Nữ bác sĩ đầu tiên của nước Mỹ và hành trình phá vỡ kỉ nguyên thống trị của nam giới trong ngành y

Quyết trở thành bác sĩ từ cái chết của bạn thân

Tiến sĩ Elizabeth Blackwell (3/2/1821 - 31/5/1910) sinh tại Bristol, nước Anh, trong một gia đình có 9 anh chị em. Cha của bà, ông Samuel Blackwell, chủ một nhà máy tinh chế đường ở Bristol là một người có tư tưởng tiến bộ nên không có ý nghĩ về phân biệt giới tính. Vì vậy, Elizabeth Blackwell may mắn được đến trường từ sớm và thụ hưởng một nền giáo dục tiên tiến.

Năm 1932, khi nhà máy đường của ông Samuel bị cháy, ông quyết định đưa cả gia đình di cư sang Mỹ, khi đó Elizabeth 11 tuổi. Gia đình bà đến sống ở thành phố New York nhưng ở đây, việc làm ăn của cha bà không được suôn sẻ. Gia đình bà lại chuyển về phía tây thành phố Cincinnati, bang Ohio.

Không lâu sau, ông Samuel qua đời vì bạo bệnh. Để giúp đỡ gia đình, Elizabeth cùng hai chị gái mở một trường nữ sinh tại nhà. Tuy vậy, Elizabeth không thấy hài lòng vì bà không thích công việc dạy học. Từ nhỏ, bà luôn mong được học thêm về y khoa để giúp đỡ những người xung quanh, nhưng vào thời đó, phụ nữ không được phép làm những nghề được mặc định chỉ dành cho đàn ông.

Tiến sĩ Elizabeth Blackwell (3/2/1821 - 31/5/1910) sinh tại Bristol, nước Anh.

Một sự việc xảy ra khiến bà quyết tâm trở thành bác sĩ, đó là chứng kiến cảnh người bạn thân của mình đau đớn chịu đựng căn bệnh phụ nữ mà không dám đi khám chỉ vì không có bác sĩ nữ. Người bạn đó ra đi để lại trong lòng Backwell cảm giác khó tả. Bà bắt đầu suy nghĩ nghiêm túc về ý định đi học ngành y.

Khi nghe con gái nói chuyện sẽ theo học y khoa, mẹ Blackwell rất sửng sốt và can ngăn bà nên an phận, lấy chồng sinh con như những phụ nữ cùng thời khác. Nhưng với sự nhiệt thành của tuổi trẻ và quyết tâm cháy bỏng, Blackwell đi xuống Henderson, Kentucky và sau đó sang Bắc Carolina và Nam Carolina, làm đủ mọi nghề để dành tiền đi học y khoa.

Phá vỡ định kiến của xã hội

Khi ở Nam Carolina, Blackwell may mắn được trọ ở nhà bác sĩ Samuel H. Dickinson. Tại đây, bà học được ở vị bác sĩ này một số kỹ năng cần thiết về y khoa và hai cổ ngữ cần thiết cho ngành y là La Tinh và Hy Lạp. Đó là những điều cần thiết để được nhận vào một trường y khoa thời đó.

Tuy nhiên khi Blackwell nộp đơn xin học vào các trường y khoa nổi tiếng thì đều nhận lại những cái lắc đầu, từ chối. Tất cả các trường đều trả lời, từ trước tới nay, chưa có trường nào nhận phụ nữ vào học y khoa. Thậm chí, có người còn gợi ý rằng, bà nên cải trang thành nam giới thì may ra mới được nhận vào học.

Sau rất nhiều nỗ lực để xin theo học ở 16 trường đào tạo về y khoa, năm 1947, Elizabeth Blackwell được nhận vào trường Cao đẳng Y tế Geneva nằm ở ngoại ô New York. Để được nhận vào trường, Elizabeth Blackwell phải có được tất cả các phiếu đồng ý của sinh viên theo học tại đây. Nghĩ rằng đây là một trò đùa, những chàng trai đều nhất trí bỏ phiếu cho cô gái trẻ. Thế nhưng, khi Blackwell đàng hoàng xuất hiện trong trường, họ mới biết nhà trường không hề nói đùa.

Trải qua nhiều gian khó, Elizabeth Blackwell mới có thể được nhận vào học tại trường y.

