Ðồng hành, hỗ trợ người nghèo vươn lên

Chị Nông Thị Vĩnh (huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang) bên căn nhà đang xây dựng từ sự hỗ trợ của Quỹ "Vì người nghèo".

Chung tay giúp đỡ người nghèo

Một trong những hoạt động trọng tâm của MTTQ các cấp trong những năm qua nhằm đồng hành, giúp đỡ hiệu quả người nghèo là Chương trình Cả nước chung tay vì người nghèo. Qua ba năm triển khai chương trình đã có đông đảo doanh nghiệp, đơn vị, cá nhân ủng hộ qua Quỹ "Vì người nghèo" bốn cấp và chương trình an sinh xã hội với số tiền hơn 9.573 tỷ đồng, trong đó ủng hộ qua Quỹ "Vì người nghèo" T.Ư hơn 89 tỷ đồng (bao gồm vận động ủng hộ người nghèo bằng nhắn tin qua Cổng thông tin điện tử nhân đạo quốc gia 1400 được hơn 10 tỷ đồng), Quỹ "Vì người nghèo" địa phương hơn 2.880 tỷ đồng; thực hiện chương trình an sinh xã hội hơn 6.603 tỷ đồng. Toàn bộ số tiền đã tiếp nhận qua Quỹ "Vì người nghèo" được dành hỗ trợ người nghèo làm nhà ở, riêng Quỹ T.Ư sẽ triển khai hỗ trợ làm mới 1.000 căn nhà tặng người nghèo tại một số tỉnh biên giới, miền núi, nơi thường xuyên xảy ra thiên tai, hỗ trợ phương tiện sản xuất, trang bị đồ dùng mùa đông và hỗ trợ học sinh nghèo...

Nói về hoạt động này, đồng chí Trần Thanh Mẫn, Bí thư T.Ư Ðảng, Chủ tịch Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam cho biết: Với truyền thống, đạo lý "Thương người như thể thương thân" của dân tộc ta, trong những năm qua, Ðảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam đặc biệt quan tâm, chăm lo người nghèo, người gặp khó khăn, hoạn nạn trong cuộc sống. Vào dịp ngày 17-10 hằng năm - Ngày Quốc tế xóa nghèo và là ngày "Vì người nghèo Việt Nam", Ban Thường trực Ủy ban MTTQ các cấp chủ trì, phối hợp tổ chức "Tháng cao điểm vì người nghèo" nhằm vận động, tiếp nhận mọi nguồn lực ủng hộ người nghèo thông qua việc tổ chức nhiều hình thức như truyền hình đêm văn nghệ, lễ tôn vinh biểu dương doanh nghiệp, doanh nhân vì người nghèo...

Hưởng ứng chương trình thiết thực nêu trên, các địa phương trong cả nước nhận được sự quan tâm, ủng hộ của rất nhiều cá nhân, tập thể, doanh nghiệp và tổ chức chính trị, xã hội. Tại tỉnh Hà Giang, vì là một tỉnh nghèo cho nên việc huy động cán bộ, nhân dân góp quỹ còn hạn chế. Do đó, trong những năm qua, MTTQ các cấp đứng ra kêu gọi xã hội hóa công tác xóa đói, giảm nghèo. Ủy ban MTTQ tỉnh Hà Giang triển khai đề án của Ủy ban MTTQ Việt Nam về tạo sinh kế cho người dân, mua 25 con bò giống để hỗ trợ 25 hộ nghèo ở các huyện: Ðồng Văn, Mèo Vạc, Yên Minh, Quản Bạ, nuôi luân chuyển với tổng số tiền 500 triệu đồng; phối hợp Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh trao 520 triệu đồng tặng 10 hộ nghèo nơi biên giới để làm nhà mới. Tính trong giai đoạn 2016 - 2018, từ sự kêu gọi của MTTQ và chính quyền các cấp, tỉnh Hà Giang đã được các tổ chức, cá nhân hỗ trợ nhân dân ở xã nghèo về đồ dùng học tập, học bổng cho học sinh, đồ dùng sinh hoạt trong gia đình, xây dựng điểm trường, xóa nhà tạm, hỗ trợ công cụ sản xuất, tổng trị giá hơn 105 tỷ đồng. Ðặc biệt, sáu huyện nghèo của tỉnh tiếp tục vận động các tập đoàn, tổng công ty hỗ trợ hơn 131 tỷ đồng, chủ yếu tập trung cho xây dựng trường học, lớp học, nhà lưu trú, bếp ăn học sinh vùng sâu, vùng xa. Ngoài thực hiện hiệu quả Quỹ "Vì người nghèo", tỉnh còn thực hiện nhiều chương trình, chính sách hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số. Trong quá trình thực hiện, MTTQ các cấp đã thực hiện tốt công tác tuyên truyền, vận động nhân dân cũng như giám sát thực hiện các chính sách dân tộc và miền núi. Do đó, các chính sách được chính quyền địa phương thực hiện nghiêm túc và hiệu quả.

