Phát hiện sớm ung thư vùng đầu, mặt, cổ có tỷ lệ chữa khỏi rất cao

Đây là thông tin được BSCKII Trần Thị Hợp, nguyên giảng viên Bộ môn ung thư, Đại học Y Hà Nội; nguyên Phó chủ nhiệm khoa ngoại A, Bệnh viện K cho biết bên lề Chương trình Phòng chống ung thư từ gốc của iCareBase về căn bệnh ung thư vòm họng tại Việt Nam diễn ra tại Hà Nội tối 20/6.

Ung thư vòm họng là một trong những loại ung thư vùng đầu mặt cổ hay gặp. Cũng như nhiều loại ung thư khác, các loại ung thư vùng đầu mặt nói chung và ung thư vòm họng nói riêng đang gia tăng nhanh ở Việt Nam.

Theo BS. Trần Thị Hợp – một bác sĩ chuyên về ung thư vùng đầu mặt cổ, nguyên nhân gây ra ung thư vòm họng hiện vẫn chưa rõ ràng. Tuy nhiên, có thể thấy mối liên quan khá rõ của virus EBV (Epstein – Barr) với căn bệnh ung thư vòm họng. Khi xét nghiệm, kháng thể virus EBV cao trên bệnh nhân ung thư vòm họng loại biểu mô không biệt hóa.

Về nguyên tắc, virus EBV có thể lây lan như viêm gan virus B, C… con đường lây có qua dịch tiết (nước bọt) khi hôn, ăn uống chung. Không phải tất cả các trường hợp có virus EBV đều có thể tiến triển thành ung thư. Người ta nghĩ tới tổn thương chức năng tế bào lympho kèm theo nhiễm EBV mãn tính là hai yếu tố nguy cơ cao.

BSCKII Trần Thị Hợp chia sẻ về tầm quan trọng của phát hiện sớm ung thư đối với hiệu quả chữa trị căn bệnh nguy hiểm này

Đáng chú ý, theo BS. Hợp, ung thư vòm họng là một trong những loại ung thư có đặc tính vùng miền khá rõ ràng. Tại Việt Nam, bệnh có tỷ lệ mắc ở người miền Bắc cao hơn người miền Nam.

“Trên thế giới, khu vực mắc ung thư vòm họng cao tập trung ở vùng Quảng Đông - Trung Quốc (do ảnh hưởng bởi khói hương) và các nước vùng Đông Nam châu Á. Nguyên nhân là do tập quán sinh hoạt, yếu tố môi trường, thói quen ăn uống… Virus EBV có thể là yếu tố tác động tới cơ thể gây ra tình trạng suy yếu sản sinh ra các tế bào lạ gây ung thư”, BS. Hợp nói.

Mặc dù vậy, ung thư vòm họng không chỉ gây nên bởi các yếu tố ngoại cảnh nói trên. Trên thực tế, cùng một gia đình có nhiều người bị mắc ung thư vòm họng do có liên quan tới yếu tố gen.

Vì thế, BS. Hợp khuyến cáo, để phòng nguy cơ mắc ung thư vòm họng, nên hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích. Trong ăn uống hạn chế ăn các loại thực phẩm khô như cá khô, các loại thực phẩm lên men như dưa cà muối, thực phẩm ăn nhanh, nhiều chất bảo quản như xúc xích, thịt hun khói, thức ăn chiên rán nhiều lần.

“Đặc biệt, các bạn cần lắng nghe cơ thể mình để phát hiện những dấu hiệu bất thường, đi khám kịp thời để phát hiện sớm. “Ung thư vùng đầu mặt cổ là một trong những loại ung thư có tiên lượng tốt, tỷ lệ chữa khỏi sau 5 năm rất cao so với các loại ung thư ở các vùng khác trên cơ thể nếu được phát hiện sớm” -BS Hợp cho biết.

Theo BS Hợp, hiện nay, ung thư vùng đầu, mặt cổ có tỷ lệ phát hiện sớm khá cao so với những năm trước, đặc biệt là ung thư vùng giáp trạng nhờ các kỹ thuật phổ biến như siêu âm, chụp thăm dò… trong quá trình khám sức khỏe định kỳ, khám tầm soát…

Ngoài khám sức khỏe định kỳ, làm các xét nghiệm lâm sàng, thì theo BS Hợp, việc test gen để phòng chống ung thư từ gốc (phát hiện nguy cơ mắc ung thư do lỗi gen - PV) đang là phương pháp khá mới mẻ.

BS Hợp cho biết, test gen được triển khai ở cả hai nội dung: một là test gen để chẩn đoán sớm, và hai là test gen với trường hợp bệnh nhân đã mắc ung thư. Các bệnh viện ở Việt Nam hiện chủ yếu làm test gen với bệnh nhân đã bị ung thư để biết có tổn thương ở gen nào, sau đó dùng hóa chất điều trị trúng đích giúp cho hiệu quả điều trị ung thư tăng cao.

Tuy nhiên, với việc test gen để chẩn đoán sớm (ung thư, béo phì, tiểu đường, tim mạch, đột quỵ….) từ lúc chưa có dấu hiệu bệnh thì hiện nay một số cơ sở mới bắt đầu triển khai.

Việc Sunny Smile là đơn vị tiên phong trở thành đối tác chiến lược của iCareBase trong việc đồng hành nâng cao nhận thức của cộng đồng về phòng chống ung thư từ gốc còn quá mới mẻ và sẽ phải trải qua nhiều thách thức khi giá thành của test gen đắt đỏ và người dân Việt Nam cũng chưa thật sự quan tâm đến việc khám sức khỏe định kỳ.

Phòng chống ung thư từ gốc là một chương trình cộng đồng mang ý nghĩa toàn cầu nằm trong khuôn khổ chương trình “Bộ Gen người” – Human Genome Program được Công ty IFG Việt Nam – Đại diện độc quyền của tổ chức InnoPro Thái-lan dựa trên nền tảng iCareBase cùng WLIN Global lần đầu tiên phối hợp triển khai tại Việt Nam.

Chương trình với sự đồng hành của các chuyên gia thuộc Mạng lưới các “Bác sĩ cùng hệ mặt trời” (Doctors under the same sun) nhằm ứng dụng công nghệ giải mã gen tiên tiến, có khả năng tầm soát và phát hiện sớm các gen bị lỗi và các tế bào có nguy cơ gây ra ung thư, từ đó đề ra các biện pháp nhằm đạt hiệu quả phòng chống cao.

Hoàng Hải