Nước sông Mekong thêm cạn, Thái Lan muốn Lào ngừng xây đập

Mực nước sông Mekong đoạn chảy qua Thái Lan đã thấp ở mức kỷ lục gần 100 năm qua.

Nước sông Mekong đang cạn nhất trong 100 năm qua tại tỉnh Nakhon Phanom, Thái Lan. Ảnh: TTXVN

Báo The Thaiger đưa tin, mực nước sông Mekong hiện giảm khoảng 10-20cm mỗi ngày. Hiện tại, mực nước chỉ vào khoảng 1,5m, thấp hơn điểm tràn bờ khoảng 11m.

Mực nước thấp ghi nhận vào ngày 19/7 vừa qua được cho là kỷ lục, thấp hơn mức từng được ghi nhận vào tháng 4/1973. Mực nước tại tất cả các phụ lưu của sông Mekong cũng ở mức rất thấp.

Ví dụ, mực nước hiện tại ở Chiang Saen là 2,10 mét, thấp hơn 3,02m so với mức trung bình cùng kỳ đo được trong 57 năm (1961-2018); và thấp hơn khoảng 0,75m so với mức tối thiểu từng được ghi nhận. Từ ngày 14/6 đến 18/7 năm nay, cũng có một sự sụt giảm 0,97m tại điểm này.

Mực nước trong các hồ chứa lớn tại 12 huyện của tỉnh Nakhon Phanom hiện chỉ ở mức 10-20% công suất.

Đáng chú ý, thời điểm này đang là mùa mưa hàng năm và sông Mekong cạn sạch nước đã khiến cuộc sống của hàng triệu người dân Thái Lan cũng như ở các lưu vực sông khác trở nên khó khăn.

Hiện các cánh đồng lúa trong vùng đang thiếu nước và cây trồng sẽ chết nếu không có mưa trong vòng 1 tuần nữa.

Nước sông Mekong cạn kiệt làm lộ bãi cát vốn nằm dưới lòng sông tại khu "Tam giác vàng" giáp giới Thái Lan - Lào - Myanmar - Ảnh: THE THAIGER

Chính phủ Thái Lan đã tìm cách để sử dụng tối đa nguồn nước hiện có nhằm đảm bảo cuộc sống cho người dân. Quân đội cũng đã được yêu cầu hỗ trợ.

Lục quân sẽ dùng xe quân sự đưa nước đến các khu vực bị hạn trong khi không quân sẽ giúp tạo mưa tại các khu vực hồ chứa.

Tám tỉnh của Thái Lan dọc sông Mekong là Chiang Rai, Loei, Nong Khai, Beung Kan, Nakhon Phanom, Mukdahan, Ubon Ratchathani và Amnat Charoen sẽ chịu ảnh hưởng nặng nếu tình hình này tiếp diễn.

Mưa ít, thủy điện ngăn dòng và hiệu ứng El Nino

Nước sông Mekong đoạn chảy qua biên giới Lào - Thái Lan ở khu vực đông bắc giảm xuống mức báo động được cho là do đập Cảnh Hồng ở Trung Quốc giảm xả nước, đập thủy điện Xayaburi ở Lào bắt đầu ngăn nước để vận hành thử nghiệm.

Đập thủy điện Xayaburi

Lượng mưa trung bình thấp hơn bình thường ở lưu vực hạ lưu sông Mekong trong tháng 6-7 cũng có thể gây ra tình trạng thiếu nước ngầm trong khu vực. Điều này có nghĩa là không đủ nước ngầm đóng góp vào dòng chính sông Mekong.

Ngoài ra, khu vực đông bắc và bắc Thái Lan còn đang chịu ảnh hưởng của hiện tượng El Nino.

Thái Lan muốn ngưng xây dựng đập Xayaburi?

Theo Bangkok Post, Văn phòng tài nguyên nước quốc gia Thái Lan đã gửi thư yêu cầu Lào ngưng vận hành thử nghiệm con đập Xayaburi trong bối cảnh thiếu nước trầm trọng tại Thái Lan.

Kế sinh nhai của hàng triệu con người đang bị phụ thuộc vào các đập thủy điện thử nghiệm trong mùa mưa.

Ông Somkiat Prajumwong, Tổng thư ký Văn phòng Tài nguyên Nước Thái Lan, ngày 19/7 cho biết, cơ quan này đã gửi thư đề nghị Chính phủ Lào ngưng thử nghiệm trên đập Xayaburi trong vài ngày. Ông Somkiat nói việc thử nghiệm sẽ làm tình hình tệ hơn, khiến mực nước càng hạ.

Các hoạt động của Trung Quốc ở đập Cảnh Hồng và lượng mưa sụt giảm là nguyên nhân gây ra đợt khủng hoảng lượng nước nghiêm trọng nhất ở lưu vực sông Mekong trong gần 30 năm, ông nói thêm.

Mực nước thấp đã gây lo ngại về hệ sinh thái và sinh kế của hàng triệu người trên dòng sông này.

Đập Xayaburi nằm cách huyện Xayaburi, tỉnh Xayaburi ở miền Bắc Lào khoảng 30 km về phía đông, được xây dựng kể từ năm 2012. Con đập có công suất 1.260 MW nằm ở Xayaburi dự kiến sẽ vận hành chính thức vào tháng 10 và bán điện chủ yếu cho Cơ quan sản xuất điện năng Thái Lan (EGAT).

Cúc Phương