Nuôi chim yến trong nhà - nghề mới cần được quan tâm

Nhà nuôi chim yến của gia đình anh Nguyễn Văn Chiến, xã Kim Mỹ, huyện Kim Sơn.

Gặp những người đi tiên phong trong nghề nuôi yến

Sản phẩm tổ yến trên thị trường hiện có giá từ 25 triệu – 32triệu đồng/kg, tùy loại sản phẩm thô hoặc đã qua sơ chế. Với giá trị kinh tếcao như vậy, tổ yến được coi như “vàng trắng” của những người nông dân.

Để tìm hiểu kỹ về những mỏ “vàng trắng” trong nhà, chúng tôitìm đến hộ anh Nguyễn Văn Chiến ở xóm An Hải, xã Kim Mỹ. Anh Chiến cho biết,chim yến cho gia đình anh nguồn thu nhập khoảng 300 triệu đồng mỗi năm. Hiệnnay, nhà anh đã thu hút được hơn 500 đôi chim yến đến sinh sống với khoảng 600tổ yến. Đều mỗi tháng cho thu hoạch khoảng 1 kg tổ yến.

Anh Chiến cho biết thêm: Ví tổ yến như “vàng trắng” khôngđơn thuần chỉ là nói về giá trị kinh tế cao, mà còn là bởi quá trình làm ra tôyể́n cũng khá phức tạp như việc đào tìm vàng. Tuy tốn ít công chăm sóc, khôngphải cho ăn do đặc tính của loài chim hoang dã nhưng khó khăn nhất là giai đoạnđầu tiên của quá trình nuôi. Khó từ việc thiết kế xây dựng ngôi nhà nuôi đủtiêu chuẩn để có thể trở thành chim yến... cho đến áp dụng đủ các loại trangthiết bị kỹ thuật để có thể tạo ra môi trường sống tự nhiên cho chim yến sinhsống và phát triển.

Để tìm hiểu rõ hơn về kỹ thuật nuôi chim yến, theo lời giơíthiệu của anh Chiến, chúng tôi tìm đến người được coi là đặt nền móng nghề nuôichim yến tại tỉnh ta, đó là anh Trần Văn Lai, xóm 4, xã Kim Đông. Anh Lai chobiết: Anh bắt đầu triển khai cải tạo căn nhà kho cũ thành nhà nuôi chim yến từnửa cuối năm 2014, ngôi nhà đó phải đảm bảo được đầy đủ yếu tố kỹ thuật nhưnhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm...

Địa điểm đặt nhà nuôi yến nên gần đồng ruộng, bụicỏ, rừng cây thấp, biển, sông, hồ để tạo điều kiện để chim tìm mồi dễ dàng,nhất là vào mùa mưa, đồng thời tạo cảm giác tin tưởng cho chim yến định cư, làmtổ, tăng bầy đàn. Nhà nuôi yến thường được làm cao từ 2 – 3 tầng, hình ống, cóphòng bay dạo và phòng làm tổ tách riêng.

Tường nhà nuôi cũng được thiết kếkiên cố, giữa hai lớp tường gạch còn có một lớp xốp dày khoảng 5cm nhằm giữnhiệt để đảm bảo điều kiện nhiệt độ: đông ấm, hè mát, tạo điều kiện thuận lơịnhất cho chim yến sinh sống. Hướng đặt nhà yến cần tránh hướng mặt trời mọcchiếu thẳng vào hai vách, bên hông vì như vậy sẽ nóng, không đảm bảo được nhiệtđộ lý tưởng cũng như lượng ánh sáng trong nhà nuôi.

Đối với những nhà nuôi mới,để nhử chim yến về trú ngụ, người nuôi cần mua phân chim trát lên tường, rảixuống nền nhà nuôi tạo sự quen thuộc. Về độ ẩm lý tưởng của nhà nuôi là từ75-90%, nhiệt độ từ 27-29 độ C. Các yếu tố này được điều chỉnh bằng cách sửdụng máy tạo độ ẩm và các thiết bị làm mát vào mùa hè, hệ thống sưởi vào mùađông.

Một yếu tố đặc biệt quan trọng khác chính là âm thanh pháttiếng kêu gọi chim yến. Theo anh Lai, có hàng chục loại âm thanh của tiếng chimkêu. Thông qua hệ thống loa đặt trong nhà nuôi, hoạt động 24/24h để dẫn dụ chimyến bay về. Trong tiếng chim hót líu lo sẽ có vô vàn những tiếng kêu của chimnon, của những con yến trưởng thành gọi bạn tình hay cả những tiếng...cãi nhaucủa bầy chim.

Tất cả tạo ra một quần thể âm thanh hỗn hợp nhưng rất tự nhiên,tạo sự thân thuộc nhằm thu hút những con chim yến mới về làm tổ tại nhà nuôi.Khi đã bay vào nhà rồi, chim nhận thấy điều kiện sống phù hợp với chúng, do đónhiều chim gọi nhau đến tiếp mỗi ngày.

Anh Lai cũng cho biết thêm, tất cả cácthiết bị trên đều phải tìm mua trong miền Nam, miền Bắc hiện chưa có đơn vị nàocung cấp. Để tiện lợi hơn cho người mua, tất cả các thiết bị hỗ trợ cho nhànuôi, từ máy tạo độ ẩm, loa dẫn dụ, hệ thống sưởi... đều được cải tiến có hệthống cảm biến, hẹn giờ hoặc điều khiển tự động.

