Phát triển Báo Quân đội nhân dân thành cơ quan truyền thông đa phương tiện, phục vụ đắc lực sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Báo Quân đội nhân dân (QĐND) là cơ quan của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, tiếng nói của lực lượng vũ trang và nhân dân Việt Nam, được ra đời từ thực tiễn cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, trên cơ sở truyền thống của các tờ báo đầu tiên thuộc lực lượng vũ trang cách mạng1 và sự hợp nhất, sáp nhập hai tờ báo Vệ quốc quân và Quân du kích. Tờ báo vinh dự được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt tên và căn dặn “Nói những điều thật thiết thực, đúng đường lối chính trị, ít tếu, viết ngắn, giản dị, vẽ dễ hiểu, trình bày rõ ràng, ít tiếp sang trang khác” 2. Sự ra đời của Báo QĐND là tất yếu, khách quan, khẳng định chủ trương đúng đắn, sáng suốt, tầm nhìn chiến lược của Đảng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng trong xây dựng, sử dụng và phát huy vai trò của báo chí như một “binh chủng đặc biệt”, góp phần xây dựng nhân tố chính trị tinh thần cho cán bộ, chiến sĩ toàn quân và nhân dân cả nước.

Dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Tổng cục Chính trị cùng với sự nỗ lực công sức, trí tuệ của các nhà báo chiến sĩ 3, sau một thời gian chuẩn bị, Báo QĐND đã xuất bản số báo đầu tiên vào ngày 20-10-1950, tại thôn Khau Diều, xã Định Biên, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Trong suốt cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, cán bộ, phóng viên Báo QĐND đã không quản ngại gian khổ, hy sinh, xông pha trên các mặt trận, chiến trường, kịp thời truyền đạt các chỉ thị, nghị quyết của Tổng Quân ủy, Bộ Tổng Tư lệnh tới cán bộ, chiến sĩ; phản ánh kịp thời tinh thần chiến đấu dũng cảm, ngoan cường và những chiến công hào hùng của quân và dân ta trong các chiến dịch: Việt Bắc - Thu Đông (1947), Biên giới (1950), Hòa Bình (1951), Tây Bắc (1952), Chiến cục Đông Xuân 1953 - 1954…, trên chiến trường cả nước và toàn Đông Dương. Đặc biệt, trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, Báo QĐND đã tổ chức tòa soạn tiền phương, xuất bản được 33 số báo ngay tại mặt trận, phát hành tận tay cán bộ, chiến sĩ ở chiến hào. Trong số báo xuất bản tại mặt trận, với các bài viết, bản vẽ của các nhà báo, họa sĩ lão thành, như: Nguyễn Khắc Tiếp, Phạm Phú Bằng, Mai Văn Hiến…, đã kịp thời ghi lại toàn bộ các sự kiện, diễn biến của chiến dịch, trở thành cuốn tư liệu sống động, góp phần động viên tinh thần và ý chí quyết chiến, quyết thắng của bộ đội và dân công hỏa tuyến vượt qua mọi hy sinh, gian khổ, làm nên Chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác tuyên truyền trong giai đoạn cách mạng mới, Báo QĐND đã khẩn trương chấn chỉnh tổ chức lực lượng, tiến hành ngay các hoạt động bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ thông tin viên, cộng tác viên... Việc phát hành báo cũng được mở rộng ra toàn dân, nhằm kịp thời tuyên truyền sâu rộng quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng, của Tổng Quân ủy, cổ vũ toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền bắc và đấu tranh giải phóng miền nam, thống nhất nước nhà. Các bài viết về phong trào “Đồng khởi” của quê hương Bến Tre, “Ba sẵn sàng” của tuổi trẻ, “Ba đảm đang” của phụ nữ, “Gió Đại Phong” trong nông nghiệp, “Sóng Duyên Hải” trong công nghiệp, “Cờ ba nhất” trong Quân đội và nhiều phong trào thi đua yêu nước, được đăng tải trên Báo QĐND như những luồng gió mới, thổi bùng ngọn lửa thi đua yêu nước trong toàn dân, toàn quân, tạo sự lan tỏa, nhân lên sức mạnh tinh thần “Tất cả vì miền nam ruột thịt, tất cả để đánh thắng giặc Mỹ xâm lược”. Khi cuộc kháng chiến chống Mỹ bước vào thời kỳ quyết liệt, với sự nhạy bén về chính trị và bản lĩnh của các nhà báo - chiến sĩ, Báo QĐND đã kịp thời cử các đoàn phóng viên tham gia các mặt trận, chiến trường B, C, K, trực tiếp cùng ăn, cùng ở, cùng bộ đội chiến đấu với địch. Từ các chiến trường, những bài viết nóng hổi hơi thở chiến đấu của quân và dân ta được đăng tải kịp thời trên Báo QĐND đã góp phần động viên, củng cố ý chí, quyết tâm “đánh cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào” của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta. Ngày 30-4-1975, các cán bộ, phóng viên của Báo QĐND từ các chiến trường đã hòa cùng 5 cánh quân có mặt tại Dinh Độc Lập chứng kiến thời khắc lịch sử và chung niềm vui giải phóng miền nam, thống nhất Tổ quốc.

