Phải phát triển điện hạt nhân vì 'không có điện thì chết'?

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Tại diễn đàn “Năng lượng Việt Nam, tiết kiệm năng lượng cho ngành công nghiệp Việt Nam phát triển bền vững” do Bộ Công Thương tổ chức sáng nay 21/8, ông Nguyễn Quân-nguyên Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã dành khá nhiều thời gian phát biểu để nêu quan điểm liên quan đến điện hạt nhân ở Việt Nam.

Theo ông Quân, các nguồn năng lượng truyền thống đã cạn kiệt, Việt Nam đang phải nhập khẩu than, sắp tới nhập cả khí hóa lỏng. Nhiệt điện cũng rất nhiều vấn đề, người dân nhiều nơi phản đối vì cho rằng gây ô nhiễm. Thủy điện đã hết nguồn công suất vừa và lớn. Điện tái tạo rất giàu có nhưng hiệu quả thấp và không ổn định.

Dù Quốc hội đã dừng việc làm điện hạt nhân, nhưng nguyên Bộ trưởng Nguyễn Quân cho rằng, để đảm bảo an ninh năng lượng cần nghĩ đến một loại hình năng lượng chưa gì thay thế được, đó là điện hạt nhân.

“Vì một số lý do, trước mắt chúng ta phải dừng nhưng về lâu dài tôi lo 1 ngày nào đó chúng ta phải quay trở lại với điện hạt nhân”, ông Nguyễn Quân bày tỏ quan điểm.

Dẫn chứng từ câu chuyện của Nhật Bản, theo nguyên Bộ trưởng Nguyễn Quân, sau thảm họa động đất sóng thần, Nhật Bản đã hủy bỏ chương trình điện hạt nhân, đóng cửa hơn 50 nhà máy điện hạt nhân.

“Nhưng một ngày nào đó họ sẽ phải phát triển trở lại điện hạt nhân với công nghệ an toàn hơn, mức độ tự động hóa và hiệu quả cao hơn. Ở Việt Nam, chúng ta vẫn phải chuẩn bị phương án, cứ cho là phương án xấu nhất, là phát triển điện hạt nhân”, ông Nguyễn Quân nói.

Cho rằng ở thời điểm hiện tại chưa có cơ sở nào để Việt Nam làm điện hạt nhân an toàn và bền vững, ông Nguyễn Quân bày tỏ mong muốn Bộ Công Thương cùng với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính ủng hộ Bộ Khoa học và Công nghệ triển khai xây dựng nhanh chóng trung tâm kỹ thuật hạt nhân với lò phản ứng nghiên cứu do Nga giúp đỡ thay thế cho là phản ứng nghiên cứu ở Đà Lạt. Đây không chỉ là nơi nghiên cứu mà còn là nơi đào tạo nguồn cán bộ cho ngành hạt nhân của Việt Nam.

“Hiện nay đứng ở góc độ khoa học công nghệ, Việt Nam là nước đứng đầu ASEAN về công nghệ hạt nhân. Lò phản ứng hạt nhân của Việt Nam rất có hiệu quả và đem lại nhiều lợi ích. Vì vậy, Việt Nam cần sớm đưa vào trung tâm khoa học kỹ thuật hạt nhân mới, để không chỉ phục vụ nghiên cứu, mà còn đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, để một ngày nào đó ta có làm điện hạt nhân thì có cán bộ đủ năng lực, trình độ”, ông Nguyễn Quân nhấn mạnh.

Ông Nguyễn Quân đặc biệt lưu ý, riêng điện hạt nhân, đừng bao giờ để nước ngoài làm theo phương thức khoán gọn, “chìa khóa trao tay”. Điều này cực kỳ nguy hiểm, vì không chỉ liên quan an ninh năng lượng mà còn là an ninh quốc gia.

“Trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, người ta có thể điều khiển một nhà máy điện hạt nhân từ cách xa hàng trăm ngàn cây số, thậm chí từ không gian. Có thể mời nhà đầu tư nước ngoài vào làm cho Việt Nam nhưng người làm an toàn và người vận hành phải là người Việt Nam”, ông Nguyễn Quân đánh giá.

Liên quan tới chương trình đào tạo cán bộ vận hành điện hạt nhân, theo nguyên Bộ trưởng Nguyễn Quân, không nên dừng lại chương trình đào tạo mà nên tiếp tục. Bởi đội ngũ này không chỉ phục vụ điện hạt nhân mà còn cho tất cả lĩnh vực kinh tế khác có sử dụng năng lượng hạt nhân.

Đồng quan điểm với ông Nguyễn Quân, chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên cho rằng nên đề xuất cho làm lại điện hạt nhân bởi “không đủ điện thì chết chứ giá điện cao chưa chết”.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho rằng: Điện hạt nhân là vấn đề lớn của đất nước. Ban kinh tế Trung ương đang chỉ đạo có nghiên cứu để có tham mưu với Đảng, Chính phủ có chính sách phù hợp với sự phát triển năng lượng nói chung, trong đó có điện hạt nhân, làm sao đáp ứng nhu cầu năng lượng đất nước và giải quyết nhiều vấn đề khác mà xã hội quan tâm.

Thanh Nguyễn