Phận người hái cà phê thuê

Những ngày này, các bến xe ở Gia Lai, Kon Tum, Đắk Lắk nhộn nhịp hẳn lên bởi lượng lao động từ khắp nơi đổ về, phần đông là người dân ở miền Trung. Những chuyến xe nườm nượp chở theo từng đoàn người đi tìm việc, chủ yếu là hái cà phê thuê. Họ phải nhanh chân bởi vụ thu hoạch cà phê chỉ kéo dài khoảng hơn 1 tháng. Ở đó, những câu chuyện làm thuê đầy cảm động lẫn tình người được bộc lộ một cách tự nhiên nhất.

Một chủ vườn cà phê ở Ea H’leo (Đắk Lắk) cho biết, người hái cà phê thuê phải đạt từ 1,5-2 tạ mỗi ngày. Không chỉ hái nhanh và sạch quả trên cành, tránh rơi vãi, mà còn hạn chế tối đa việc tuốt nhiều lá xanh hoặc làm gãy cành để cây cà phê không bị kiệt sức ở mùa sau dẫn tới thất thu. Thông thường, những chủ vườn và người hái cà phê thuê chỉ có sự thỏa thuận miệng với nhau. Khi hai bên đã tin tưởng nhau thực hiện đúng những điều đã thỏa thuận và có tình cảm nhất định, thì cứ vào vụ thu hoạch cà phê, chủ vườn gọi điện thoại là người làm thuê lên ngay. Vào những lúc cao điểm, bao nhiêu nhân công cũng được sử dụng hết. Người hái cà phê thuê kiếm thêm thu nhập để phụ giúp gia đình ở quê, góp phần giải quyết tình trạng thiếu lao động trong mùa thu hoạch, giúp thu hoạch cà phê nhanh, gọn, vì vậy họ được các chủ vườn trân trọng và chính quyền địa phương tạo điều kiện thuận lợi.

Cà phê đang chín cần rất nhiều công nhân thu hoạch ở Tây Nguyên

Những con đường chạy dọc xã đến các con đường trong thôn, trong xóm và trong các rẫy cà phê lúc nào cũng đông người, đường như nhỏ hẹp lại so với ngày thường bởi lượng người và xe cộ qua lại đông đúc. Mùa thu hoạch này, trong những vườn cà phê ở khắp Tây Nguyên lúc nào cũng râm ran tiếng cười nói, rào rạt âm thanh của những quả cà phê rơi xuống bạt, những bàn tay cứ thoăn thoắt trên những chùm quả chín mọng đỏ bừng giữa mùa gió chướng lạnh khô se sắt.

Chị Phan Thị Thu (quê Quảng Nam) cùng nhóm người cùng quê vào xã Đăk Mar (huyện Đăk Hà, Kon Tum) hái cà phê thuê bảo: “Vừa qua, cơn bão số 9 ập tới khiến nhà tôi bị tốc mái. Mấy tấm vách xung quanh nhà cũng long đinh nên phải cột tạm bằng dây kẽm. Mẹ con tôi tranh thủ lên đây làm thuê, hết mùa thu cà phê, gần Tết về sửa lại cái nhà”.

Chị Thêu từ miền Trung lên hái cà phê thuê, hy vọng sẽ có tiền để sửa nhà

Cũng như chị Thu, chẳng ngại ngần kể về cuộc đời làm thuê tứ xứ của mình, chị Trần Thị Thêu (41 tuổi, quê Mộ Đức, Quảng Ngãi) kể: Gia đình nghèo khó chỉ trông chờ vào mấy sào ruộng nên chị đành khăn gói đi làm thuê ở nhiều nơi. Năm nào cũng vậy, sau khi đi phụ hồ hay làm những công việc khác để kiếm tiền mưu sinh, chừng giữa tháng 11 là chị lại khăn gói lên Tây Nguyên để hái cà phê thuê. Chị Thêu cho biết: “Mỗi năm chỉ có một vụ thu hoạch cà phê, người ta cần nhiều nhân công lắm, nên tôi lại lên đây. Không chỉ mình tôi mà còn rất nhiều người từ Quảng Ngãi, Quảng Nam hay Bình Định cũng lên đây hái cà phê thuê”.

Những nhân công như anh Bình, anh Tạo ngoài công việc thu hái cà phê, còn làm thêm nhiều việc khác như phơi hay xay cà phê giúp chủ nhà để có thêm tiền công

Cũng giống như chị Thêu, vợ chồng anh Nguyễn Văn Bình (quê ở huyện Đức Phổ, Quảng Ngãi) cũng lên Tây Nguyên làm thuê đã mấy năm nay. Sau mùa mưa bão vừa qua, anh chị nhờ ông bà nội nuôi con để vào Gia Lai kiếm việc làm, gần đến Tết Nguyên đán lại trở về quê cùng gia đình. Anh Bình cho biết: “Mấy năm nay thiên tai, mùa màng thất bát, nên vợ chồng phải gửi con ở quê để lên đây kiếm việc làm. Nếu không có những vườn cà phê này chắc hai vợ chồng phải vào trong Nam đi làm công nhân lương ba cọc ba đồng thôi”. Mỗi vụ hái cà phê, vợ chồng anh Bình cũng kiếm được khoảng 20-25 triệu đồng mang về lo cho gia đình. Đối với người thành phố, số tiền này nhỏ, nhưng với gia đình anh Bình, đó là số tiền khá lớn, lo được cho gia đình ăn Tết, sửa lại được cái nhà, lo cho con cái học hành sau Tết.

Gió chướng khiến tiết trời trở lạnh vào mỗi buổi chiều, nhiều người hái cà phê thuê với bộ quần áo lao động cũ nhàu cùng đôi giày thể thao đã ngả màu co ro trong thời tiết lạnh buốt. Họ đa phần đều nghèo khó, muốn tìm một công việc khả dĩ có thu nhập đủ để nuôi sống gia đình. Nhìn những bàn tay trầy xước rướm máu vì lao động, những đôi bao tay rách tướp và những vết trầy xước trên mặt những người lao động này mới thấy công việc thu hái cà phê cũng chẳng nhẹ nhàng gì. Cứ 3-4 người một bạt kéo lê dưới gốc cà phê để hái, rồi lại gồng mình trút đổ vào những chiếc bao nặng 60-70kg và vác lên điểm tập kết cách xa cả trăm mét, công việc này đòi hỏi người lao động phải có sức khỏe.

Thu nhập trung bình của người hái cà phê thuê khoảng 150-180 nghìn đồng/người/ngày, tùy khu vực. Đó là khoản thu nhập đáng kể mà những người lao động có được sau những ngày tháng vất vả. Số tiền ấy họ để dành lo cho cái Tết sắp tới, cho những đứa con ở quê nhà manh áo mới, cuốn vở mới, hay lợp lại những mái nhà nghèo tan hoang trong những trận bão vừa qua... Họ cứ cặm cụi làm việc, gom góp số tiền công để lo cho gia đình. Những giờ nghỉ ngơi, họ lại quây quần hỏi thăm nhau về sức khỏe, gia đình, nói về những vết thương vô tình gặp phải trong lúc làm việc và cùng mơ ước một tương lai tốt đẹp hơn.

Thu nhập trung bình của người hái cà phê thuê khoảng 150-180 nghìn đồng/người/ngày tùy khu vực. Đó là khoản thu nhập đáng kể để lo cho cái Tết sắp tới, cho những đứa con ở quê nhà manh áo mới, cuốn vở mới, hay lợp lại những mái nhà nghèo tan hoang trong những trận bão vừa qua...

Tiêu Dao - Minh Ngọc