Sau ngày đất nước hòa bình, thống nhất, Báo QĐND đã nhanh chóng ổn định tổ chức, xác định tốt yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị và sự chỉ đạo nghiệp vụ của các cơ quan chức năng Trung ương, Hội Nhà báo Việt Nam, Báo QĐND vừa kịp thời tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước, vừa thực hiện tốt chức năng là diễn đàn của cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang và nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên Báo QĐND luôn khắc ghi và thực hiện tốt lời Bác Hồ dạy, giữ vững tôn chỉ, mục đích của tờ báo, tích cực đổi mới nội dung, phương pháp tuyên truyền, bám nắm cơ sở, gần gũi bộ đội và nhân dân, tuyên truyền kịp thời và hiệu quả mọi hoạt động của lực lượng vũ trang, của các cấp, các ngành, các địa phương, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh và xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Từ một tờ báo phát hành nội bộ trong lực lượng vũ trang, đến nay, Báo QĐND đã phát hành rộng rãi trong toàn xã hội, với bốn ấn phẩm: Báo QĐND hằng ngày, Báo QĐND cuối tuần, Nguyệt san Sự kiện và Nhân chứng, Báo QĐND điện tử đa ngôn ngữ (tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Trung Quốc, tiếng Lào và tiếng Khmer), đa loại hình (video, audio), được chuyển tải trên đa nền tảng số.

Trong những năm tới, dự báo tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Bên cạnh thuận lợi là cơ bản, đất nước ta phải đối mặt với những nguy cơ, thách thức lớn. Thiên tai, dịch bệnh, môi trường, biến đổi khí hậu diễn biến phức tạp. Các thế lực thù địch, phản động tiếp tục tăng cường chống phá Đảng, Nhà nước, Quân đội trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, nhất là sử dụng truyền thông, mạng xã hội để xuyên tạc, bôi nhọ, kích động, chia rẽ, xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng đối với Quân đội, hạ thấp uy tín của Quân đội... Để hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, Báo QĐND cần tiếp tục phát huy vai trò xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của Đảng, tập trung thực hiện tốt một số giải pháp chủ yếu sau:

Một là, tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động báo chí, bảo đảm đúng tôn chỉ, mục đích. Trong mọi hoàn cảnh, Báo QĐND phải thể hiện rõ là cơ quan ngôn luận tuyệt đối trung thành với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, tiếng nói của lực lượng vũ trang và nhân dân Việt Nam; tuân thủ nghiêm túc Luật Báo chí năm 2016, bám sát và chấp hành sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông. Phát huy tốt vai trò, trách nhiệm của cấp ủy, chỉ huy, trước hết là tổng biên tập trong lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý, kiểm tra, giám sát mọi mặt hoạt động của cơ quan, hoạt động tác nghiệp của phóng viên, biên tập viên, đặc biệt là tác nghiệp của phóng viên hoạt động độc lập, cơ quan đại diện, thường trú ở các địa phương. Tuyệt đối không để xảy ra sai sót về chính trị trên các ấn phẩm báo chí, không để hiện tượng thương mại hóa xâm nhập vào hoạt động báo chí. Tiếp tục quán triệt, thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng, pháp luật của Nhà nước về công tác báo chí, xuất bản, trọng tâm là Kết luận số 23-KL/TW ngày 22-11-2017 của Ban Bí thư về tăng cường chỉ đạo, quản lý, phát huy vai trò của báo chí, xuất bản trong việc ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ; Chỉ thị số 03-CT/QUTW ngày 2-1-2019 của Quân ủy Trung ương về tăng cường lãnh đạo, quản lý công tác báo chí, xuất bản trong QĐND Việt Nam; chăm lo xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ của công tác tuyên truyền trong tình hình mới; đồng thời bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, thống nhất, xuyên suốt trong công tác định hướng thông tin, tuyên truyền.

