Nữ luật sư nổi tiếng nước Mỹ với những ký ức khó quên trong lần gặp gỡ phái đoàn phụ nữ Việt Nam tại Jakarta

Tại buổi lễ trao hiện vật cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam vừa qua, nữ luật sư Nancy Hollander đã chia sẻ hành trình từ nữ sinh viên ưa chuộng hòa bình đến quá trình trở thành nữ luật sư nhân quyền của Mỹ. Qua buổi trò chuyện, nữ luật sư cũng thổ lộ những ký ức không thể quên thông qua các hiện vật bà lưu giữ về cuộc gặp gỡ lịch sử giữa phái đoàn phụ nữ Mỹ với phái đoàn phụ nữ Việt Nam tại Jakarta, Indonesia năm 1965.

Từ nữ sinh viên trẻ tuổi trong phái đoàn phụ nữ Mỹ

Ngày 13 – 18/7/1965, Tổ chức phụ nữ đấu tranh vì hòa bình (WSP) đã chọn ra 10 đại diện phái đoàn phụ nữ Hoa Kỳ và 8 đại diện phái đoàn Phụ nữ Việt Nam để tham dự cuộc gặp tại Jakarta, Indonesia, đánh dấu cuộc ngoại giao nhân dân đầu tiên giữa Việt Nam và Mỹ thông qua nước thứ 3 được thực hiện bởi những người phụ nữ. Một trong số 10 đại diện phái đoàn phụ nữ Hoa Kỳ chính là cô sinh viên Nancy Gitlin.

Nữ luật sư người Mỹ Nancy Hollander cùng trò chuyện với bà Nguyễn Thị Bình - nguyên Phó Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam sau gần 54 năm sau cuộc gặp tại Jakarta. (ảnh: Lương Hằng)

Tại cuộc gặp, các thành viên nhóm đã báo cáo tình hình quê nhà và đưa ra diễn biến cuộc chiến tranh Việt Nam. Từ đó, phụ nữ Mỹ đã hiểu rõ hơn về con người Việt Nam, sự chia cắt đất nước và tình hình chiến tranh ở Việt Nam. Họ giải thích những rào cản mà họ gặp phải khi cố gắng thuyết phục chính phủ của họ kết thúc chiến tranh ở Việt Nam. Họ đã nghiên cứu những văn bản và nguồn tài liệu được cung cấp bởi nhóm phụ nữ Việt Nam để bổ sung vào luận điểm của họ và đặt ra những sự nghi ngại và bất đồng về thông tin. Cuối cùng, những tài liệu của phái đoàn Việt Nam đưa tới đã giúp phụ nữ Mỹ có thêm luận cứ để tranh đấu cho hòa bình.

Cuộc gặp gỡ tại Jakarta năm ấy đã ảnh hưởng rất lớn đến nhận thức của nữ sinh Nancy Gitlin. Trong lá thư bà Nancy Gitlin gửi ông Leonard ngày 24/8/1965 từ Chicago, Illinois bà đã viết: “Tôi chưa bao giờ nghĩ bản thân là một một người thuyết trình cho đến buổi tối ở Powder Hill, khi tôi nhận ra rằng có những điều để nói, có thể nói và nên nói.

Đó là một ví dụ về sức mạnh mới mà tôi cảm thấy sau khi trải nghiệm sức mạnh và lòng cản đảm của những người phụ nữ Việt Nam – những người đã bị chiến tranh tàn phá suốt 25 năm. Khi mà cuộc chiến này hay tất cả các cuộc chiến tranh khác còn làm đen tối trái đất này thì những người phụ nữ của nước Mỹ cũng cần phải tham gia vào cuộc chiến tranh: chúng tôi phải sẵn lòng hy sinh thời gian và sức lực để biến đất nước này cũng như các nước khác thành nơi đáng sống cho trẻ em.”

Sau cuộc gặp mặt, bà cùng phái đoàn phụ nữ Mỹ bắt đầu các chiến dịch hoạt động phản đối chiến tranh, ủng hộ hòa bình ở Việt Nam như viết báo cáo, vận động hành lang, đi trình bày tại các sự kiện, làm phim tư liệu...

