Phát huy vai trò của lực lượng quản lý thị trường
Trong những năm qua, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả (BL, GLTM, HG), xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp với những phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi. Vì vậy, lực lượng quản lý thị trường (QLTT) trên cả nước cần có giải pháp nâng cao hơn nữa chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức của cán bộ, công chức, đồng thời tăng cường công tác phối hợp giữa các lực lượng nhằm đáp ứng yêu cầu đặt ra trong tình hình mới.
Cán bộ Đội Quản lý thị trường số 5 (Cục Quản lý thị trường Hà Nội) kiểm tra, thu giữ số hàng hóa không có chứng nhận xuất xứ. Ảnh: TRẦN VIỆT
Trong những năm qua, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả (BL, GLTM, HG), xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp với những phương thức, thủ đoạn ngày càng tinh vi. Vì vậy, lực lượng quản lý thị trường (QLTT) trên cả nước cần có giải pháp nâng cao hơn nữa chuyên môn nghiệp vụ, đạo đức của cán bộ, công chức, đồng thời tăng cường công tác phối hợp giữa các lực lượng nhằm đáp ứng yêu cầu đặt ra trong tình hình mới.
Nâng cao hiệu quả hoạt động
Năm 2019, tình trạng vi phạm về BL, GLTM, HG và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ vẫn tiếp tục là vấn đề nóng, tác động tiêu cực tới đời sống người dân, hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, nhiều vụ việc mang yếu tố nước ngoài với các phương thức thủ đoạn tinh vi, có sự cấu kết chặt chẽ giữa các chủ đầu nậu tại khu vực biên giới và trong nội địa. Trong đó nổi lên một số vụ việc giả mạo xuất xứ, giả mạo nhãn hiệu, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, nhất là nhãn hiệu của các thương hiệu nổi tiếng thế giới. Tuy nhiên, do lực lượng QLTT cả nước đã tổ chức triển khai phối hợp tốt, có các kế hoạch hiệu quả cho nên đã “đánh trúng” vào nhiều đường dây, ổ nhóm lớn mà trước đây chưa triệt phá được. Đồng thời, lực lượng QLTT tại các địa phương biên giới tập trung tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, chốt chặn những khu vực đường mòn lối mở trọng điểm, địa bàn giáp ranh, góp phần giảm bớt tình trạng vi phạm trong kinh doanh, lưu thông hàng hóa.
Tình hình vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới năm qua đã giảm hơn so với năm 2018. Theo báo cáo của Tổng cục QLTT, trong năm 2019, lực lượng QLTT trên cả nước đã phát hiện, xử lý hơn 90 nghìn vụ việc vi phạm, thu nộp ngân sách nhà nước gần 670 tỷ đồng (tăng 180 tỷ đồng so năm 2018) với giá trị hàng hóa, tang vật tiêu hủy hơn 120 tỷ đồng. Thực tế này cho thấy, sau hơn một năm hoạt động theo mô hình tổng cục ngành dọc từ T.Ư đến địa phương, lực lượng QLTT đã thể hiện rõ ưu điểm, tạo sự chuyển biến tích cực rõ rệt trong điều hành, quản lý, nâng cao hiệu quả kiểm tra, kiểm soát, phối hợp giữa các đơn vị trong đấu tranh phòng, chống BL, GLTM, HG. Có được kết quả đó cũng có sự đóng góp quan trọng của phối hợp “ngang” giữa các lực lượng khác như: Bộ đội biên phòng, công an kinh tế, các hiệp hội, cũng như với các đơn vị tham mưu thuộc Bộ Công thương.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác đấu tranh chống BL, GLTM, HG vẫn chưa đạt kỳ vọng khi tình hình thực tế đang diễn ra hết sức phức tạp với thủ đoạn tinh vi và quy mô ngày càng lớn. Phát biểu ý kiến tại hội nghị tổng kết công tác của lực lượng QLTT năm 2019 và triển khai nhiệm vụ năm 2020, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống BL, GLTM, HG đã chỉ ra những bất cập cần khắc phục của lực lượng QLTT. Trong đó, công tác theo dõi diễn biến thị trường, đôn đốc, kiểm tra, giám sát hoặc tham mưu đề xuất xử lý các vấn đề, vụ việc nổi cộm, phức tạp trên thị trường còn bị động; năng lực và trình độ chuyên môn của công chức QLTT ở một số đơn vị chưa đồng đều, còn có công chức buông lỏng quản lý, chưa chấp hành đúng quy định trong hoạt động công vụ, dẫn đến sai sót trong quy trình kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính. Bên cạnh đó, phương thức, thủ đoạn vi phạm của các đối tượng ngày càng tinh vi khiến công tác kiểm tra, kiểm soát của lực lượng QLTT còn bị động. Vẫn còn công chức có biểu hiện bao che, tiếp tay cho hành vi vi phạm pháp luật và đã bị xử lý. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực chống BL, GLTM, HG còn nhiều bất cập, chậm sửa đổi, bổ sung phù hợp với tình hình thực tiễn.
