Phá bỏ những rào cản làm ảnh hưởng tới mục tiêu thu hút nhân tài

GS.TS Nguyễn Ngọc Giao băn khoăn : "Chúng ta trải thảm thu hút người tài, nhưng bắt các chuyên gia, nhà khoa học phải đáp ứng quá nhiều các tiêu chuẩn. Như về trình độ chuyên môn, có trình độ TS, hoặc có học hàm GS, PGS. Trường hợp chưa có trình độ TS thì phải đạt trình độ Th.S loại xuất sắc do các cơ sở GDĐH, sau ĐH ở trong nước đạt tiêu chuẩn kiểm định của Bộ GD-ĐT cấp bằng; hoặc tốt nghiệp Th.S loại giỏi trở lên tại các cơ sở đào tạo nước ngoài được công nhận tương đương về văn bằng, chứng chỉ theo quy định pháp luật…" . Đồng thời, ông cũng lưu ý: “Muốn thu hút người tài thì cần có sự thương lượng giữa cái ta cần và cái họ có. Bên cạnh đó, không nên phân biệt nhà khoa học trong nước và Việt kiều, ví dụ như hai nhà khoa học cùng làm trong một cơ quan nhưng lương khác nhau. Phải đối xử như nhau, người làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng ít; nếu có hỗ trợ thì nên hỗ trợ về ăn ở, đi lại.

Bí thư Thành ủy Nguyễn Thiện Nhân trong dịp tới thăm và làm việc với KCNC TP đã nhấn mạnh: Thu hút được các chuyên gia giỏi về đầu tư, làm việc là mục tiêu của TP. Hồ Chí Minh.

PGS. TS Đặng Văn Phan - Chủ tịch Hội Địa lý thành phố cũng cho rằng, tiêu chuẩn đối với người tham dự vào chương trình thu hút người tài được đưa ra khá ngặt nghèo, chặt chẽ nhưng lại khó khả thi. Phần lớn các ứng viên không còn là trẻ nếu thực hiện theo các tiêu chí đặt ra. Ví dụ như đòi hỏi thời gian tối thiểu 5 năm trở lên công tác trong ngành hoặc lĩnh vực. Người có trình độ TS, học hàm GS, PGS trẻ nhất ở Việt Nam chỉ có vài người ở độ tuổi 35 tuổi, PGS ít nhất là 40 tuổi. Như vậy, tiêu chuẩn rất cao, trong khi, để đạt được tiêu chuẩn này thì phần lớn con người đã đến tuổi trung niên.

Tại hội nghị, các đại biểu cũng đề cập tới một qui định, các chuyên gia, nhà khoa học sẽ được ký hợp đồng lao động có thời hạn. Thời hạn này căn cứ theo thời hạn thực hiện của công trình, đề án, dự án, kế hoạch được giao, tối đa không quá 18 tháng. GS.TS Nguyễn Kỳ Phùng - Phó giám đốc Sở Khoa học Công nghệ chia sẻ về chuyện một nhà khoa học khi được mời về làm việc nhưng buộc phải có một bộ hồ sơ lý lịch y như một cán bộ công chức bình thường. Tuy không hiểu lắm về yêu cầu trên nhưng họ phải làm. ông cũng cho rằng, nhà nước cần có cơ chế nên thoáng hơn với điều kiện bắt buộc này, vì các nhà khoa học rất dị ứng với mấy thủ tục đó. Trong đó, điều quan trọng nhất với một nhà khoa học, chuyên gia không phải là tiền lương mà đó là môi trường làm việc, được tự do cống hiến.

TS. Trương Minh Huy Vũ (ĐH Quốc gia TP. Hồ Chí Minh) lại đề nghị, đề án mới chỉ thu hút cho các sở ban ngành ở thành phố mà không đưa các cơ quan T.Ư đóng ở thành phố. Cần phải nêu rõ, cụ thể hơn nữa về cơ chế, chính sách ưu đãi nhằm thu hút các chuyên gia giỏi vào làm việc tại khu công nghệ cao thành phố (KCNC) và các KCX-KCN...

Theo GS.TS Võ Văn Tới (ĐH Quốc tế trực thuộc ĐH Quốc gia thành phố) cho rằng, trong dự thảo cần bổ sung tới đối tượng như đã nêu trên, vì nếu không sẽ thiệt thòi vì đây chính là một “ổ nhân tài” và cần được đưa vào đề án để góp phần phát triển thành phố.

Tiếp nối vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Đức Lộc - Trưởng khoa Khoa học quản lý (ĐH Thủ Dầu Một - Bình Dương) mong muốn khi TP.HCM muốn thu hút chuyên gia đầu ngành thì vấn đề không phải là ở bằng cấp hay năng lực của chuyên gia đó, mà chính là “giá trị thặng dư” của chuyên gia mang lại. Đó chính là một mạng lưới các chuyên gia giỏi xoay quanh chuyên gia này. Đây là cách làm thành công của ĐH Quốc gia TP. HCM khi mời một chuyên gia giỏi Việt kiều về xây dựng, thiết kế Viện John von Neumann (thuộc ĐH Quốc gia TP. Hồ Chí Minh) và người này thu hút nhiều chuyên gia giỏi xung quanh Viện này. Hiện Viện John von Neumann rất thành công trong chiến lược thu hút người tài về cộng tác.

H.Nga-Q.Huy