'Nước da của tôi đã luôn là một trở ngại mà tôi phải vượt qua'
Lupita Nyong'o chia sẻ về trải nghiệm vượt qua những định kiến về sắc đẹp trong bài phát biểu của mình.
Nữ diễn viên Lupita Nyong’o tại Oscar 2022. Ảnh: Getty.
Vai diễn đầu tiên sau khi rời trường sân khấu điện ảnh đã giúp Lupita Nyong’o giành được giải Oscar. Trong 12 Years A Slave (tạm dịch: 12 năm nô lệ), bộ phim có sức ảnh hưởng lớn nhất về chủ đề nô lệ trong nhiều năm gần đây, cô đã thể hiện vai diễn Patsey một cách chân thực và sâu sắc.
Đó là vai một nô lệ sống khoảng giữa thế kỉ 19 liên tục phải chịu cảnh cưỡng hiếp và hành hạ. Trong bài phát biểu nhận giải, cô đã nói:
"Không có khoảnh khắc nào tôi quên rằng rất nhiều niềm vui trong đời tôi có được là nhờ đánh đổi bằng rất nhiều đau đớn trong đời người khác. Và vì vậy tôi muốn được thể hiện lòng biết ơn với tinh thần của Patsey vì sự chỉ dẫn của cô ấy".
Nyong’o đi sâu vào câu chuyện của Patsey cũng như của chính mình trong bài phát biểu này trong sự kiện Phụ nữ da đen ở Hollywood của tạp chí Essence vào năm 2014, cô đã miêu tả chuyện mình bị chế giễu khi còn nhỏ vì “làn da màu bóng tối” của mình.
Bài phát biểu bắt đầu bằng một lá thư thật đau lòng của một cô gái da đen. Cô ấy đã cân nhắc đến việc sử dụng sản phẩm làm trắng da trước khi thấy Nyong’o trên màn ảnh và Nyong’o rất đồng cảm với cảm xúc tự căm ghét bản thân đó - với cái cảm nhận rằng mình “không đẹp” từ khi còn là một đứa trẻ chỉ vì màu da của mình.
Mãi đến khi cô nhìn thấy siêu mẫu da đen Alek Wek và từ vai diễn một người phụ nữ trong bộ phim chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết đột phá The Colour Purple (tạm dịch: Màu tím) của Alice Walker, cô mới thấy được chính con người mình có thể làm bản thân cảm thấy tự hào.
Nyong’o đã dùng bài phát biểu này để nói với các thiếu nữ rất có thể đang lắng nghe rằng họ đẹp và có giá trị, đó chính là lời mà cô cần được nghe khi là một đứa trẻ thấy làn da của mình thật xấu xí.
Nhưng có một thông điệp lớn hơn, đó là vẻ đẹp không phải là một thứ phải đạt được mà là một điều mà ta phải để lộ ra. Yếu tố nền móng giúp chúng ta chống đỡ đã được Nyong’o giải thích một cách hay ho, “là lòng trắc ẩn dành cho chính bản thân” - đó chính là vẻ đẹp sẽ “làm lay động linh hồn”.
Đây là một bài phát biểu có tác động mạnh mẽ theo nhiều cách; Nyong’o đã chuyển từ câu chuyện của một cô gái trẻ viết thư cho mình đến câu chuyện của chính cô, rồi cuối cùng quay trở lại câu chuyện của Patsey một cách đầy khéo léo, đồng thời khiến cho mỗi đoạn của bài phát biểu đều thu hút.
Có một sự thật trong trọng tâm bài phát biểu của cô - rằng điều quan trọng là vẻ đẹp bên trong. Nhưng cô đã dệt xung quanh trọng tâm đó những phản ánh về phân biệt chủng tộc và những kì vọng đầy áp bức về việc đạt tới chuẩn mực “vẻ đẹp” bề ngoài của phụ nữ. Cô cũng trực tiếp thách thức nền công nghiệp điện ảnh mà mình đang làm việc với một bình luận về sự thiếu đa dạng trong ngành công nghiệp thời trang và giải trí.
Vào tháng 10/2017, Nyong’o đã tham gia cùng với các nữ diễn viên khác, lên tiếng như một phần của phong trào #MeToo. Cô thuật lại trải nghiệm bị Harvey Weinstein quấy rối tình dục, về việc ông ta đã đe dọa sự nghiệp của cô khi cô từ chối lời tán tỉnh của ông ta. Cô viết rằng:
"Giờ khi chúng ta đã cất tiếng rồi, hãy để chúng ta đừng bao giờ im lặng trước những việc thế này nữa. Tôi lên tiếng để đảm bảo rằng những hành vi sai trái không đáng được trao cơ hội thứ hai. Tôi lên tiếng để góp phần kết thúc sự lặng im ngấm ngầm".
Trong những lời này, và trong bài phát biểu năm 2014, bạn có thể cảm thấy rằng Nyong’o hiểu được sức mạnh mà cô nắm giữ trong tay với tư cách là một người nổi tiếng và một tấm gương, và cô quyết tâm xây dựng thế giới này tốt đẹp hơn. Đồng thời, cô nhấn mạnh mình nợ những người khác nhiều như thế nào.
Nyong’o thể hiện sự khiêm tốn và lòng biết ơn trong các bài phát biểu dành cho những người đã phải trải qua nhiều khó khăn để tạo điều kiện cho cô được lên tiếng vào lúc này.
Nhưng có lẽ điều khiến cho bài phát biểu của Nyong’o có tác động lớn nhất là cô đã khiến cho từng từ ngữ trở nên quen thuộc không chỉ với cô mà cả với người nghe nữa. Nyong’o biết rõ rằng cô muốn ai nghe rõ lời mình nhất, và cô không bao giờ để họ ra khỏi tầm mắt - trong trường hợp này là những cô gái da đen trẻ tuổi mà đến cuối bài phát biểu cô đã trực tiếp trò chuyện, chia sẻ hi vọng rằng các cô gái sẽ cảm thấy trọn vẹn vì vẻ đẹp bên ngoài của mình, nhưng quan trọng hơn là họ sẽ tập trung vào trau dồi vẻ đẹp nội tâm.