Đến luật sư nổi tiếng nước Mỹ về nhân quyền

Sau khi tốt nghiệp Cử nhân Luật tại trường Đại học New Mexico năm 1978, Nancy Gitlin làm việc với cái tên Nancy Hollander, bà đã dành tâm huyết để bào chữa cho cá nhân, tổ chức bị cáo buộc phạm tội, trong đó có cả các vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia và nhân quyền.

Bà Nancy Hollander được đánh giá là một trong những luật sư xuất sắc nhất của Mỹ. (ảnh: Lương Hằng)

Nữ luật sư nổi tiếng nước Mỹ Nancy Hollander từng là người đại diện cho hai tù nhân chính trị tại Căn cứ hải quân Vịnh Guantanamo, và giành được tự do cho một người trong số họ - ông Mohamedou Ould Slahi. Người tù nhân này đã ghi chép lại hồi ức về quá trình bị bắt giam trong cuốn nhật ký của chính mình. Chính Nancy Hollander đã tận tâm hỗ trợ và giúp đỡ để cuốn sách được xuất bản với tên gọi "Nhật ký Guantanamo".

Ngoài thực hành luật, bà Nancy Hollander còn tham gia giảng dạy, đào tạo tại rất nhiều ngôi trường danh tiếng ở Áo, Pháp, Mỹ, Hà Lan... Bà là tác giả của nhiều đầu sách, tài liệu về các chủ đề như bảo mật bằng chứng cho các vụ án quốc tế; tịch thu, tìm kiếm và bắt giữ bất hợp pháp; bảo vệ các trường hợp lạm dụng trẻ em, đạo đức, bằng chứng và xét xử thực hành. Bà từng là cố vấn cho Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc tại Việt Nam.

Trân trọng những kỷ vật từ cuộc gặp lịch sử

Hơn nửa thế kỷ sau sự kiện lịch sử này, luật sư Mỹ Nancy Hollander, thành viên của phái đoàn Mỹ trong cuộc gặp Jarkarta 1965 ngày 7/3/2019 đã chính thức trao trả hiện vật của cuộc gặp mặt ngoại giao nhân dân giữa 2 phái đoàn phụ nữ Việt Nam và Mỹ cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.

Những kỷ vật được nữ luật sư Mỹ Nancy Hollander trân trọng, gìn giữ qua nhiều lần chuyển nhà và trao cho Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam. (ảnh: Lương Hằng)

Nhân dịp lễ trao trả kỷ vật, nữ luật sư Mỹ đã chia sẻ về lý do bà quay lại Việt Nam và ý nghĩa của cuộc gặp Jarkarta năm 1965, nhớ về cuộc gặp gỡ lịch sử với phái đoàn phụ nữ Việt Nam, bà Nancy cho biết: “Thời điểm đó tôi là học sinh và chẳng có tiền để tham dự chuyến đi. Thời điểm đó anh trai tôi đưa tiền tiêu còn còn phái đoàn trả tiền cho vé máy bay, Tổ chức phụ nữ đấu tranh vì hòa bình (WSP) của Mỹ đã tự quyên góp số tiền cho sự kiện đó.

Tôi vẫn nhớ lúc đó bà Bình nói hai miền Nam – Bắc đều là một, đều là gia đình nhưng không thể đoàn tụ tại Việt Nam lúc đó do chiến tranh. Phụ nữ miền hai miền cũng bị chia cắt. Sự kiện tại Indonesia năm đó cũng là cơ hội cho họ hội ngộ và chúng tôi rất vinh dự được làm cầu nối cho việc đó. Sau cuộc hội thoại với bà Bình, trở về Mỹ tôi cảm thấy bản thân có thêm lý do và động lực để giúp cuộc chiến này kiến thúc và phải đến 10 năm sau đó nó mới kết thúc.”

Những kỷ vật thể hiện mối quan hệ phụ nữ hai đất nước được nữ luật sư giữ gìn cẩn thận sau khi trải qua nhiều lần chuyển nhà bởi bà nghĩ những hiện vật này rất quan trọng và bà luôn biết một ngày nào đó bà sẽ đem chúng quay trở lại Việt Nam.

Lương Hằng