành vượt mức chỉ về phát triển đối tượng BHXH tự nguyện do BHXH tỉnh, UBND huyện giao năm 2018 là 4.560 người.

Là đơn vị có thách tích tốt nhất về phát triển BHXH tự nguyện đến thời điểm hiện tại ở khu vực phía Bắc, đại diện BHXH tỉnh Hải Dương cho biết, quan trọng là 3 giải pháp: mở rộng đại lý thu để phát huy sức của từng hệ thống như: hội Nông dân, hội Phụ nữ, ngành Y tế, Mặt trận Tổ quốc, Bưu điện, UBND xã…; triển khai giao chỉ tiêu cụ thể cho BHXH huyện để BHXH huyện giao chỉ tiêu đến các đại lý thu, trong đó yêu cầu, mỗi tháng mỗi đại lý phải vận động được tối thiếu 1 đối tượng tham gia mới; bên cạnh đó, cần đa dạng các hình thức tuyên truyền, hướng tới từng đối tượng tiềm năng.

Tại BHXH tỉnh Cao Bằng, lại có hình thức giao chi tiêu phát triển BHXH tự nguyện cho từng cán bộ ngành BHXH trên địa bàn. Từ đó, đã tạo áp lực, động lực “nẩy nở” nhiều gương cán bộ làm tốt công tác này, góp phần tích cực vào thành tích chung của tỉnh. Nhiều cán bộ, chỉ trong một thời gian ngắn đã phát triển được 50- 60 đối tượng tham gia BHXH tự nguyện mới như: Kế toán trưởng BHXH huyện Trùng Khánh Hoàng Thị Phượng Anh; Phó giám đốc BHXH huyện Thạch An Đàm Thị Phương Thảo…

Có thể thấy, trong phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện, mỗi địa phương lại có những giải pháp, kinh nghiệm khác nhau nhưng đều có điểm chung là nhấn mạnh đến mạng lưới cán bộ, công tác viên tại cơ sở, trực tiếp gặp gỡ, tiếp xúc, trao đổi, tư vấn thuyết phục người dân.

Từ thực trạng trên, BHXH Việt Nam đề xuất giải pháp, BHXH các tỉnh, thành phố cần tăng cường mở rộng, kiểm tra, giám sát hoạt động của các hệ thống đại lý thu; tập trung đào tạo đội ngũ cộng tác viên ngoài ngành là thành viên của các tổ chức chính trị- xã hội từ tỉnh đến huyện, đến xã như: Mặt trận Tổ quốc, Hội Phụ nữ, Hội Nông dân, Đoàn thanh niên… Lựa chon, xây dựng kế hoạch tổ chức tuyên truyền phù hợp với từng nhóm đối tượng; niêm yết công khai tên, địa điểm, số điện thoại đại lý thu, nâng cao chất lượng phục vụ đối tượng tham gia; giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện cho từng đại lý thu, hằng quý, tổ chức đánh giá và khen thưởng kịp thời. Đồng thời, cũng thực hiện giao chỉ tiêu về phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện cho CBCCVC trong ngành, cụ thể: trong tháng, lãnh đạo BHXH tỉnh, huyện, trưởng, phó các phòng mỗi người phát triển ít nhất 2 người, chuyên viên ít nhất 1 người tham gia BHXH tự nguyện…

Phạm Chính