Phân tầng chính sách giáo dục, tránh tư duy bao cấp

Đánh giá đây là những quy định tiến bộ, ưu việt, song nhiều ý kiến chorằng để đảm bảo tính khả thi, các chính sách cần có sự phân tầng trongthực hiện, tránh tư duy bao cấp.

QUY ĐỊNH RÕ LỘ TRÌNH THỰC HIỆN

Theo dự thảo Luật, Chính phủ quy định lộ trình thực hiện việc không thuhọc phí đối với trẻ em mầm non 5 tuổi, học sinh trung học cơ sở trườngcông lập (hiện nay Nhà nước mới chỉ thực hiện miễn học phí đối với giáodục Tiểu học); hỗ trợ tiền đóng học phí cho trẻ em mầm non 5 tuổi cơ sởgiáo dục dân lập, tư thục, học sinh tiểu học, trung học cơ sở trường tưthục.

Lý giải việc bổ sung chính sách mới này, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đàotạo Phùng Xuân Nhạ cho rằng, hiện nay khung học phí Mầm non, Phổ thôngquy định đối với các trường công lập khá thấp (khu vực thành thị từ60.000-300.000 đồng; khu vực nông thôn từ 30.000-120.000 đồng; khu vựcmiền núi từ 8.000-60.000 đồng). Các cơ sở giáo dục ngoài công lập tựquyết định mức thu học phí.

Tuy nhiên, đến nay, Nhà nước mới chỉ thực hiện miễn học phí đối với giáodục Tiểu học, còn giáo dục Trung học cơ sở, trẻ em mầm non 5 tuổi (họcsinh thuộc diện phổ cập) vẫn chưa được miễn học phí. Điều này gây khókhăn cho việc huy động trẻ đến trường, nhất là ở vùng núi, vùng dân tộcthiểu số, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn. Trong khiđó, nhiều nước trên thế giới cũng đã có chính sách miễn học phí đối vơícác cấp học này.

Ngoài kinh phí ngân sách Nhà nước bảo đảm chi thường xuyên và chi thựchiện chính sách cho học sinh miễn, giảm học phí theo quy định hiện nay,khi thực hiện chính sách này, hàng năm tổng kinh phí ngân sách chi thêmđể hỗ trợ thực hiện là 4.730 tỷ đồng. Theo dự kiến, nguồn kinh phí thựchiện cân đối được trong tổng ngân sách chi cho giáo dục đào tạo.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồngcủa Quốc hội Phan Thanh Bình đánh giá chính sách trên đã thể chế hoáquan điểm của Đảng về phổ cập, xã hội hóa giáo dục; thúc đẩy, khuyếnkhích các loại hình trường dân lập, tư thục phát triển để tham gia thựchiện giáo dục phổ cập; thể hiện rõ trách nhiệm của Nhà nước đối vơíngười học diện phổ cập, đồng thời tạo sự bình đẳng giữa trường công lập,trường dân lập, tư thục.

Để chính sách ưu việt này được triển khai khả thi, có hiệu quả, Chủnhiệm Phan Thanh Bình đề nghị quy định rõ hơn về lộ trình thực hiệnchính sách, trong đó đặt ra yêu cầu, thời điểm và điều kiện triển khaithực hiện chính sách học phí đối với người học thuộc diện phổ cập giáodục này.

Cho ý kiến về dự thảo Luật tại Phiên họp thứ 27 Ủy ban Thường vụ Quốchội, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển lưu ý đến khả năng thực hiệnvà cho rằng chính sách hỗ trợ đối với giáo dục nên có sự phân tầng,tránh tư duy bao cấp.

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu thực tế, ở thành phố lớn, có những trường mứcđóng góp của mỗi học sinh lên đến 7-8 triệu đồng/tháng mà còn phải xếphàng mới được tuyển vào trường; có những trường mỗi năm nhận 1.200 hồ sơmà chỉ tuyển 260 học sinh.

