Pháp vs Bỉ, một thế giới trong một cuộc chiến

Năm 2018, chẳng còn ai ca cẩm điều gì nữa, khi ở trận bán kết "toàn cầu hóa" chưa từng có giữa Pháp và Bỉ, "Những con quỷ đỏ" có 11 cầu thủ là con cháu của những người nhập cư. Họ sẽ chống lại một tuyển Pháp còn đa sắc tộc hơn thế nữa, với 19/23 cầu thủ được triệu tập có nguồn gốc thuộc địa hoặc thậm chí không nốt. Họ là con cái các gia đình Congo, Morocco, Mali, Cameroon hoặc Algeria (Mbappé là con của một gia đình hỗn chủng Cameroon-Algeria!), nhưng họ cũng đến từ Martinique , Philippines, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha. Ngay cả ngôi sao của Bỉ Kevin de Bruyne cũng có một bà mẹ người Anh ra đời ở Burundi! Như thế đủ để nói rằng, trái bóng tròn trong chân của các cầu thủ Bỉ và Pháp cho trận chung kết này không khác gì một quả địa cầu. Chân sút Bỉ Lukaku có lúc đã từng đùa: "Khi tôi ghi bàn, tôi là người Bỉ. Còn khi tôi đá hỏng một tình huống ngon ăn nào đó, tôi là người Bỉ gốc Congo". Một cách đùa thực ra không dễ thương lắm...

Pháp vs Bỉ.

Đội trưởng đội tuyển Bỉ, Vincent Kompany, người có một bằng kinh tế và được mọi người kính trọng không chỉ vì đá bóng giỏi, mà còn nói thạo 5 thứ tiếng, chính là một bằng chứng cho thấy, trong một quốc gia có hai cộng đồng ngôn ngữ luôn bị chia rẽ bởi đủ mọi vấn đề, thì những người gốc nhập cư như anh có thể hàn gắn mọi chuyện. Có lần anh nói trên tờ Le Soir của Bỉ: "Tôi không phải là người mang nửa dòng máu Bỉ, nửa dòng máu Congo. Tôi là 100% Bỉ và 100% Congo. Đấy chính là sự giàu có của tôi". Tên họ của anh gợi nhớ đến những công ty khai khoáng lớn của Bỉ đã từng hoạt động khai thác những mỏ khoáng sản ở Congo mà cha anh đã từng làm việc. Đối với cựu HLV đội tuyển Bỉ Marc Wilmots, hiện đang là một nghị sĩ trung hữu thì Kompany là một "ví dụ hoàn hảo" về tình yêu với nước Bỉ. "Cậu ta chỉ yêu nước Bỉ", ông có lần nói trên báo chí Bỉ.

Wilmots ra đi sau EURO 2016 để nhường chỗ cho Roberto Martinez, một HLV người Tây Ban Nha, và sự có mặt của ông càng tăng thêm tính quốc tế của đội tuyển Bỉ, bây giờ đã trở thành ví dụ sinh động cho nước Bỉ đa chủng tộc. Ban huấn luyện của Martinez có hai trợ lý đặc biệt, Graeme Jones, người xứ Wales, và Thierry Henry, người Pháp (bản thân Henry cũng là con cháu người nhập cư). Ngày trước, trong phòng thay quần áo của Bỉ, người ta nói hai thứ tiếng là Flander và Pháp. Bây giờ, họ nói tiếng Anh. Đấy cũng là thứ tiếng bắt đầu được dùng ở nhiều CLB của Bỉ và các trung tâm đào tạo trẻ. Wilmots nói trên một tờ báo Italia: "Chúng tôi đã thành công trong việc tạo ra một đội tuyển của nhân dân và biết đoàn kết mọi người lại trong lúc khó khăn. Bọn trẻ con giờ đây nhận biết rằng, đây chính là đội tuyển của họ, phản ánh thực tế đa chủng tộc và đa văn hóa trong xã hội Bỉ. Đội tuyển Bỉ chính là minh họa cho điều này".

Bỉ có 11 triệu dân, Pháp đông hơn thế hơn 6 lần và có một xã hội, một đội tuyển đa chủng tộc, đa văn hóa hơn từ lâu. Họ có những cầu thủ đến từ các gia đình nhập cư như Umtiti hay Mandanda, nhưng cũng có những người có thể như Pogba, có anh em hiện đang chơi cho đội tuyển Guinea. Những người như Sidibe hoàn toàn có thể lựa chọn thi đấu cho đội tuyển của cha mẹ anh. Nhiều người đã đặt ra câu hỏi về việc, một đội tuyển như thế có phải là đội Pháp nữa không, khi trong đội hình xuất phát của họ chỉ có vài người có màu da trắng. "Nhưng liệu đây có phải là đội Pháp không?", nhà cựu vô địch bóng bầu dục người Australia David Campese đã gây sóng khi viết như thế trên trang Twitter của mình mới đây. Đối với người Pháp, họ không thích câu hỏi này, chừng nào đội bóng của Deschamps vẫn thắng và phớt lờ đi câu chuyện về màu da liên quan đến người tiền nhiệm Laurent Blanc cũng như các chiến dịch bài nhập cư của lãnh tụ cánh hữu Marie Le Pen.

Đội Pháp bây giờ là đa chủng tộc, và đương nhiên được những người như Tổng thống Emmanuel Macron ca ngợi. Nhưng đấy là khi Pháp đang thắng và đang gợi nhớ đến đội black-blanc-bleu của 20 năm trước. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu Pháp thua Bỉ đêm nay? Liệu các sóng gió liên quan đến chủng tộc có lại bùng lên?

Anh Thư (từ Saint Petersburg, Nga)