Phát triển bền vững ngành thủy sản

Ngày 11-3-2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 339/QĐ-TTg, về việc phê duyệt chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Theo mục tiêu đến năm 2030, tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất thủy sản đạt từ 3,0 - 4,0%/năm; tổng sản lượng thủy sản sản xuất trong nước 9,8 triệu tấn; giá trị kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt từ 14 - 16 tỷ USD; tất cả các cơ sở sản xuất, kinh doanh thủy sản bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm và các quy chuẩn bảo vệ môi trường; tạo việc làm cho hơn 3,5 triệu lao động thủy sản, với thu nhập bình quân đầu người tương đương thu nhập bình quân chung lao động cả nước. Với tầm nhìn xa hơn, Quyết định 339/QĐ-TTg đưa ra mục tiêu đến năm 2045 phát triển thủy sản trở thành ngành kinh tế thương mại hiện đại, bền vững, có trình độ quản lý, khoa học - công nghệ tiên tiến, có vị trí quan trọng trong cơ cấu các ngành kinh tế nông nghiệp và kinh tế biển.

Có thể nói, Quyết định 339/QĐ-TTg đã tạo cơ hội mới cho ngành thủy sản phát triển bền vững, bởi định hướng trong thời gian tới là ngành thủy sản sẽ tập trung vào việc đầu tư tăng sản lượng nuôi trồng nhiều hơn, giảm sản lượng khai thác, nhằm bảo đảm khai thác phù hợp với trữ lượng nguồn lợi thủy sản, hạn chế rủi ro thiên tai và nhất là chấm dứt tình trạng đánh bắt bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định đang gây thiệt hại về kinh tế và uy tín của ngành thủy sản trong hơn ba năm qua. Do đó, mặc dù giảm tốc độ tăng trưởng giá trị sản xuất thủy sản trung bình hằng năm xuống từ 2 - 3%/năm, nhưng lại tăng mạnh tổng sản lượng thủy sản sản xuất trong nước từ 1,5 - 1,6 triệu tấn, cũng như đẩy mạnh giá trị xuất khẩu thủy sản tăng từ 5 - 6 tỷ USD, so với những kết quả đã đạt được trong giai đoạn 2016 - 2020.

Để đạt, thậm chí là vượt mức các chỉ tiêu Quyết định 339/QĐ-TTg đề ra, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần phối hợp ngành thủy sản và các tỉnh, thành phố ven biển rà soát, xây dựng kế hoạch, chủ động huy động các nguồn vốn từ ngân sách Trung ương và địa phương; ưu tiên kinh phí cho phát triển hạ tầng sản xuất thủy sản nhằm hoàn thành các dự án cảng cá, khu neo đậu tàu thuyền đáp ứng năng lực kiểm tra, kiểm soát hàng qua cảng cá và công suất neo đậu tàu. Thành lập mới, mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động của các khu bảo tồn biển. Tổ chức quản lý, bảo vệ các khu vực thủy sản tập trung sinh sản, thủy sản còn non sinh sống và đường di cư của các giống loài thủy sản. Các địa phương chủ động xây dựng các làng cá ven đô, cửa sông, lòng hồ, bãi ngang ven biển, đảo thành các cộng đồng dân cư có cơ cấu nghề khai thác hợp lý, với số lượng lao động chuyên ngành, kiêm nghề phù hợp điều kiện tự nhiên, nguồn lợi thủy sản, đặc điểm kinh tế - xã hội từng vùng. Phát triển bảo tồn biển gắn với du lịch sinh thái và các ngành nghề khác, nhằm bảo đảm sinh kế cho cộng đồng ngư dân, hạn chế tiến tới chấm dứt tình trạng khai thác có tính hủy diệt nguồn lợi thủy sản.

Đối với các doanh nghiệp sản xuất và chế biến thủy sản xuất khẩu, cần chú trọng đầu tư vào ứng dụng khoa học - công nghệ tiên tiến để phục vụ việc nuôi trồng và chế biến, nhất là phát triển hệ thống sản xuất giống thủy sản chất lượng cao, các đối tượng nuôi chủ lực, giá trị kinh tế lớn và các loài mới có tiềm năng. Đưa nuôi trồng thủy sản trên biển thành một lĩnh vực sản xuất hàng hóa, quy mô công nghiệp, tạo khối lượng sản phẩm lớn phục vụ chế biến xuất khẩu và tiêu thụ nội địa. Từng bước xây dựng ngành chế biến thủy sản thành một ngành kinh tế mũi nhọn, sản xuất hàng hóa lớn, trung tâm chế biến sâu. Bên cạnh đó, chú trọng xây dựng thương hiệu quốc gia cho các sản phẩm thủy sản chủ lực, như tôm, cá ngừ, cá tra... Đồng thời bám sát các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như: CPTPP, EVFTA, UKVFTA, RCEP... kết hợp đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá hình ảnh, tạo đòn bẩy đưa xuất khẩu thủy sản Việt Nam vươn rộng ra thị trường quốc tế.

MINH AN