Tỉnh Hà Giang đã từng bước xóa đói, giảm nghèo, bình quân mỗi năm giảm từ 4 đến 6% tỷ lệ hộ nghèo. Riêng năm 2018, toàn tỉnh có 7.010 hộ thoát nghèo, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm còn 31,17%; trong đó, sáu huyện nghèo có tỷ lệ hộ nghèo 46,25%. Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh Hà Giang Triệu Quốc Lương cho biết: Ban vận động Quỹ "Vì người nghèo" các cấp tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân tham gia ủng hộ, đóng góp xây dựng quỹ. Tùy vào điều kiện thực tế của từng địa phương để vận động đóng góp quỹ. Các cơ quan, doanh nghiệp thì đóng góp bằng tiền, con giống, cây giống; người dân thì góp gạo, góp ngô, góp công lao động; có tổ chức thì đóng góp bằng quà để hỗ trợ người nghèo nhân dịp lễ, Tết. Nguồn quỹ tập trung chính vào hỗ trợ người dân xây dựng nhà đại đoàn kết. Ðã có 309 hộ được hỗ trợ hơn 7,7 tỷ đồng để làm nhà đại đoàn kết; 1.520 hộ được hỗ trợ hơn 15 tỷ đồng để tu sửa nhà cửa; hàng nghìn hộ nghèo, gia đình chính sách được thăm hỏi, tặng quà nhân dịp lễ, Tết. Ngoài ra, với tinh thần tương thân, tương ái, cộng đồng dân cư trong thôn, bản, tổ dân phố đã hỗ trợ nhau bằng ngày công, nguyên vật liệu để xây dựng những căn nhà tình nghĩa.

Tại tỉnh Ðác Nông, làm việc với chúng tôi về các hoạt động của Quỹ "Vì người nghèo", đại diện lãnh đạo Ủy ban MTTQ tỉnh đánh giá: Trong thời gian qua, hoạt động của Quỹ "Vì người nghèo" các cấp của tỉnh hoạt động có hiệu quả, nhiều địa phương đã có sự đổi mới, sáng tạo trong cách làm, trong tổ chức vận động cho nên được các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, người dân trong và ngoài tỉnh đồng tình, ủng hộ. Quỹ "Vì người nghèo" các cấp đã nhận được hàng chục tỷ đồng, đã tổ chức xây dựng hàng trăm căn nhà, tặng hàng chục nghìn phần quà cho các hộ nghèo, gia đình chính sách, nạn nhân trong các đợt thiên tai lũ lụt… cho nên đã tạo ra động lực lan tỏa rất lớn trong toàn xã hội. Tạo động lực để hộ nghèo vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống; góp phần kéo giảm tỷ lệ hộ nghèo hằng năm tại địa phương, nhất là đối với khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số của tỉnh.

Cần sự nỗ lực của mỗi gia đình

Nói về động lực trong xóa đói, giảm nghèo, các cán bộ của Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam và MTTQ các tỉnh Hà Giang, Ðác Nông đều chung một suy nghĩ: Sự hỗ trợ, giúp đỡ của chính quyền, MTTQ đối với người nghèo là rất quan trọng, nhưng bản thân mỗi hộ nghèo cần có ý chí vượt khó vươn lên. Trong thực tế, khi hội đủ hai yếu tố nêu trên thì người nghèo thoát nghèo rất nhanh và bền vững, thậm chí rất nhiều người đã có cuộc sống ấm no, giúp đỡ nhiều người khác thoát nghèo.

Chúng tôi đến thăm gia đình chị Tẩn Thị Viên, dân tộc Dao, nhiều năm liền sinh sống trong một túp lều tạm bợ trên sườn núi cao ở thôn Lũng Buông, xã Thuận Hòa, huyện Vị Xuyên (Hà Giang). Một mình chị phải tần tảo làm thuê để nuôi mẹ già, con nhỏ và mơ ước lớn nhất là xây được ngôi nhà mới để yên tâm sinh sống. Ðầu năm 2019, theo bình xét của người dân thôn Lũng Buông, Ủy ban MTTQ huyện Vị Xuyên quyết định hỗ trợ tiền từ Quỹ "Vì người nghèo" của huyện để giúp gia đình chị Viên làm nhà mới. Trong thời gian thi công, Ban Mặt trận thôn Lũng Buông còn huy động người dân góp hàng trăm ngày công lao động để giúp vận chuyển vật liệu xây dựng từ dưới chân núi lên vị trí xây nhà mới. Tháng 8 vừa qua, ngôi nhà xây kiên cố ba gian đã hoàn thành. Chị Viên vui mừng tâm sự: "Trước đây, tôi không dám nghĩ đến việc xây nhà mới vì làm còn chẳng đủ ăn chứ nói gì đến việc tích lũy tiền xây nhà. May mắn là được người dân trong thôn giúp đỡ, được hỗ trợ kinh phí từ Quỹ "Vì người nghèo", đã tạo động lực cả về tinh thần và vật chất để gia đình tôi xây nhà mới. Từ nay, gia đình tôi yên tâm sinh sống, không phải lo lắng khi mưa gió. Ðó là động lực giúp tôi vươn lên, yên tâm lao động để chăm lo cho gia đình". Chúng tôi lên xã vùng cao biên giới Bạch Ðích, huyện Yên Minh, để thăm gia đình chị Nông Thị Vĩnh, thôn Na Sàng 3. Gia đình chị Vĩnh là hộ nghèo được hỗ trợ kinh phí xây dựng nhà đại đoàn kết từ nguồn Quỹ "Vì người nghèo" của tỉnh và huyện Yên Minh, với số tiền hỗ trợ 40 triệu đồng. Chị chia sẻ: "Hoàn cảnh gia đình tôi rất khó khăn, làm ruộng và trồng ngô chỉ đủ ăn, cho nên không có kinh phí làm nhà. Giờ được hỗ trợ xây nhà mới, tôi rất mừng".