Đây là thời điểm Blackwell bắt đầu những chuỗi ngày khó khăn trên ghế nhà trường trước sự kỳ thị của hàng ngàn con mắt. Blackwell thường xuyên phải đối mặt với những tiếng xì xầm nhỏ to của bạn học, họ cho rằng bà cố tình phá vỡ quy tắc xã hội. Ngay đến các giáo sư cũng tỏ thái độ không hài lòng về việc một người phụ nữ xuất hiện trong giờ giảng của mình. Giảng viên yêu cầu Elizabeth phải ngồi cuối cùng ở giảng đường hoặc thường bị loại ra khỏi phòng thí nghiệm khi các sinh viên khác đang thực hành.

Trong giờ học giải phẫu bộ phận sinh dục, giáo sư giảng dạy không cho Elizabeth tham dự bởi các nam sinh viên sẽ xấu hổ khi có mặt Elizabeth ở đó nhưng Elizabeth đã không đáp ứng yêu cầu này của giáo sư và bày tỏ mong muốn được đối xử công bằng như tất cả các sinh viên nam khác. Thái độ chăm chỉ, quyết tâm theo đuổi lý tưởng đến cùng của Elizabeth Blackwell khiến các bạn học nam tôn trọng và ủng hộ. Trình độ học tập của Elizabeth Blackwell tiến bộ rõ rệt trong 2 năm học tại Trường Y khoa Geneva Medical College.

Mặc dù có được sự công nhận của các giảng viên, sinh viên trong trường song Elizabeth Blackwell vẫn luôn bị phân biệt về giới và chịu ánh mắt soi mói của dư luận. Tuy nhiên, Elizabeth Blackwell không nản lòng và luôn tập trung vào mục tiêu trở thành bác sĩ của mình.

Đến thời kỳ thực tập, Blackwell được thực tập tại bệnh xá Blockley Almshouse, thành phố Philadelphia. Trong thời gian này, bà có cơ hội theo dõi căn bệnh typhus (sốt do chấy rận gây ra), loại bệnh phổ biến ở người nghèo nhưng ít được các bác sĩ để ý. Luận án cuối khóa của bà cũng về vấn đề này được hội đồng khoa hết lời khen ngợi và vinh dự được chọn đăng trong báo Buffalo Medical Journal - tạp chí y khoa nổi tiếng thời đó.

Sau khi tốt nghiệp, trên bước đường thực hiện hoài bão của mình, Elizabeth Blackwell lại tiếp tục vấp phải những chông gai. Đầu tiên là việc các bệnh viện từ chối nhận bà chỉ vì lý do giới tính. Và để được phục vụ tại một bệnh viên ở Paris (Pháp), Elizabeth Blackwell phải chấp nhận vị trí một nữ hộ sinh học việc thay vì là một bác sĩ.

Cao đẳng Y tế Geneva, New York là nơi đào tạo ra Elizabeth Blackwell.

Người phụ nữ đầu tiên nhận bằng y khoa ở Mỹ

Ngày 23/1/1949 trở thành cột mốc đáng nhớ trong cuộc đời Elizabeth Blackwell khi bà trở thành người phụ nữ đầu tiên ở Mỹ nhận tấm bằng y khoa, phá vỡ kỷ nguyên thống trị của nam giới. Trong buổi lễ trọng đại này, lần đầu tiên trong lịch sử, Tiến sĩ Charles Lee, hiệu trưởng Cao đẳng y tế Geneva Medical, một người đàn ông đầy kiêu hãnh đã đứng dậy và cúi chào cô gái nghị lực và giỏi giang.

Không dừng lại ở đó, Blackwell còn bay sang Pháp học thêm về ngành giải phẫu, một ngành cực kỳ khó đối với bất cứ một bác sĩ nào, kể cả nam giới. Tại bệnh viện La maternité ở Paris, bà học hỏi được rất nhiều về kinh nghiệm giải phẫu cũng như phương pháp chữa các bệnh của phụ nữ và trẻ em. Tuy nhiên, vào năm 1850, bà bị một tai nạn dẫn tới mù một mắt nên không thể tiếp tục học về ngành giải phẫu.

