Nông sản Việt Nam vào EU tăng mạnh: Cần tận dụng 'cơ hội vàng'

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sau 2 tháng Hiệp định EVFTA được thực thi, xuất khẩu nông sản sang EU đã có sự chuyển biến tích cực. Tổng giá trị xuất khẩu nông sản trong 2 tháng 8 và 9 ước đạt 711 triệu USD. So với tháng 7, kim ngạch xuất khẩu sang EU trong tháng 8 tăng 16,6% và tháng 9 tăng 20,3%.

Các DN xuất khẩu rau quả lớn cho biết, hiện đơn hàng xuất khẩu sang EU đang có xu hướng tăng. Nhiều nhà nhập khẩu EU trước đây mua hàng nông sản của Thái Lan nay chuyển sang nhập hàng Việt Nam vì những lợi thế về thuế nhập khẩu. Cùng đó, giá thành rau quả Việt Nam tại EU thấp hơn, tiêu thụ tốt nên nhà nhập khẩu cũng hào hứng hơn...

Nông sản Việt tận dụng "cơ hội vàng" chiếm lĩnh thị trường EU. Ảnh minh họa

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam (Vinafruit) cho biết, trước đây rau quả tươi Việt Nam xuất khẩu sang EU chủ yếu bằng đường hàng không, cước phí rất cao, rồi dùng đó làm căn cứ để tính thuế nhập khẩu làm đội giá thành. Do vậy, việc thuế suất về 0% với Hiệp định EVFTA đã tạo ra lợi thế rất lớn cho rau quả Việt Nam.

"EU không giới hạn mặt hàng trong ngành rau củ quả và sản lượng nhập khẩu. Trong khi đó, nhiều thị trường chính của rau quả Việt Nam đòi hỏi phải đàm phán mở cửa từng mặt hàng, khi xuất khẩu còn phải xử lý nhiệt bằng hơi nước rất tốn kém. Hơn nữa, rau quả nhiệt đới từ Việt Nam không phải cạnh tranh trực tiếp với các sản phẩm của EU chủ yếu là trái cây ôn đới nên tiềm năng là rất lớn. Trong tương lai, khi Việt Nam ứng dụng thành công công nghệ bảo quản có thể giữ rau quả tươi hơn 40 ngày để vận chuyển bằng đường tàu biển thì chi phí sẽ hạ, giá thành rẻ hơn. Khi đó, rau quả Việt Nam sẽ càng chiếm thế thượng phong so với các đối thủ như Thái Lan, Malaysia, Indonesia… hiện chưa có FTA với EU", ông Nguyên phân tích.

Ông Lê Duy Minh, Chủ tịch Hiệp hội trang trại và DN nông nghiệp Việt Nam cũng khẳng định, EVFTA sẽ là cơ hội vàng, tạo ra cú hích lớn cho xuất khẩu nông - lâm - thủy sản Việt Nam, nhất là các sản phẩm có thế mạnh như thủy sản, rau quả, gạo, cà phê, hồ tiêu, các sản phẩm đồ gỗ...

Tuy nhiên, ông Minh cũng cảnh báo, để tận dụng tốt cơ hội này, các DN nông nghiệp, hợp tác xã, trang trại phải chủ động nâng cao năng lực sản xuất, xây dựng thương hiệu sản phẩm, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường khó tính này. Cơ hội lớn nhưng thách thức cũng nhiều. Ngoài việc đáp ứng yêu cầu về chất lượng, an toàn thực phẩm, sự cạnh tranh về giá cả thì còn những vấn đề mới mà DN phải lưu tâm. Đó là sản phẩm phải thân thiện với môi trường, DN phải thực hiện tốt trách nhiệm xã hội, vấn đề về lao động, bình đẳng giới…

Các chuyên gia về kinh tế cũng nhìn nhận, với thị trường đòi hỏi khắt khe về chất lượng, an toàn thực phẩm như EU thì việc đảm bảo nguồn cung là điều rất quan trọng. Hiện canh tác ở Việt Nam còn manh mún, số trang trại có chứng nhận GlobalGAP, tiêu chuẩn để xuất khẩu vào EU chỉ chiếm 3%-4% nên DN khó khăn trong việc thu mua sản phẩm. Do đó, rất cần tuyên truyền, tập hợp nông dân liên kết với DN xây dựng vùng trồng đáp ứng yêu cầu thị trường EU về số lượng, chất lượng.

Một thách thức khác cho ngành nông nghiệp khi tham gia EVFTA là việc đáp ứng quy tắc nguồn gốc xuất xứ để đảm bảo quyền lợi hưởng ưu đãi. Một số ngành hàng hiện nay của Việt Nam có nguy cơ khó đáp ứng các quy định này. Hiện EU vẫn tăng cường kiểm soát đối với 100% lô hàng thủy sản và tăng tần suất kiểm tra các mặt hàng nông sản khác xuất sang EU.

Thu Hà