Hai là, tiếp tục củng cố, kiện toàn, xây dựng Báo QĐND tinh gọn, cách mạng, chuyên nghiệp, hiện đại, chất lượng, hiệu quả. Trước sự phát triển mạnh mẽ của khoa học, công nghệ thông tin truyền thông, nhất là tác động của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và xu thế của báo chí hiện đại, Báo QĐND cần khẩn trương quy hoạch, kiện toàn, đổi mới, xây dựng theo mô hình cơ quan truyền thông đa phương tiện theo Quyết định số 1431/QĐ-TTg ngày 26-10-2018 của Thủ tướng Chính phủ và Quyết định số 807/QĐ-BQP ngày 6-3-2019 của Bộ Quốc phòng. Việc tổ chức sắp xếp, quy hoạch Báo QĐND phải chú trọng gắn với đổi mới mô hình tổ chức, nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản lý báo chí, phù hợp với chủ trương điều chỉnh tổ chức lực lượng QĐND Việt Nam đến năm 2021 và nhiệm vụ của Quân đội, đặc thù quân sự, quốc phòng. Quá trình thực hiện, phải lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, triển khai quyết liệt, bằng quyết tâm cao, với kế hoạch khả thi, lộ trình cụ thể. Tích cực huy động các nguồn lực để đầu tư nâng cấp, đổi mới cơ sở vật chất, trang bị, phương tiện, phục vụ hoạt động tác nghiệp báo chí theo hướng hiện đại, đồng bộ, đi trước đón đầu công nghệ mới, đáp ứng yêu cầu làm báo đa phương tiện và thích ứng với sự phát triển, xu hướng hội tụ của báo chí, truyền thông hiện đại.

Ba là, quan tâm xây dựng đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, “bút sắc, lòng trong, tâm sáng”. Báo QĐND cần rà soát thực trạng đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nhân viên chuyên môn kỹ thuật để có cơ sở xây dựng cho phù hợp; chủ động làm tốt công tác quy hoạch, tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí sử dụng; xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực báo chí, đảm bảo đủ số lượng, cơ cấu hợp lý, chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và lâu dài. Chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức, kỹ năng nghề nghiệp, kiến thức toàn diện, tư duy nhạy bén, tính chuyên nghiệp, ý thức tổ chức, kỷ luật,... đảm bảo cho đội ngũ người làm báo luôn giữ vững phẩm chất, nhân cách, kiên quyết đấu tranh với những tư tưởng thù địch, sai trái, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng. Đội ngũ những người làm báo cần tích cực học tập, không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, chấp hành nghiêm kỷ luật Quân đội, quy định đạo đức nghề nghiệp người làm báo Việt Nam, đẩy mạnh học tập, làm theo đạo đức, phong cách nhà báo Hồ Chí Minh. Mỗi nhà báo - chiến sĩ phải luôn tâm niệm và thực hiện tốt lời huấn thị của Người: “Nhiệm vụ của người làm báo là quan trọng và vẻ vang. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ ấy thì phải cố gắng học tập chính trị, nâng cao tư tưởng, đứng vững trên lập trường giai cấp vô sản; phải nâng cao trình độ văn hóa, phải đi sâu vào nghiệp vụ của mình. Cần phải luôn luôn cố gắng, mà cố gắng thì nhất định thành công” 4. Tiếp tục phát huy phẩm chất tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ”, truyền thống của “nhà báo - chiến sĩ”, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ trong tình hình mới.

Bốn là, tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức thông tin, tuyên truyền, đảm bảo tính chân thực, giữ vững định hướng chính trị trong hoạt động báo chí. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Nhiệm vụ của báo chí là phục vụ nhân dân, phục vụ cách mạng… Báo chí của ta đã có một địa vị quan trọng trong dư luận thế giới... Cho nên làm báo phải hết sức cẩn thận về hình thức, về nội dung, về cách viết” 5. Trước yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, Báo QĐND cần tích cực đổi mới toàn diện, mạnh mẽ hơn nữa, đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời, trung thực, có kiểm chứng và phong phú về nội dung, đa dạng về thể loại, hình thức, phương pháp thể hiện; chủ động tiếp cận cách thức truyền thông hiện đại, chiếm lĩnh trận địa thông tin, định hướng dư luận trong toàn quân và xã hội; cần tận dụng, khai thác, đẩy mạnh ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật, công nghệ thông tin, nhất là sử dụng có hiệu quả các thiết bị, phương tiện hiện đại đã được trang bị để hiện đại hóa quy trình, công nghệ làm báo, đổi mới nội dung, phương thức đưa thông tin đến bạn đọc; nâng cao chất lượng các ấn phẩm báo chí, tăng cường phát triển loại hình báo điện tử. Trong bối cảnh hội nhập, thông tin bùng nổ, đa chiều khó kiểm soát, Báo QĐND phải luôn giữ vững định hướng chính trị trong tuyên truyền, nhạy cảm, tỉnh táo trong xử lý thông tin và đưa thông tin, đặc biệt là trước những vấn đề mới, phức tạp, nhạy cảm; chủ động phối hợp chặt chẽ với các cơ quan báo chí Trung ương, địa phương, kịp thời cung cấp, trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm, tạo sức mạnh tổng hợp trong công tác tuyên truyền; thực hiện tốt hơn nữa vai trò định hướng dư luận xã hội, là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân; tham gia giám sát, phản biện xã hội; tăng cường phát hiện, biểu dương những nhân tố mới, điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt trong sự nghiệp xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc.

