Nước Mỹ trước nỗi lo bất ổn do khủng bố

Nạn nhân bị khủng bố bằng xe tải ở khu vực Hạ Manhattan

Đây là vụ khủng bố đẫm máu gây chết người đầu tiên tại New York kể từ vụ tấn công khủng bố bằng máy bay ngày 11/9/2001 do các phần tử khủng bố Al-Qaeda tiến hành nhằm vào Tòa Tháp đôi ở New York, làm gần 3.000 người thiệt mạng.

Chiêu thức “tấn công bằng xe”

Như PLVN đã đưa tin, lúc 15 giờ 5 phút chiều 31/10/2017 (theo giờ Mỹ) tức 3 giờ 5 phút tsáng 1/11 (theo giờ Việt Nam), một đối tượng đã lao xe bán tải với tốc độ cao vào làn đường dành cho người đi xe đạp và đi bộ ở khu vực Hạ Manhattan, thành phố New York, Mỹ khiến 8 người thiệt mạng và ít nhất 15 người khác bị thương, trong đó 11 người bị thương nặng phải nhập viện. Thông báo của Sở Cảnh sát New York cho biết khoảng 9 đến 10 tiếng súng nổ cũng đã vang lên ở hiện trường vụ việc.

Cùng ngày, hai quan chức thực thi pháp luật tại thành phố New York cho biết đối tượng lao xe bán tải vào tuyến đường dành cho người đi xe đạp và đi bộ ở khu vực Hạ Manhattan là Sayfullo Saipov, một công dân Uzbekistan, 29 tuổi, sinh sống tại bang Florida. Đối tượng Saipov đến Mỹ vào năm 2010 và từng mắc bệnh trầm cảm. Khi lao ra khỏi xe, đối tượng Saipov đã hô “Allahu Akbar”, theo tiếng Arab có nghĩa là “Thánh Allah vĩ đại” và giơ 2 khẩu súng giả.

Thủ phạm Sayfullo Saipov

Đối tượng này sau đó đã bị cảnh sát Mỹ bắn trọng thương và bị bắt giữ; chiếc xe mà đối tượng sử dụng được thuê ở New Jersey. Truyền thông địa phương cho biết, hiện giới chức Mỹ coi đây là một vụ tấn công khủng bố và đang tiến hành điều tra. Phát biểu tại một cuộc họp báo, Thị trưởng thành phố New York Bill de Blasio khẳng định: “Dựa trên những thông tin mà chúng tôi có vào thời điểm hiện tại, có thể xác định đây là một hành vi khủng bố nhằm vào những người dân thường vô tội”. Ông de Blasio cũng đã đến thị sát hiện trường vụ việc.

Ngay sau khi xảy ra vụ tấn công khủng bố tại trung tâm New York, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lên tiếng chỉ trích vụ tấn công xảy ra tại thành phố quê hương ông là một hành động điên rồ. Trên trang Twitter cá nhân, Tổng thống Trump viết: “Ở thành phố New York, đã xảy ra một vụ tấn công do một tên bệnh hoạn tiến hành. Giới chức thực thi luật pháp phải theo dõi sát sao. Không chỉ ở nước Mỹ”.

Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ sẽ không để những phần tử thánh chiến của tổ chức “Nhà nước Hồi giáo” (IS) tự xưng quay trở về hoặc xâm nhập vào Mỹ sau khi chúng bị đánh bại ở Trung Đông hay những nơi khác”. Tổng thống Mỹ Trump cũng đã ra lệnh cho Bộ An ninh Nội địa tăng cường hơn nữa việc “kiểm tra nghiêm ngặt” đối với khách du lịch nước ngoài tới nước này.

Cần giải pháp và cách tiếp cận mới về chống khủng bố

Sau hàng loạt vụ khủng bố xảy ra tại Mỹ và nhiều nước khác, chính quyền Mỹ đã có những thay đổi về chính sách an ninh nội địa cũng như cách thức đối phó với cuộc chiến chống khủng bố trên toàn cầu.

Washington đã buộc phải thay đổi trọng tâm chiến lược an ninh quốc gia khi phải đối mặt với một kẻ thù gần như “vô hình”. Hàng loạt vũ khí, trang bị hiện đại bỗng trở nên kém hiệu quả trước đối thủ mới. Bộ An ninh Nội địa Mỹ được cơ cấu lại với quy mô chưa từng có và “ngốn” một khoản kinh phí khổng lồ là 1.000 tỷ USD. Chính quyền Mỹ cũng ban hành sắc lệnh cho phép Cơ quan An ninh quốc gia (NSA) được nghe lén điện thoại và bí mật kiểm tra thư tín của những người bị nghi có liên quan đến khủng bố.

Ở ngoài nước, Mỹ đã tiến hành hai cuộc chiến tranh trên bộ tại Afghanistan và Iraq và chiến dịch không kích tại Syria nhằm xóa bỏ các cứ địa của khủng bố. Hàng loạt chiến dịch chống khủng bố ở Nam Á, Đông Nam Á, Trung Đông và châu Phi cũng đã được phát động nhằm tiêu diệt các nhóm khủng bố. Theo thống kê mới nhất của Lầu Năm Góc, cuộc chiến chống khủng bố hiện đang tiêu tốn ngân sách của chính phủ Mỹ hàng chục nghìn tỷ USD.

Dù Mỹ đã đạt được một số bước tiến quan trọng song sau nhiều năm cuộc chiến chống khủng bố vẫn bị đánh giá là chưa đạt hiệu quả tương xứng so với những gì mà nước Mỹ bỏ ra cả về con người và tài chính. Các hoạt động khủng bố ngày càng tinh vi, phức tạp và khó đoán định.

Sở dĩ tồn tại nghịch lý càng chống khủng bố, khủng bố càng mạnh là do Mỹ cũng như các nước vẫn chưa giải quyết được 3 vấn đề then chốt trong cuộc chiến chống khủng bố. Thứ nhất, các nước lý giải và hiểu theo nhiều cách khác nhau về quan niệm thế nào là khủng bố, do vậy, dùng các tiêu chí khác nhau để xác định một tổ chức nào đó hay một lực lượng nào đó là khủng bố. Hai là, vì không thống nhất được nhận thức khủng bố xuất phát từ đâu nên chưa thể triệt phá tận gốc căn nguyên sinh ra khủng bố và vì thế hiệu quả chống khủng bố không cao. Ba là, nhiều nước cho rằng, để chống khủng bố, trước hết cần sử dụng lực lượng tình báo, cảnh sát, mật vụ, các biện pháp kinh tế và tuyên truyền vận động. Thế nhưng, Mỹ lại sử dụng bộ máy quân sự lớn nhất thế giới để chống khủng bố.

Trước mối lo về tình trạng bất ổn an ninh, các nhà phân tích cho rằng, nước Mỹ cần có những giải pháp bền vững hơn và cách tiếp cận mới về chống chủ nghĩa khủng bố.

Thanh Lâm (tổng hợp)