NSND Thanh Ngoan: Mơ về quê dạy hát chèo, xẩm… miễn phí

Chương trình Quán Thanh xuân ngày 7/3/2021

NSND Thanh Ngoan nổi tiếng với nhiều vai diễn như Chủ quán Hồng Châu trong “Hồ Xuân Hương”, vai vợ Cả Dọc trong “Vua Chổm”, vai diễn vợ quỷ trong vở “Chương viên”... Thế nhưng, không phải ai cũng biết về con đường đến với nghệ thuật chèo của chị. Cô bé Ngoanbộc lộ năng khiếu nghệ thuật từ rất sớm. Ngày ấy chiến tranh không có ti vi nên hầu như tất cả các bài hát chỉ có thể nghe trên đài. Tình cờ một lần nghe Đài Tiếng nói Việt Nam, làn điệu chèo trầm bổng, gần gũi đã nhen nhóm trong chị một sự say mê đến kỳ lạ. Mãi sau này chị mới biết đó là làn điệu tò vò và bài “Mẹ ngồi khâu áo cho con” mà chị được nghe NSND Thúy Hiền của Nhà hát Chèo Thái Bình thể hiện.

Năm 13 tuổi, do quá đam mê, chị rời xa gia đình, xa lũy tre làng, theo học tại Đoàn Chèo Trung ương (nay là Nhà hát Chèo Việt Nam (10-1979). Khi ấy, bố chị dặn phải ăn học theo tổ chức, đi khám phá Hà Nội cũng theo sự sắp xếp của tổ chức. Ngày ra Hà Nội, mẹ chị dậy từ 2h sáng để luộc trứng (mang đi khỏi vỡ), 3h ra bến xe, được nhét qua cửa sổ để vào xe... Xa nhà với cô bé 13 tuổi khi ấy đằng sau sự háo hức là nỗi nhớ nhà da diết. Chị kể: “6 tháng mới được về, mấy chị em trong phòng ngồi khóc, khóc còn phải trốn. Tôi sợ nhất là trời mưa, mỗi lần mưa đều khóc vì mưa không nhìn thấy trăng mà lúc nào nhìn trăng cũng nghĩ là bố mẹ đang cùng nhìn. Những gói quà của mẹ gửi lên thành phố gói bằng lá chuối khô, buộc sợi rơm thơm, dùng hết quà để rơm lại để đỡ nhớ mẹ”.

NSND Thanh Ngoan ngẫu hứng hát xẩm ngay tại chương trình Quán Thanh xuân

Trong chương trình Quán Thanh xuân có lẽ phần bất ngờ nhất với NSND Thanh Ngoan và khán giả là sự xuất hiện của nam đạo diễn Trần Lực cùng những câu chuyện mà anh mang đến chương trình. Thanh Ngoan và Trần Lực là những người bạn, người anh em rất đỗi thân thiết, gần gũi cả trong nghề lẫn đời sống. Nghệ sĩ Thanh Ngoan kể, khi mới ra Hà Nội chị tầng 1 còn anh Lực ở tầng 2. “Anh ấy hơn mình 3,4 tuổi, tức khoảng 17,18 tuổi - cáituổi mà anh đang đẹp nhất. Bọn mình không dám nhìn thẳng vào mặt nhau chỉ dám nhìn bóng của nhau mỗi khi đi qua, nhớ mùi hương của nhau. Hồi ấy con gái bọn mình hay gội đầu bồ kết với lá bưởi nên có mùi thơm rất… quê. Anh Lực trẻ, ở Hà thành lại rất thích mùi quê”, NSND Thanh Ngoan nhớ lại với đôi mắt sáng ngời, long lanh…

Khi nghệ sĩ Thanh Ngoan vừa dứt lời thì cũng là lúc đạo diễn Trần Lực xuất hiện và tất nhiên anh đã được toàn bộ câu chuyện khi ở trong cánh gà. Trong tiếng vỗ tay của khán giả, anh tếu táo: “Trong câu chuyện của Ngoan nên bớt đi một chút, ngày xưa tôi không đến mức đẹp trai như thế đâu”. Rồi anh tiếp tục nói về Thanh Ngoan ngày ấy: “Ngoan hồi ấy bé xíu, quàng khăn đỏ, mặc áo xanh, quần tím. Sở dĩ tôi nhớ rõ thế vì Ngoan là người bé nhất trong lớp. Lúc ấy mọi người nói là tuổi của Ngoan chưa được phép thoát ly nhưng vì Ngoan có năng khiếu đặc biệt ở giọng hát nên được “đặc cách”. Trần Lực khiến khán giả trường quay được một trận cười sảng khoái khi “bóc phốt” giọng hát chèo hàng đầu: “Ngày xưa Ngoan bé tí nhưng mồm lại rất to còn bây giờ em vẫn “nhỏ bé” thôi và giọng còn to hơn ngày xưa”.

NSND Thanh Ngoan cùng các khách mời giao lưu tại chương trình

Cũng trong chương trình, NSND Thanh Ngoan còn chia sẻ, dù ở thành phố nhiều 42 năm nhưng trong tâm khảm của chị nhưng luôn muốn quay về quê, muốn làm điều gì đó cho quê hương… “Cách đây mấy năm, Ngoan về quê, ngồi ở góc sân nhà uống chén trà rồi đưa quyết định sau này sẽ về quê. Ngoan nói với xã xin một miếng đất nhỏ để ở đấy hằng tuần 2 buổi dạy miễn phí tất cả hát xẩm, chèo, chầu văn, ca trù… và đã được chính quyền đồng ý.Ngoan muốn truyền lại hết những gì học được cho những ai yêu mến nghệ thuật truyền thống. Tôi coi đó là đóng góp cho quê hương mình đã nuôi nấng để có một nghệ sĩ thanh Ngoan ngày hôm nay. Hy vọng một ngày nào đó mọi người sẽ về quê Ngoan, lúc ấy Ngoan đang dạy hát ở quê và vẫn tiếp tục hát xẩm, hát chèo… như bây giờ”, NSND Thanh Ngoan xúc động cho biết.

Khiêm Ngô