Năm là, phát huy vai trò xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa, tích cực đấu tranh với những biểu hiện sai trái, thù địch, góp phần bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Với chức năng, nhiệm vụ của mình, Báo QĐND tiếp tục quán triệt sâu sắc chủ trương, đường lối của Đảng, định hướng của Ban Tuyên giáo Trung ương, chỉ đạo của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng và Tổng cục Chính trị, chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch tuyên truyền trong từng giai đoạn phù hợp với tôn chỉ, mục đích, thực hiện tốt vai trò là cơ quan của Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, tiếng nói của lực lượng vũ trang và nhân dân Việt Nam. Tiếp tục bám sát thực tiễn, các sự kiện chính trị quan trọng của đất nước, Quân đội, tích cực tuyên truyền về đường lối, nhiệm vụ quân sự, quốc phòng, về xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; kết quả, kinh nghiệm các mặt công tác trong thực hiện chức năng “đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất”, nhất là hoạt động của các đơn vị làm nhiệm vụ ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Đẩy mạnh tuyên truyền về kết quả thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị, Chỉ thị số 87-CT/QUTW ngày 8-7-2016 của Thường vụ Quân ủy Trung ương, phong trào Thi đua Quyết thắng và Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”, cổ vũ, động viên toàn quân, toàn dân và làm lan tỏa hình ảnh cao đẹp “Bộ đội Cụ Hồ” trong thời kỳ mới... Đặc biệt, cần chủ động mở chuyên trang, chuyên mục tuyên truyền về đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội XIII của Đảng; tiếp tục đi đầu, thực hiện tốt nhiệm vụ đấu tranh chống các quan điểm, thông tin sai trái, xuyên tạc, bảo vệ nền tảng tư tưởng, cương lĩnh, đường lối của Đảng, góp phần làm thất bại âm mưu “diễn biến hòa bình”, “phi chính trị hóa” Quân đội... của các thế lực thù địch, giữ vững trận địa chính trị, tư tưởng của Đảng trong Quân đội.

Quán triệt sâu sắc chức năng, nhiệm vụ và nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm, vinh dự lớn lao, trong giai đoạn mới, Báo QĐND cần tiếp tục phát huy truyền thống tốt đẹp của Báo chí cách mạng Việt Nam, truyền thống của QĐND anh hùng, không ngừng đổi mới, phát triển, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, xứng đáng là lực lượng xung kích trên mặt trận tư tưởng, văn hóa của Đảng, góp phần kiến tạo dư luận xã hội tích cực, xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc để nhân lên sức mạnh tinh thần của quốc gia và thúc đẩy đất nước phát triển ổn định, giàu mạnh, bền vững; tiếp tục cùng toàn quân, toàn dân thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

1 - Các tờ báo đầu tiên như: Tiếng súng reo, Quân giải phóng, Chiến thắng, Sao vàng…

2 - 60 năm Quân đội nhân dân Việt Nam, Nxb QĐND, Hà Nội 2004, tr. 105.

3 - Các nhà báo thế hệ đầu tiên của Báo Quân đội nhân dân, gồm các đồng chí: Thâm Tâm (liệt sĩ Nguyễn Tuấn Trình), Vũ Cao, Từ Bích Hoàng, Vũ Tú Nam, Trúc Kỳ, Mai Văn Hiến, Dương Bích Liên, Nguyễn Xuân Tước, Trần Cư, Nguyễn Bích…

4 - Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội 2011, tập 12, tr.167.

5 - Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb CTQG, Hà Nội 2011, tập 13, tr.463, tr.465.

Đại tướng NGÔ XUÂN LỊCH
Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy T.Ư, Bộ trưởng Quốc phòng