'Phải đợi cả Tòa án, tôi e rằng sẽ ùn tắc hồ sơ đưa đi cai nghiện'

Tổng thư ký Nguyễn Hạnh Phúc. Ảnh QH

Rườm rà thủ tục, quy trình

Sáng 9/12, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự án Luật Phòng chống ma túy (sửa đổi). Liên quan đến đối tượng cai nghiện ma túy, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết, có ý kiến đề nghị nghiên cứu bổ sung quy định tiếp tục áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đã cai nghiện ma túy bắt buộc nhưng vẫn nghiện ma túy. Thường trực Ủy ban này thấy rằng, trẻ em trong độ tuổi này là đối tượng cần được ưu tiên bảo vệ và biện pháp phải khác so với đối tượng từ 18 tuổi trở lên, đó là quan điểm mang tính nhân văn của Nhà nước ta.

“Nếu quy định tiếp tục áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc đối với người từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi đã cai nghiện ma túy bắt buộc nhưng vẫn nghiện ma túy thì đã vô tình coi đối tượng này giống như trường hợp người từ đủ 18 tuổi trở lên bị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Như vậy, chưa thể hiện được tính nhân văn của pháp luật nước ta”, bà Thúy Anh cho hay. Do vậy, Thường trực Ủy ban xin được giữ như dự thảo Chính phủ trình.

Bên cạnh đó, cũng có ý kiến đề nghị việc lập hồ sơ đưa người cai nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi vào cơ sở cai nghiện ma túy bắt buộc cần được quy định ngay trong Luật. Từ ý kiến này, dự thảo Luật dự kiến được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng bổ sung một điều về lập hồ sơ đưa người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi. Trong đó, quy định hồ sơ phải có ý kiến bằng văn bản của cơ quan bảo vệ quyền trẻ em với các thông tin về điều kiện, hoàn cảnh, nhân thân và đề xuất phương án quản lý tốt nhất cho từng trường hợp.

Liên quan đến quy định này, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình lưu ý đến đối tượng trẻ em từ 12 đến dưới 18 tuổi có nhất thiết đưa vào cơ sở cai nghiên bắt buộc hay không? Ông đề nghị phải hết sức cân nhắc, nên giữ các em trong các cơ sở cai nghiện thế nào, bởi nếu để trẻ em trong độ tuổi này cai nghiện cùng với đối tượng trên 18 tuổi sẽ khó khăn.

Cùng mối quan tâm, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Ngô Thị Minh đề nghị trẻ em trong độ tuổi này cần được bố trí một khu riêng. Đồng thời bà Minh cũng đề nghị trong dự thảo luật cần quy định rõ: Cơ sở cai nghiện ma túy có trách nhiệm đảm bảo lợi ích tốt nhất cho trẻ em trong độ tuổi này trong thời gian cai nghiện bắt buộc, như vậy sẽ đảm bảo với Công ước quốc tế.

Tổng Thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc băn khoăn với quy định lập hồ sơ đề nghị đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người nghiện ma túy từ đủ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi. Theo ông, nhiều gia định muốn đưa con em vào cơ sở cai nghiện ma túy, nhưng với trình tự quy định trong dự thảo thì “hơi khó thực hiện”. Vì gia đình phải đề nghị với chủ tịch xã, rồi phải đợi lập hồ sơ, xem có vấn đề gì không mới chuyển lên huyện xem xét, sau đó lại đề nghị tòa án xem xét trong thời gian 2 ngày.

“Với quy trình này, nhất là với các tỉnh miền núi thì không khả thi được. Còn trước kia đơn giản lắm, công an chỉ lập danh sách xong trình tỉnh quyết định rồi đưa đi cai nghiện ngay, rất nhanh và không có vướng mắc gì. Còn bây giờ phải đợi cả tòa án, tôi e rằng sẽ ùn tắc hồ sơ đưa đi cai nghiện”, ông Phúc đề nghị phải đơn giản hóa trình tự thủ tục này.

Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an. Ảnh QH

Ai phát hiện trước người đó thụ lý?

