Ông Trump sẽ đòi nợ Trung Quốc 1.000 tỷ USD từ đời nhà Thanh?
Chính quyền Tổng thống Trump đang nghiên cứu về một hướng đi mới trong cuộc thương chiến với Trung Quốc đó là sử dụng những trái phiếu được Trung Quốc bán ra và tuyên bố vỡ nợ từ trước khi Cộng hòa nhân dân Trung Hoa được thành lập năm 1949. Giá trị của những khoản nợ cổ này lên tới hơn 1 nghìn tỷ đô la Mỹ.
Theo Bloomberg nhận định, bước đi tiếp theo của Tổng thống Donald Trump trong cuộc chiến thương mại ngày càng khốc liệt với Trung Quốc có thể sẽ được ghi lại trong sách lịch sử - theo đúng nghĩa đen. Khi chính quyền Tổng thống Trump đang nghiên cứu về một hướng đi mới trong cuộc thương chiến với Trung Quốc đó là sử dụng những trái phiếu được Trung Quốc bán ra và tuyên bố vỡ nợ từ trước khi Cộng hòa nhân dân Trung Hoa được thành lập năm 1949. Giá trị của những khoản nợ cổ này lên tới hơn 1 nghìn tỷ đô la Mỹ.
Loại trái phiếu nói trên của Trung Quốc giống như một món đồ cổ sưu tầm khi nó có thể được tìm thấy trong tầng hầm của hàng ngàn người Mỹ, hoặc trên EBay, nơi chúng được bán với giá chỉ vài trăm đô la mỗi tờ.
Sau khi được thành lập, nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chưa từng thừa nhận món nợ này, mặc dù điều đó không thể ngăn chặn được những nỗ lực thu thập tiền thanh toán trái phiếu của các quốc gia từng đầu tư vào chúng.
Hiện nay, với việc Tổng thống Trump bắt đầu cuộc thương chiến ngày càng căng thẳng với Trung Quốc, những người nắm giữ trái phiếu cổ xưa này đang hy vọng ông sẽ quan tâm tới trường hợp của họ. Dù một số quan chức chính phủ Mỹ cáo buộc những vụ lừa đảo đang bán ra các trái phiếu giả.
Có lẽ chỉ có một điều kỳ lạ hơn câu chuyện khoản nợ của Trung Quốc và nỗ lực tìm kiếm khoản thanh toán, là dàn nhân vật được đưa vào quỹ đạo của nó. Tổng thống Donald Trump, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin và Bộ trưởng Thương mại Wilbur Ross đã gặp gỡ các trái chủ và đại diện của họ.
"Đối với Tổng thống Trump, thì đây là một trò chơi hoàn toàn mới lạ", Jonna Bianco, một chủ trang trại gia súc ở Tennessee, người dẫn đầu một nhóm đại diện cho các trái chủ nắm giữ trái phiếu Trung Quốc từ thời tiền cách mạng và là người đã gặp tổng thống nói “Donald Trump là một vị tổng thống Mỹ tuyệt vời. Chúa phù hộ ông ấy”.
Trái phiếu Đường sắt Hukuang là một ví dụ. Tấm trái phiếu được in với đường viền trang trí công phu và có một dấu ấn lớn. Nó được bán ra vào năm 1911 để giúp Trung Quốc thu được nguồn tài trợ cho việc xây dựng tuyến đường sắt kéo dài từ Hán Khẩu tới Tứ Xuyên.
Trải phiểu cổ của Trung Quốc hiện vẫn chưa được thanh toán. Ảnh: Bloomberg
Mỹ từng nói rằng, dòng tiền chảy vào Trung Quốc vào đầu thế kỷ 20 là “ngoại giao đô la” - cách xây dựng quan hệ ngoại giao bằng cách giúp nước này công nghiệp hóa.
Ngay sau khi triều đại nhà Thanh bị lật đổ vào năm 1911, Trung Hoa Dân Quốc cũng bắt đầu khai thác thị trường vốn quốc tế để kêu gọi tài trợ. Trong đó bao gồm việc bán một loạt các trái phiếu để tài trợ cho đất nước non trẻ.
Và những trái phiếu này hiện nay được hy vọng là “đòn bẩy” hữu ích trong cuộc chiến thương mại với Trung Quốc. Đó cũng chính là điều bà Bianco - người sáng lập Quỹ Trái phiếu Mỹ (ABF) - đang hy vọng.
“Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã bác bỏ các nghĩa vụ đối với mọi khoản nợ trước năm 1949, nhưng làm như vậy mâu thuẫn với tuyên bố của Trung Quốc rằng Đảng này là sự kế thừa duy nhất cho các quyền chủ quyền của Trung Quốc”, Bianco nói trong một tuyên bố về câu chuyện này.
Bà lập luận rằng “Trung Quốc đã thanh toán các khoản trái phiếu do các nhà đầu tư Anh nắm giữ năm 1987 như một phần của thỏa thuận bàn giao Hồng Kông được đàm phán bởi cựu Thủ tướng Anh Margaret Thatcher. Vậy còn những khoản nợ cổ khác? Nếu Trung Quốc không chịu trả tiền, nước này sẽ là một kẻ quỵt nợ trên thị trường quốc tế”.
Theo tính toán của Bianco, Trung Quốc hiện đang nợ hơn 1 nghìn tỷ đô la cho khoản trái phiếu. Nếu được điều chỉnh theo lạm phát, tiền lãi và các thiệt hại khác, thì Trung Quốc đã nợ một khoản tiền gần tương đương với số trái phiếu của Trung Quốc do Bộ Tài chính Mỹ sở hữu hiện nay.
Vấn đề hiện nay, đó là thời gian trôi qua đã quá lâu để quy kết trách nhiệm cho chính phủ kế thừa của Trung Quốc, đặc biệt là sau không ít biến động dân sự.
Một trong những trường hợp được nhiều người biết đến nhất là việc Liên Xô thoái thác trách nhiệm đối với các trái phiếu được bán ra dưới thời Nga Hoàng, khiến hàng ngàn nhà đầu tư thiệt hại. Tuy nhiên, chính phủ một số nước vẫn chịu trách nhiệm thanh toán trái phiếu của chính phủ đời trước để tránh mất lòng các nhà đầu tư tương lai.
“Tôi tin là tất cả những quan chức của Bộ Tài chính Mỹ đều nghĩ rằng điều này là vô lý", Mitu Gulati, một chuyên gia về các khoản nợ được tái cơ cấu vào thời chính quyền mới, bình luận. Ông Gulati còn là một giáo sư luật tại Đại học Duke.
"Ở mức độ pháp lý, đây là những khoản nợ hoàn toàn hợp lệ. Tuy nhiên bạn phải nhờ một luật sư thực sự thông minh để giải quyết chúng", ông Gulati nói.
Đối với khoản nợ hàng thế kỷ của Trung Quốc, chuyên gia Gulati cho rằng Mỹ vẫn có thể kiện Trung Quốc với lập luận rằng Bắc Kinh thực hiện thanh toán bằng trái phiếu hiện đại vi phạm các điều khoản thanh toán tương xứng.
Được biết, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch của Mỹ cũng đang nghiên cứu về khoản nợ cổ xưa của Trung Quốc. Tuy nhiên, phía Nhà Trắng vẫn chưa có thông tin chính thức về điều này, và cuộc chiến thương mại giữa hai nước vẫn đang hết sức gay cấn.
Bloomberg
