NSND Lý Huỳnh: Huyền thoại làng võ Việt và chuyện thách đấu Lý Tiểu Long

5h sáng 22/10, NSND Lý Huỳnh qua đời tại nhà riêng, hưởng thọ 78 tuổi. Diễn viên Lý Hùng - con trai NSND Lý Huỳnh chia sẻ, bố anh ra đi sau thời gian dài chống chọi với nhiều căn bệnh như tiểu đường, huyết áp cao, suy thận, suy tim...

Những năm gần đây NSND Lý Huỳnh xuống sức thấy rõ, hai chân yếu, phải chống gậy đi lại. Ông từng nhập viện cấp cứu nhiều lần. Nói về phút cuối của cha, Lý Hùng cho biết: "Cha tôi đã ra đi bình yên bên cạnh người thân, con cháu. Tôi vô cùng xót xa, cảm thấy mất mát quá lớn khi ba qua đời".

Theo thông tin từ gia đình, lễ viếng NSND Lý Huỳnh sẽ bắt đầu từ 15h ngày 22/10 tại Nhà tang lễ Bộ Quốc Phòng (số 5 Phạm Ngũ Lão, quận Gò Vấp). 10h ngày 24/10, linh cữu của ông sẽ được gia đình đưa đi an táng tại nghĩa trang Phúc An Viên (quận 9).

NSND Lý Huỳnh trong vai Hai Lúa trong "Vùng gió xoáy".

NSND Lý Huỳnh là người có cống hiến nhiều cho dòng phim võ thuật ở Việt Nam. Ông sinh năm 1942 tại huyện Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long, trong một gia đình giỏi võ. Ngoài việc học võ với cha, Lý Huỳnh còn học võ Thiếu Lâm, võ cổ truyền Tây Sơn Bình Định và quyền Anh với các võ sư Hai Yến, Huỳnh Đạt Dân, Huỳnh Tiền.

Từ năm 1957 đến 1964, Lý Huỳnh thượng đài 6 trận và thắng 3 trận, trong đó có trận đấm ngã đối thủ Lyauté Francoise, võ sĩ da đen vô địch quân đội Pháp và các trận thắng võ sĩ nổi tiếng Anh Thạch, Mạch Trung Phương vô địch 6 tỉnh miền Trung.

Năm 1965, ông bắt đầu mở trường dạy võ và từ đây đã đào tạo nhiều võ sĩ giỏi với tên gọi bắt đầu bằng hai từ "Lý Huỳnh", như: Lý Huỳnh Cường, Lý Huỳnh Yến...

NSND Lý Huỳnh từng là huyền thoại làng võ Việt Nam.

Do những đóng góp trong sự nghiệp đào tạo, Lý Huỳnh được tặng bằng danh dự cho thành tích "đào tạo nhiều võ sĩ ưu tú cho làng võ Việt Nam". Năm 1973, ông công khai thách đấu với Lý Tiểu Long trên truyền hình, sự kiện này được báo chí Việt Nam và Hồng Kông đưa tin, tuy nhiên Lý Tiểu Long chưa kịp nhận lời thì đã qua đời sau đó không lâu.

Từ năm 1972 đến năm 1989, Lý Huỳnh tham gia đóng phim Việt Nam và trở thành người Việt đầu tiên đưa võ vào điện ảnh Việt Nam thành công. Lý Huỳnh quan niệm rằng đóng phim võ thuật không có nghĩa là chỉ biểu diễn các màn võ đơn điệu, mà diễn viên còn phải biết đi sâu vào tính cách, tâm lý nhân vật.

Bởi vậy, trước khi diễn ông luôn nghiên cứu kỹ tính cách nhân vật, quan sát những mẫu người thật ở ngoài đời, hòa trộn với bản ngã, tài năng để làm vai diễn trở nên sống động.

Gia đình của NSND Lý Huỳnh.