Liên quan đến cơ quan chuyên trách phòng chống ma túy, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng thống nhất không quy định cụ thể hoạt động cơ quan chuyên trách thuộc lực lượng công an nhân dân trong dự thảo. Bởi nếu quy định cụ thể như Chính phủ trình vừa lặp lại vừa thiếu, không bảo đảm tính toàn diện so với các quy định có liên quan được quy định trong Bộ luật Tố tụng hình sự, Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự…

Tuy nhiên, ông Tùng cũng đề nghị rà soát thêm để không gây chồng lấn về mặt trách nhiệm, thẩm quyền giữa cơ quan phòng chống tội phạm về ma túy công an nhân dân với các lực lượng khác như bộ đội biên phòng, cảnh sát biển, hải quan. “Tôi đề nghị quy định rõ hơn là cơ quan nào phát hiện trước thì cơ quan đó có thẩm quyền thụ lý và giải quyết”, ông Tùng nêu.

Báo cáo giải trình về cơ quan chuyên trách, Thượng tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, dự thảo được thiết kế có cơ quan thuộc công an và 3 cơ quan khác là bộ đội biên phòng, cảnh sát biển, hải quan. Nội dung này được thiết kế theo đúng Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự, không có gì chồng chéo cả.

“Nếu theo thẩm quyền điều tra tội phạm ma túy thì Cục Cánh sát điều tra tội phạm ma túy điều tra tất cả các vụ tội phạm ma túy. Từ đầu đến cuối kể cả phát hiện, điều tra, đề nghị truy tố xét xử đều thuộc thẩm quyền cơ quan điều tra của lực lượng công an phòng chống ma túy.

Riêng với đấu tranh tội phạm về ma túy thuộc chức năng của độ đội biên phòng, cảnh sát biển, hải quan chỉ làm nhiệm vụ của mình theo chức năng của mình, tại địa bàn của mình. Nghĩa là, các đồng chí ở địa bàn biên giới chịu trách nhiệm ở biên giới, cảnh sát biển chịu trách nhiệm ở trên biển, bảo đảm khu vực địa bàn.

Còn thẩm quyền thì thực hiện các biện pháp điều tra ban đầu, sau khi phát hiện điều tra bắt giữ, chuyển giao cho cơ quan cảnh sát điều tra của công an các cấp thụ lý, chứ cảnh sát biển, bội đội biên phòng không điều tra toàn diện. Đây là vấn đề nêu rõ trong luật. Tóm lại, các đồng chí có nhiệm vụ gác cửa biên giới. Còn lực lượng công an chủ trì trong điều tra toàn diện, kể cả các vụ bắt giữ của hải quan, biên phòng, cảnh sát biển”, ông Vương lý giải.

Thứ trưởng Bộ Công an cũng cho biết, theo chức năng, nhiệm vụ, lực lượng cảnh sát điều tra tội phạm ma túy được quyền điều tra tất cả các vụ ma tuy xảy ra trong phạm vi cả nước. Đồng thời có tránh nhiệm phối hợp với các cơ quan phòng chống ma túy của các nước để tiến hành hoạt động điều tra tội phạm ma túy. “Hiện nay chúng tôi đang phối hợp với cảnh sát Trung Quốc, Lào, Camphuchia, Đài Loan, Hàn Quốc…từ vấn đề xác lập chuyên án, phối hợp chống tội phạm ma túy, không có gì vướng mắc ở trong điều 10 của dự thảo luật này”, ông Vương nhấn mạnh.

Thượng tướng Lê Quý Vương cũng cho rằng, việc cai nghiện với người từ 18 tuổi trở lên thực hiện tương đổi dễ. Còn các cháu từ 12 tuổi đến dưới 18 tuổi còn nhỏ, đang trong độ tuổi đi học, vui chơi. Do vậy, việc đưa các cháu vào cai nghiện bắt buộc phải hết sức tính toàn vì còn liên quan đến quyền của trẻ em, các vấn đề nhân đạo. Kế cả, nếu đưa các cháu vào đây 6 tháng đến 1 năm thì việc bảo đảm việc học hành cho các cháu như thế nào. Cho nên, phải có quyết định của tòa án là như vậy.

“Khi soạn thảo luật chúng tôi băn khoăn nhất đội tuổi này. Tuy nhiên, hiện nay độ tuổi này dễ bị nghiện hút nhất”, ông Vương lý giải.

Luân Dũng