Hướng tới chính quy, hiện đại
Sau hơn một năm hoạt động theo mô hình mới, khắc phục những khó khăn, lực lượng QLTT đã và đang chuyển mình mạnh mẽ bằng việc áp dụng những điểm mới vào hoạt động chung của lực lượng. Trong đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động quản lý, điều hành, kiểm tra xử lý vi phạm hành chính vẫn là một trong những ưu tiên hàng đầu của Tổng cục QLTT. Bởi hiện nay, BL, GLTM, HG không chỉ xuất hiện ở một địa bàn cục bộ cấp xã, huyện, địa phương mà có phạm vi rộng hơn, liên tỉnh, liên vùng. Đáng chú ý, với sự phát triển của công nghệ thông tin, in-tơ-nét, mạng xã hội… đang trở thành một kênh tiêu thụ hàng giả, hàng nhái, hàng lậu, thậm chí hàng cấm mà các lực lượng chức năng rất khó phát hiện và xử lý. Do đó, nếu không thực hiện tốt công tác QLTT, sẽ không tạo được lòng tin đối với người tiêu dùng (NTD) trong nước, ảnh hưởng đến uy tín, thương hiệu của hàng Việt Nam cũng như các doanh nghiệp nước ngoài đang đầu tư tại Việt Nam...
Theo Tổng cục trưởng QLTT Trần Hữu Linh, nhiệm vụ của lực lượng QLTT đặt trong bối cảnh mới phải vì sự phát triển của các doanh nghiệp chân chính và bảo vệ quyền lợi của NTD. Lực lượng này không chỉ kiểm tra trên khâu lưu thông mà cả khâu sản xuất, nắm được nguồn phát sinh các loại hàng giả, kém chất lượng chứ không chỉ đi phạt người bán là xong. Vì vậy, việc ứng dụng hiệu quả công nghệ thông tin sẽ tạo ra hiệu ứng tích cực trên diện rộng từ T.Ư đến địa phương để có thể quản lý tới từng sản phẩm được dán tem xác thực, dễ dàng kiểm tra nguồn gốc hàng hóa, bảo đảm chống thất thu thuế, các hành vi trà trộn sản phẩm giả, sản phẩm nhập lậu hay kém chất lượng đến tay NTD. Bên cạnh đó, giúp quản trị được dòng sản phẩm đang lưu thông trên thị trường thông qua kết quả tra cứu, để công tác thống kê, điều hành và áp dụng các chính sách về thuế, áp dụng hàng rào kỹ thuật, điều tiết thị trường đạt hiệu quả cao. Từ đó, NTD sẽ dễ dàng xác thực tức thời về nguồn gốc hàng hóa, nâng cao vai trò tự kiểm tra, tự bảo vệ quyền lợi của chính mình.
Dự báo trong thời gian tới, hoạt động BL, GLTM, HG sẽ còn diễn biến phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi, vì vậy, lực lượng QLTT cần tập trung, đẩy mạnh công tác chống BL, GLTM, HG trong thị trường nội địa. Trong đó, chú trọng chống gian lận xuất xứ hàng hóa; nắm vững diễn biến tình hình theo lĩnh vực, địa bàn phụ trách để kịp thời phát hiện, nhận diện các vấn đề nổi cộm, các mặt hàng vi phạm mới nổi để kịp thời đấu tranh ngăn chặn, xử lý. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp một cách nghiêm túc, đồng bộ giữa các lực lượng chức năng và địa phương trong việc tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, ngăn chặn hàng hóa nhập lậu từ biên giới vào nội địa. Kiên quyết đưa ra khỏi lực lượng những công chức, người lao động có hành vi vi phạm pháp luật, nhũng nhiễu, gây phiền hà khi thực thi công vụ hoặc không hoàn thành nhiệm vụ được giao.
