Pep Guardiola - thiên tài hay kẻ ăn may

Ngày 1/3, Man City vô địch cúp Liên đoàn Anh sau khi giành chiến thắng 3-1 trước Aston Villa trong trận chung kết. Đây là lần thứ 29 HLV Pep Guardiola giành danh hiệu sau 11 năm tham gia vào công tác huấn luyện.

Pep trải qua 625 trận đấu chính thức cùng 3 câu lạc bộ Barcelona, Bayern Munich và Man City. Chiến lược gia người Tây Ban Nha mất trung bình 21,5 trận là giành được một danh hiệu. Ông chính là một trong những HLV cần ít trận đấu nhất để giành một danh hiệu trong lịch sử bóng đá. Pep là thiên tài đích thực với những tính toán trong cách xây dựng lối chơi.

Sau những đóng góp cho Man City, Pep xứng đáng với những lời ca ngợi. Ảnh: Getty.

Kiểm soát tuyệt đối

Mùa hè 2016, Pep chính thức rời Bayern Munich để nhậm chức HLV trưởng tại Man City. Lúc đó, Joe Hart là đội trưởng cũng như thủ thành số một của đội chủ sân Etihad. Anh cũng là người bắt chính trong khung thành tuyển Anh ở EURO 2016. Tại Premier League, Hart cũng là một trong những thủ môn hàng đầu.

Tuy nhiên, Pep không muốn sử dụng Hart vì thủ thành người Anh không chơi chân giỏi. Ông ưa thích kiểm soát bóng tuyệt đối và những đường chuyền ngắn từ sân nhà chính là nền tảng. Với Pep, một đường phất bóng dài lên phía trên chứa đựng nhiều rủi ro mất bóng. Khi Pep còn dẫn dắt Barca hay Bayern Munich, ông có trong tay những thủ môn chơi chân giỏi như Victor Valdes, Jose Pinto và Manuel Neuer.

Sau đó, ông đem về Claudio Bravo và Ederson Moreas, những thủ môn sử dụng chân điêu luyện. Với Ederson, Man City có thể triển khai bóng một cách độc đáo. Pep chỉ đạo 2 trung vệ lùi thật sâu để thu hút tiền đạo đối phương. Khi đó, 2 hậu vệ cánh của Man City dâng cao và chờ đợi đường phất bóng chính xác từ Ederson. Thủ môn người Brazil còn có thể chuyền ngắn cho tiền vệ trung tâm đã lùi về. Anh luôn đưa ra được những đường chuyền chất lượng.

Phương án triển khai bóng điển hình của Man City với Ederson trong khung gỗ.

Ederson luôn tự tin với khả năng xử lý chân của mình. Anh cho rằng mình có thể thi đấu tốt ở vị trí tiền vệ. Anh từng có những đường kiến tạo xuất phát từ phần sân nhà để Sergio Aguero, Raheem Sterling ghi bàn.

Ở trung tâm hàng phòng ngự, Pep đem về John Stones và Aymeric Laporte, những trung vệ chuyền bóng xuất sắc. Trong đó, thương vụ với Laporte thật sự đáng "đồng tiền bát gạo". Pep khẳng định trung vệ người Pháp xứng đáng với mức giá 57 triệu bảng.

Phần lớn các đội bóng tấn công hoặc phản công dựa trên tốc độ của những cầu thủ chạy cánh. Ở Man City, Laporte đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy nhanh tốc độ triển khai bóng lên phía trên. Lý do được Pep đưa ra là Laporte thuận chân trái. Ông luôn quan sát và chú ý đến từng chi tiết để xây dựng thứ bóng đá theo ý muốn của mình một cách hiệu quả.

"Điều quan trọng là Laporte thuận chân trái. Khi nhận bóng từ bên cánh phải, anh ấy lập tức xoay người và chuyển hướng sang cánh trái, đưa bóng cho Leroy Sane. Ở vị trí này, Laporte sẽ triển khai bóng nhanh hơn cầu thủ thuận chân phải.