Vậy “Có nên áp dụng chính sách miễn/hỗ trợ học phí đối với những trườngnhư vậy hay không? Nên chăng, chỉ miễn học phí cho học sinh Trung học Cơsở ở vùng sâu, vùng xa, nông thôn...”, Phó Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ,đồng thời nhấn mạnh, mở rộng đối tượng miễn học phí như trong dự thảoLuật thì “đại trà quá,” vi phạm nguyên tắc thị trường và cần có chínhsách huy động sự đóng góp của toàn dân.

Trong điều kiện nguồn lực ngân sách hạn hẹp, khi chính sách được triểnkhai đại trà sẽ rất khó khăn. Nhiều ý kiến cho rằng chính sách học phíchưa nên mở rộng đối với khối dân lập, tư thục, mà cần có sự cân nhắctrên cơ sở đối chiếu với nguồn lực hiện nay.

Bên cạnh đó, phải có cơ chế khuyến khích các tổ chức xã hội tham giaphát triển giáo dục, có cơ chế tài chính rõ ràng chứ không phải một cách“xài tiền ngân sách”.

CHÚ TRỌNG CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO

Một chính sách khác được bổ sung trong dự thảo Luật lần này là nângchuẩn trình độ được đào tạo đối với giáo viên mầm non từ Trung cấp Sưphạm lên Cao đẳng Sư phạm.

Theo cơ quan soạn thảo, qua nghiên cứu kinh nghiệm của một số nước trongkhu vực và quốc tế, phần lớn các nước phát triển đều yêu cầu có trìnhđộ đào tạo đại học hoặc sau Đại học (thạc sỹ hoặc chứng chỉ sau đại học)đối với giáo viên Mầm non.

Bên cạnh đó, hiện nay, tổng số giáo viên mầm non (bao gồm cả nhà trẻ vàmẫu giáo) là 337.488 giáo viên, trong đó số lượng giáo viên đạt chuẩntrình độ Trung cấp trở lên là 332.403 giáo viên (chiếm 98,5%).

Nếu tính đạt trình độ từ Cao đẳng trở lên thì số lượng giáo viên Mầm non chưa đạt chuẩn là 107.150 (chiếm 33,8%).

Liên quan đến nguồn lực thực hiện, Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết tổngkinh phí đào tạo nâng chuẩn là khoảng 857,2 tỷ đồng, nếu thực hiện theolộ trình 5 năm thì mỗi năm chi khoảng 171,4 tỷ đồng và ngân sách có thểcân đối.

Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội. (Ảnh: TTXVN)

Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, khi nâng chuẩn giáo viên thì trường Trungcấp Sư phạm không còn nữa qua việc sáp nhập. Hiện số giáo viên được đàotạo từ các trường Cao đẳng và Đại học có khoa mầm non cũng rất nhiều.Trong 6 năm có thể nâng chuẩn từ Trung cấp lên Cao đẳng, thậm chí là Đạihọc. Chính phủ đã có Đề án đào tạo, bồi dưỡng để nâng chuẩn.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồngcủa Quốc hội Phan Thanh Bình cho biết Thường trực Ủy ban cơ bản tánthành với việc nâng trình độ chuẩn đào tạo của giáo viên như đề xuất củaChính phủ.

Tuy nhiên, việc chuẩn hóa đội ngũ không chỉ ở tiêu chí trình độ đào tạo,mà quan trọng là chất lượng đào tạo và năng lực phù hợp với vị trí việclàm của nhà giáo. Vì thế, Ban soạn thảo cần xác định phương thức đàotạo nâng chuẩn, các nguồn lực thực hiện chính sách để bảo đảm tính khảthi; đồng thời đánh giá tác động đối với các trường Trung cấp Sư phạm vàsố giáo sinh Sư phạm đang theo học hệ Trung cấp khi chính sách này đượcthực hiện./.

Phan Phương (TTXVN)