Năm 1851, Elizabeth Blackwell quyết định quay trở lại Mỹ, với hy vọng định kiến của xã hội đã thay đổi và bà có thể thực hành những kinh nghiệm y học mà mình đã học được. Tuy nhiên, một lần nữa, New York từ chối bà. Bà quyết định làm việc tại gia, viết cuốn sách nổi tiếng về sức khỏe “The Laws of Life with Special Reference to the Physical Education of Girls” (Quy luật cuộc sống với những tài liệu tham khảo cho việc giáo dục thể chất của các cô gái).

Những đóng góp của Blackwell đã giúp nhiều phụ nữ được học tập và làm việc trong lĩnh vực y tế.

Blackwell còn tranh thủ viết bài đăng trên các tạp chí y khoa và đi khắp nơi nói chuyện với người dân về các cách đề phòng và chữa bệnh thông thường. Tiếng tăm của bà dần vang xa, nhiều người phụ nữ ở rất xa cũng lặn lội đến tìm bà nhờ chữa bệnh hoặc tư vấn.

Năm 1853, Blackwell mở một trạm y tế dành riêng cho phụ nữ nghèo. Trạm y tế đó dần trở thành bệnh xá dành cho phụ nữ và trẻ em ở New York. Nơi đây không chỉ cung cấp các dịch vụ khám chữa bệnh miễn phí cho người nghèo mà còn là nơi để các nữ sinh viên y khoa và các bác sĩ nữ làm việc. Bệnh xá của bà ngày nay là New York University Downtown Hospital (Bệnh viện thuộc đại học New York). Vài năm sau, Blackwell được mời qua nước Anh diễn thuyết và trở thành người phụ nữ đầu tiên được ghi danh vào Danh mục Y khoa Anh quốc. Bên cạnh việc khám chữa bệnh cho người bệnh, Blackwell còn xây dựng một trường y khoa dành cho phụ nữ với tên gọi Women's Medical College.

Năm 1869, Elizabeth Blackwell còn giúp tổ chức hội Y tế Quốc gia ở London với nhiều hoạt động khám chữa bệnh cho người nghèo và thành lập trường Y khoa dành cho phụ nữ có tên là London School of Medicine for Women. Đến năm 1875, bà được bổ nhiệm làm giáo sư sản khoa đầu tiên là nữ giới ở trường Y khoa Nhi đồng London. Bà giữ chức vụ đó cho đến năm 1907, khi bà bị ngã cầu thang và không hồi phục được sức khỏe.

Elizabeth Blackwell dành cả cuộc đời mình để đấu tranh cho quyền bình đẳng của nữ giới trong các lĩnh vực của y học.

Ngay cả khi rút khỏi các hoạt động nghiên cứu về y học do các vấn đề về sức khỏe nhưng TS. Blackwell vẫn không ngừng đấu tranh cho quyền bình đẳng của nữ giới trong các lĩnh vực của y học. Bà đóng vai trò quan trọng cả ở Mỹ và Anh về mặt nữ quyền, thúc đẩy nâng cao năng lực cho phụ nữ ngành y thông qua cuốn sách truyền cảm hứng "Công việc tiên phong mở ra nghiệp y khoa cho phụ nữ" (nguyên văn: Pioneer Work in Opening the Medical Profession to Women).

Ngoài công việc chuyên ngành, trong suốt cuộc đời mình, Elizabeth Blackwell luôn cổ vũ các phương pháp chữa bệnh bằng tinh thần, cải cách đạo đức, tình dục, vệ sinh và giáo dục y tế, ca ngợi giá trị nhân văn của các nữ bác sĩ. Bà cũng là nhân vật quan trọng của phong trào cải cách và tổ chức bệnh viện.

Elizabeth Blackwell là một phụ nữ hết sức độc lập, quyết đoán, có cá tính mạnh. Tên bà được nhắc đến như lý tưởng, nguồn cảm hứng của phụ nữ trên khắp thế giới. Đặc biệt, hành trình tự khẳng định không mệt mỏi của nữ bác sĩ đầu tiên của nước Mỹ đã trở thành bài học của những người phụ nữ hoạt động trong lĩnh vực y tế. Ngày 31/5/1910 TS. Blackwell trút hơi thở cuối cùng tại Hastings, Sussex.

DH (th)