Nếu đi bóng vào trung lộ, anh ấy có thể phối hợp với Riyad Mahrez. Laporte giúp Man City có 2 phương án triển khai nhanh hơn. Điều quan trọng là Man City phải có trung vệ lệch trái thuận chân trái", Pep chia sẻ hồi tháng 10/2018.

Nghệ thuật hắc ám

Ngoài ra, Pep còn tính toán đến chuyện phạm lỗi. Một tiền vệ trung tâm nhận thẻ vàng an toàn hơn là các cầu thủ phòng ngự. Khi đối đầu Man City, bạn sẽ phải đối mặt các tình huống phạm lỗi từ giữa sân mà những chuyên gia gọi là tactical foul - phạm lỗi chiến thuật.

Fernandinho sẵn sàng phạm lỗi để ngăn cản đối phương từ giữa sân. Ảnh: Getty.

"David (Silva), Kevin (De Bruyne), Gundo (Ilkay Gundogan), hãy phạm lỗi. Nếu có pha chuyển trạng thái, đừng ngần ngại làm chuyện đó. Các cậu làm chuyện ấy sẽ tốt hơn là Gundo hay các hậu vệ phải làm", Mikel Arteta, HLV Arsenal dặn dò cầu thủ Man City trong khoảng thời gian còn làm trợ lý cho Pep. Đây là khoảnh khắc bị tiết lộ trong trong bộ phim tài liệu "All Or Nothing" của Amazon.

Theo Opta, Man City đứng 2 và 3 trong về tỷ lệ phạm lỗi chiến thuật trong 2 mùa giải 2019/20, 2017/18. Hiện tại, tập thể dẫn đầu con số thống kê này chính là Arsenal, đội bóng vừa bổ nhiệm Arteta vào vị trí HLV trưởng hồi tháng 12/2019.

Gary Neville, cựu cầu thủ Man United, từng lên tiếng chỉ trích Pep về việc áp dụng những pha phạm lỗi chiến thuật, nhưng Pep có lý của riêng mình. Khi đội bóng kiểm soát nhiều và tấn công dồn dập, họ đối mặt với nguy cơ bị phản công nhiều hơn. Và phạm lỗi chiến thuật là một phần để giúp họ giành chiến thắng từ việc ngăn chặn những bàn thua.

Khác với Neville, tờ Telegraph đánh giá khá cao việc phạm lỗi chiến thuật từ Man City khi dành cho Fernandinho cụm từ mỹ miều: "Đỉnh cao của nghệ thuật hắc ám". Tiền vệ người Brazil đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong đội hình mà Pep xây dựng. Anh chính là người có số pha phạm lỗi chiến thuật nhiều nhất đội hình Man City.

Màn trình diễn của Jesus trong trận gặp Real phản ánh sự hiệu quả trong những thay đổi chiến thuật của Pep. Ảnh: Getty.

Ngoài ra, Pep còn để lại ấn tượng với những thay đổi chiến thuật. Điển hình là ở trận lượt đi vòng 16 đội Champions League với Real Madrid, ông xếp Kevin de Bruyne đá cao nhất, bên cạnh Bernardo Silva. Trong khi đó, Gabriel Jesus chơi dạt cánh. Những phương án này mang lại hiệu quả cho Man City.

Họ kiểm soát trận đấu, cầm bóng, chuyền nhiều hơn, sút gần gấp đôi đối thủ (16 cú sút so với 9). Việc Pep bỏ Sterling và Aguero để cho Jesus, người không có phong độ cao mùa này đá chính, được đền đáp xứng đáng với pha đánh đầu gỡ hòa của tiền đạo người Brazil.

Man City chiếm lợi thế lớn khi tạo khoảng cách một bàn trước trận lượt về và có 2 bàn thắng trên sân khách. Pep giành chiến thắng trước đội giữ kỷ lục vô địch Champions League trong lần hiếm hoi áp dụng sơ đồ 4-4-2.

Mùa giải 2019/20, Man City của Pep bị Liverpool bỏ xa trên bảng xếp hạng Premier League. Ở Champions League, vẫn còn quá sớm để có thể đánh giá khả năng vô địch của đội chủ sân Etihad. Nếu chỉ nhìn lại quãng đường Pep đã đi cùng Man City, ông thực sự là thiên tài.