Tìm hướng đi đúng cho nghề nuôi yến

Qua câu chuyện về các hộ nuôi chim yến đã đề cập, có thểkhẳng định, môi trường tự nhiên của tỉnh ta có đủ điều kiện thuận lợi cho loàichim yến sinh sống và phát triển. Tổ yến là sản phẩm có giá trị dinh dưỡng caonên giá thành bán trên thị trường cũng khá “đắt đỏ”. Vì vậy, nuôi chim yếntrong nhà là một mô hình chăn nuôi cho hiệu quả kinh tế cao mà nhiều địa phươngtrên cả nước đã và đang thực hiện.

Hơn thế, nghề nuôi chim yến của nước ta nói chung có nhữngtiềm năng rất lớn. Tại các địa phương mà mô hình nuôi chim yến trong nhà pháttriển mạnh như thành phố Hồ Chí Minh, Kiên Giang, Tiền Giang, Bạc Liêu và mộtsố tỉnh miền Trung, chính quyền địa phương đã phải tính toán những phương ánquy hoạch vùng, thậm chí là những làng nghề nuôi chim yến. Tất nhiên, đó là đôívới những địa phương có nghề nuôi yến phát triển mạnh với hàng trăm, hàng ngànhộ nuôi chim yến. Còn đối với tỉnh ta, nghề nuôi yến hiện vẫn là một nghề mới,với hộ đầu tiên bắt đầu nuôi mới từ năm 2014.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện chỉ có duy nhất tại địabàn huyện Kim Sơn có nghề nuôi chim yến với khoảng 7 nhà nuôi. Một số nhà nuôimới đang được xây dựng tại huyện Yên Mô. Theo anh Trần Văn Lai, xóm 4 xã KimĐông: Mấy tháng trước, có 2 hộ gia đình tại huyện Yên Mô tìm nhà đến tôi để họchỏi kinh nghiệm nuôi chim yến. Tôi vui vẻ chia sẻ những kiến thức mà bản thâncó được. Họ có vẻ rất hứng thúvới nghề mới này. Mấy hôm trước, họ liên lạc lại và thông báo là đang tập trungxây dựng nhà nuôi yến, tôi cũng phấn khởi vì nghề nuôi yến đang được nhiêùngười quan tâm.

Bên cạnhnhững tín hiệu vui về sự thành công của các hộ nuôi chim yến tại tỉnh ta, cũngcòn nhiều khó khăn mà các hộ này gặp phải. Trước tiên là về yếu tố kỹ thuật.Hầu hết khi mới bắt đầu, các hộ dân chưa có kiến thức về đặc tính cũng như cáchnuôi chim yến trong nhà.

Người dân phải tự mày mò thông qua sách báo hoặc mạnginternet, những hộ làm sau thì học hỏi những hộ làm trước đó, do vậy, rất cầncó sự định hướng, quy hoạch cụ thể cho nghề nuôi yến tại tỉnh ta, giúp nghềnuôi chim yến trong nhà trở thành một mô hình làm ăn bền vững, vừa tạo công ănviệc làm cho người dân địa phương, vừa góp phần tăng kim ngạch xuất khẩu chonước nhà.

Cần sự quantâm đến nghề nuôi yến

Nghề nuôichim yến trong nhà đã và đang góp phần phát triển, bảo vệ động vật quý hiếm.Xét trên góc độ kinh tế, nghề nuôi chim yến trong nhà đem lại hiệu quả kinh tếcao hơn hẳn so với các ngành nghề chăn nuôi khác. Sản phẩm tổ yến làm ra đượcthị trường ưa chuộng, tốc độ tiêu thụ nhanh. Theo như lời ông Trần Kiên Cường,xóm 3, xã kim Mỹ (huyện Kim Sơn) - một hộ nuôi yến cho biết, tôi chỉ lo khôngcó tổ yến mà bán, còn thu được bao nhiêu là có người mua hết bấy nhiêu. Nhu câùthị trường tỉnh ta đối với sản phẩm tổ yến là rất lớn, một mặt là do giá trịdinh dưỡng cao của tổ yến, mặt khác là sự an tâm về chất lượng sản phẩm, do “mắtthấy tai nghe” những nhà nuôi yến đích thực.

Bêncạnh những tín hiệu vui về sự thành công của các hộ nuôi chim yến tại địa bàn tỉnhta, cũng còn đó nhiều khó khăn mà các hộ này gặp phải. Trước tiên là về yếu tốkỹ thuật. Hầu hết khi mới bắt đầu, các hộ dân chưa có kiến thức nào về đặc tínhcũng như cách nuôi chim yến trong nhà. Người dân phải tự mày mò thông qua sáchbáo hoặc mạng internet, những hộ làm sau thì học hỏi những hộ làm trước đó. Dovậy, vẫn tồn tại những thiết sót về mặt kiến thức, kỹ thuật.

Bên cạnh đó, nuôi chim yến trong nhà cũng cần có sự quan tâm, có biệnpháp quản lý tốt việc nuôi chim yến, đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường, nhấtlà trước tình hình dịch cúm gia cầm vẫn luôn “rình rập”. Với những tiềm năngnuôi chim yến hiện có của tỉnh ta, cộng thêm hiệu quả kinh tế cao, thiết nghĩnghề nuôi yến sẽ còn phát triển mạnh tại tỉnh ta trong tương lai.

Vì vậy, để tạo nên hướng đi đúng cho nghề nuôi yến tại tỉnh ta, cần sựquan tâm sát sao ngay từ đầu của các cấp chính quyền địa phương, của các ban,ngành có liên quan. Giúp nghề nuôi chim yến trong nhà trở thành một mô hình làmăn bền vững, vừa tạo công ăn việc làm cho người dân địa phương, vừa tăng thêmkim ngạch xuất khẩu cho nước nhà.

Bài, ảnh: TháiHọc