Sau mảng phim võ thuật, năng khiếu diễn xuất bẩm sinh như được khai phá, nghệ sĩ Lý Huỳnh nhanh chóng chinh phục các đạo diễn của điện ảnh lúc bấy giờ. Một loạt vai phản diện sĩ quan cấp tá, tướng của chế độ Sài Gòn trong những phim đề tài chiến tranh cách mạng được giao cho ông như chuẩn tướng Bách (phim "Đứa con bị từ chối"), Long "râu" (phim "Con mèo nhung"), thiếu tá Y Vế (phim "Ngọn lửa Krông Jung"), đại úy Long (phim "Mùa gió chướng"), đặc biệt là vai trung úy Xăm gian ác (phim "Hòn đất").

Vai diễn nào ông cũng lột tả chân thực nhân vật. Trong nhiều vai phản diện ông đã hóa thân, có không ít vai đã giúp ông giành huy chương bạc tại các kỳ liên hoan phim Việt Nam thời đó như đại tá Hoàng ("Cô Nhíp"), Đinh "Ba búa" ("Mối tình đầu"), đại úy Long ("Mùa gió chướng"), trung úy Xăm ("Hòn đất"),…

Không để bị đóng đinh trong những vai phản diện, nghệ sĩ Lý Huỳnh muốn chứng tỏ khả năng diễn xuất đa dạng của mình bằng nhiều loại vai nên ông xin đạo diễn Hồng Sến cho mình được sắm vai một nhân vật khác với những gì khán giả đã thấy. Lão nông tri điền Hai Lúa trong phim "Vùng gió xoáy" là một thử thách khắc nghiệt mà đạo diễn - NSND Hồng Sến dành cho ông lúc ấy.

NSND Lý Huỳnh nhớ lại để diễn được vai diễn này, ông phải lặn lội về vùng quê miền Tây hàng tháng trời, sống với nông dân, làm quen với cuộc sống nông thôn, tập làm công việc đồng áng, học cách sinh hoạt, học lời ăn tiếng nói của họ để trở thành một Hai Lúa thực thụ. Không phụ lòng tin cậy của đạo diễn Hồng Sến, diễn viên Lý Huỳnh đã có vai diễn chính diện đầu tiên làm nức lòng người hâm mộ điện ảnh, đoạt giải Bông sen vàng Diễn viên xuất sắc nhất Liên hoan Phim Việt Nam lần thứ VI.

Hình tượng Hai Lúa của Lý Huỳnh đã in sâu trong đời sống xã hội và cái tên Hai Lúa trở thành danh từ cửa miệng của mọi người để chỉ người nông dân chân chất, thật thà nhưng bộc trực, thẳng thắn vùng quê Nam Bộ. Sau Hai Lúa, nghệ sĩ Lý Huỳnh còn có thêm vai diễn chính diện rất ấn tượng nữa là ông Hai Cũ trong bộ phim "Hai Cũ" cũng do đạo diễn - NSND Hồng Sến thực hiện.

NSND Lý Huỳnh những năm tháng cuối đời gắn liền với nhiều căn bệnh hiểm nghèo.

NSND Lý Huỳnh nói trong số hơn 50 phim đã đóng, ông thích nhất 4 vai diễn là ông trùm "Ba búa" trong phim "Mối tình đầu" (đạo diễn Hải Ninh), ông Hai Cũ, đại úy Long và đặc biệt là Hai Lúa. Ngoài đóng phim, NSND Lý Huỳnh cũng đồng thời tham gia liên kết sản xuất phim khá thành công.

Trong suốt nhiều năm cống hiến, cuộc đời nghệ thuật của NSND Lý Huỳnh đã cống hiến công sức trong gần 60 bộ phim, cả vai trò diễn viên và đạo diễn mà vai diễn nào cũng để lại những dấu ấn khó phai trong lòng khán giả. Những năm gần đây, tình trạng sức khỏe của ông có kém đi, do phải điều trị bệnh đái tháo đường, suy thận, suy tim.

Dù mỗi tuần phải chạy thận nhân tạo vài lần nhưng với ông, tình hình sức khỏe không làm cho tinh thần sống lạc quan của ông vơi đi. Ông vẫn ước mong mình được sống lâu hơn để tiếp tục đóng góp cho điện ảnh nước nhà, làm tiếp những bộ phim lịch sử mà mình tâm huyết. Do tuổi cao sức yếu nên ông giao việc phim ảnh lại cho hai con là Lý Hùng và Lý Hương.

Đỗ Quyên (th)