Chị Lê Thị Vui, thôn 1, xã Ðác Wel, huyện Ðác R’lấp, tỉnh Ðác Nông được người dân địa phương nể phục vì có một gia đình ấm no hạnh phúc, thu nhập ổn định từ trồng cà-phê mỗi năm hàng trăm triệu đồng. Thế nhưng, chỉ trong một thời gian ngắn, chồng chị Vui trở nên hư hỏng, bị bạn bè rủ rê uống rượu, cờ bạc, rồi đánh đập vợ con, sau đó bán hết nhà cửa, vườn rẫy, bỏ đi biệt xứ. Từ hộ khá, chị Vui trắng tay, cả ba mẹ con phải về nhà mẹ đẻ tá túc qua ngày, và sau đó là chuỗi ngày cơ cực làm thuê kiếm sống nuôi con khôn lớn… Thương cảm trước hoàn cảnh chị Vui, người dân địa phương thường "để dành" công việc để thuê chị, giúp chị có thêm thu nhập trang trải cuộc sống. Người thân trong gia đình cũng cho đất ở và năm sào đất rẫy để mẹ con chị Vui làm ăn, ổn định cuộc sống. Nhưng do không có vốn đầu tư sản xuất, thu nhập từ làm thuê chị dành dụm lo hết vào việc học cho các con cho nên đến tuổi đã cao chị Vui vẫn không có nổi căn nhà để ở. Năm 2016, Quỹ "Vì người nghèo" xã Ðác Wel đã hỗ trợ tiền, xây cho chị một căn nhà mới, khang trang. Có nhà mới, với quyết tâm thoát nghèo, chị Vui đã mạnh dạn vay vốn đầu tư phát triển sản xuất. Ðến năm 2018, gia đình chị Vui đã thoát nghèo, thu nhập hàng chục triệu đồng mỗi năm, các con được học hành đầy đủ. "Nếu không có sự hỗ trợ của Quỹ "Vì người nghèo" chắc tôi phải ở nhờ đến cuối đời, các con của tôi cũng vì thế không có chỗ nương thân. Tôi biết ơn Ðảng, chính quyền địa phương, MTTQ và các nhà hảo tâm đã giúp đỡ, tạo điều kiện để gia đình thoát nghèo, vươn lên trong cuộc sống", chị Vui phấn khởi chia sẻ.

Tuy hiện nay tỷ lệ hộ nghèo giảm nhanh nhưng cả nước vẫn còn nhiều hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo mới. Ủy ban T.Ư MTTQ Việt Nam tổng hợp kết quả rà soát hộ nghèo năm 2018, cho thấy, cả nước còn 1,3 triệu hộ nghèo, chiếm tỷ lệ 5,23%, giảm 1,47% so cuối năm 2017; 1,2 triệu hộ cận nghèo, chiếm tỷ lệ 4,95%; tỷ lệ hộ nghèo tại các huyện nghèo là 33,63%, giảm 5,93%; tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số là 22,84%, giảm 4,72% so cuối năm 2017 (tập trung chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía bắc, Bắc Trung Bộ, duyên hải miền trung, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ). Trong đó còn hàng chục nghìn hộ nghèo, cận nghèo đang ở nhà tạm cần giúp đỡ về nhà ở. Tỷ lệ tái nghèo rất cao khi gặp biến cố, thiên tai bão lũ... đòi hỏi Chính phủ, các địa phương tiếp tục ban hành và thực hiện đồng bộ các chính sách giảm nghèo căn cơ hơn nữa và huy động, sử dụng hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước, xã hội.

Về nội dung này, Phó Thủ tướng Vương Ðình Huệ cho biết: Trước mắt, từ nguồn Chương trình Cả nước chung tay vì người nghèo, sẽ tập trung cho ba mục tiêu chính: Xây dựng nhà đại đoàn kết cho người nghèo, nhất là người có công, người có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn; hỗ trợ học bổng cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn thi đỗ vào đại học, cao đẳng; tập trung lo Tết cho người nghèo. Trong đó, đối tượng và địa bàn hỗ trợ sẽ ưu tiên làm nhà đại đoàn kết cho các hộ nghèo thuộc thôn, bản, ấp của các xã đặc biệt khó khăn khu vực biên giới, miền núi, góp phần xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững; hỗ trợ các hộ nghèo thuộc diện chính sách.

Bài và ảnh: SONG LINH, KHÁNH TOÀN, VĂN YÊN