Ông Trump vạch lằn ranh đỏ cho Iran

Hôm 29-12, Mỹ mở chiến dịch không kích các cơ sở của nhóm vũ trang KH tại Iraq và Syria. Động thái được đưa ra nhằm trả đũa việc lực lượng do Iran hậu thuẫn đứng sau vụ tấn công rocket vào căn cứ quân sự ở Iraq làm một nhà thầu Mỹ thiệt mạng.

Các tay súng Kataeb Hezbollah tại một căn cứ vừa bị Mỹ không kích. Ảnh: AP

Phát biểu hôm 30-12, đặc phái viên Mỹ về Iran Brian Hook cho biết chính quyền Trump trong năm qua đã thể hiện "sự kiềm chế" trước cái gọi là hoạt động tăng cường ảnh hưởng của Tehran trong khu vực, khiêu khích Washington cùng đồng minh. Tuy vậy, ông Hook cảnh báo Tehran không nên nhầm lẫn mà "đánh giá thấp" Mỹ dẫn đến tính toán sai lầm. Vị quan chức này cho biết Mỹ không thể mãi "im lặng" và lực lượng vũ trang nước này đã nhận được chỉ đạo phải phản ứng theo cách chế độ Iran có thể hiểu được.

Hồi tháng 6-2019, Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran tuyên bố bắn hạ máy bay quân sự không người lái của Mỹ vì "xâm phạm lãnh thổ". Washington tuy khẳng định thiết bị bị bắn hạ trong không phận quốc tế, Tổng thống Trump đồng thời làm giảm tầm quan trọng của vụ việc khi cho biết ông nghi máy bay bị bắn nhầm và rằng giả sử máy bay có người lái thì ông sẽ phản ứng khác. Trong cáo buộc sau đó, Mỹ và đồng minh đổ lỗi cho Iran tấn công các tàu chở dầu trên Vùng Vịnh và cơ sở lọc dầu của Saudi Arabia, kèm theo gia tăng biện pháp trừng phạt kinh tế.

Tuy nhiên, cái chết của nhà thầu Mỹ sau loạt vụ tấn công nhằm vào nơi đồn trú của liên quân ở Iraq được ví như "giọt nước tràn ly" thay đổi cách tiếp cận của chính quyền Trump hiện nay. Trong tuyên bố, trợ lý Ngoại trưởng David Schenker cho biết chiến dịch hôm 29-12 gởi đi thông điệp răn đe về tầm quan trọng của công dân Mỹ đối với chính quyền. Theo Ngoại trưởng Mike Pompeo, Tổng thống Trump "đã rất kiên nhẫn" nhưng Washington sẽ đáp trả nếu mạng sống người dân gặp nguy hiểm.

Nhưng nhiều chuyên gia cảnh báo "lằn ranh đỏ" đang phát đi tín hiệu lẫn lộn, trong đó Mỹ được cho có thể "làm ngơ" trước Iran miễn là không công dân nào của họ bị ảnh hưởng trực tiếp. Khi ông Trump thực sự bước vào chiến dịch tái tranh cử năm 2020, một số người còn cho rằng Cộng hòa Hồi giáo có thể dựa vào cam kết của chủ nhân Nhà Trắng về việc rút Mỹ khỏi "vũng lầy" Trung Đông để đẩy mạnh hoạt động trong khu vực. Thêm vào đó, Chủ tịch Hội đồng Quan hệ đối ngoại Mỹ Richard Haass cho rằng chính Iraq cũng có khả năng gây sức ép buộc Mỹ rút lui khi tầm ảnh hưởng chính trị của Iran tại nước láng giềng ngày càng gia tăng trong lúc Lầu Năm Góc ngược lại giảm dần sự hiện diện ở Trung Đông.

Theo giới chức Bộ Ngoại giao Mỹ, chính quyền Trump sẽ tăng cường chiến dịch "gây áp lực tối đa" lên Iran trong năm 2020 nhằm ngăn nước này theo đuổi chương trình hạt nhân và "gây hấn" trong khu vực. Hiện Mỹ đã áp chế tài đối với phần lớn các ngành kinh tế trọng điểm của Iran, trong đó có khoảng 1.000 thực thể bao gồm các cá nhân và tổ chức bị trừng phạt.

MAI QUYÊN (Theo AFP, CNBC)