Nông dân Bến Tre đốn bỏ vườn vì hạn, mặn

Ông Nguyễn Văn Nghi (ngụ xã Tân Thiềng) bên vườn cây giống chết do thiếu nước tưới.

Huyện Chợ Lách lâu nay nước ngọt quanh năm và được xem là “vương quốc” cây ăn quả, cây giống, hoa kiểng của tỉnh Bến Tre, năm nay cũng bị thiệt hại nặng nề. Gần hai tháng qua, người dân dùng mọi cách để cứu vườn cây giống, cây ăn quả, như: chở nước ngọt từ nơi khác về, trữ nước trong hồ chứa tạm, khoan giếng tầng nông lấy nước ngọt... Tuy nhiên, nhu cầu nước tưới rất lớn, trong khi chung quanh nước mặn đã xâm nhập sâu vào nội đồng nên một số diện tích đã bị thiệt hại.

Hơn một tháng qua, khu vườn trồng 5.000 cây sầu riêng còn nhỏ của ông Nguyễn Văn Nghi, ngụ ấp Phú Thới, xã Tân Thiềng (huyện Chợ Lách) không có nước tưới nên đành để cây chết dần, chết mòn. Hiện, khoảng 20% số lượng cây đã chết, số còn lại cũng bị cháy lá và có nguy cơ chết hết nếu không cung cấp đủ nước ngọt kịp thời. Không chỉ chết số lượng cây còn nhỏ, vườn sầu riêng bảy năm tuổi đang cho quả của ông Nghi cũng bị chết hơn chục cây do thiếu nước ngọt. Ông Nghi cho biết: “Bây giờ nước ngoài sông đã trên hai phần nghìn nên nông dân không thể bơm lên để tưới cho cây giống, cây ăn quả được. Một số hộ mua nước ngọt từ nơi khác chở về nhưng giá rất cao, khoảng 100 nghìn đồng/m3, nhiều nông dân ít vốn đành bỏ mặc cây chết”. Hiện tại, rất nhiều vườn cây giống của nông dân đã ghép, vô bầu chuẩn bị xuất bán đã bị chết do cây còn nhỏ, rất mẫn cảm với nước mặn. Trong khi đó, nguồn nước ngọt rất đắt nên chỉ những nông dân làm với số lượng lớn, có vốn mới ráng bỏ ra chi phí cao để cứu vườn cây.

Chi hội trưởng Nông dân ấp Phú Thới (xã Tân Thiềng), Trần Thanh Hùng cho biết: “Gia đình tôi bị thiệt hại 1.000 cây sầu riêng giống đã ghép xong chuẩn bị bán, do không có nước ngọt tưới. Hiện tại, chính quyền địa phương đang cho thống kê số lượng thiệt hại. Hầu hết gia đình nào trồng cây giống đều có cây bị chết vì thiếu nước ngọt. Trong đó, nhiều nhất là cây sầu riêng, chôm chôm, mít...”.

Tình trạng cây đang cho quả chết, khiến nông dân thiệt hại nặng nề vì hầu hết đã hơn chục năm tuổi, nếu trồng lại phải mất thêm vài năm mới có thu hoạch. Tuy vậy, do nước mặn nên cây đã bị suy kiệt, nếu giữ lại rất khó phục hồi nên nhiều nông dân chấp nhận đốn bỏ.

Mấy ngày nay, ông Nguyễn Văn Hiếu, ngụ ấp An Quy (xã Long Thới) phải đốn hạ 4.000 m2 vườn cây chôm chôm hơn 30 năm tuổi đã bị cháy lá, héo khô của gia đình. Nhìn những gốc cây khá to, mỗi năm cho thu hoạch hàng trăm triệu đồng khiến nhiều người xót xa. Ông Hiếu cho biết: “Bây giờ, cây đã cháy lá, một số cây khô gần chết không còn cách nào cứu nên đành chấp nhận đốn bỏ. Một số vườn cây giống, cây ăn trái ở kế bên cũng thiệt hại do nước mặn. Năm nay, nước mặn xâm nhập sâu và kéo dài nên phần lớn những khu vườn không chủ động được nước tưới sẽ bị thiệt hại nặng nề. Những nơi có điều kiện mua nước ngọt từ nơi khác về tưới cũng tốn chi phí rất lớn”.

Hiện tại, nước mặn xâm nhập đã đe dọa trực tiếp đến 8.575 ha cây ăn quả và 1.300 ha cây giống, hoa kiểng của huyện Chợ Lách. Trong đó, có khoảng 20 triệu sản phẩm cây giống, như: sầu riêng, chôm chôm, măng cụt, bưởi... đã bắt đầu ghi nhận thiệt hại do mẫn cảm với nước mặn. Ngành nông nghiệp khuyến cáo bà con mua dụng cụ trữ nước ngọt tưới cho cây giống, hoa kiểng và thực hiện các giải pháp kỹ thuật, như: tưới tiết kiệm, tủ gốc... nhằm hạn chế thiệt hại.

Tiến sĩ Bùi Thanh Liêm, Trưởng phòng NN-PTNT huyện Chợ Lách cho biết: “Năm nay, nước mặn xâm nhập sâu, độ mặn mười phần nghìn chưa bao giờ xuất hiện ở Chợ Lách thì nay đã xuất hiện. Nơi sâu nhất là xã Phú Phụng cũng bị nhiễm mặn ba phần nghìn, nhìn chung toàn huyện đã bị nhiễm mặn. Vì vậy, dẫn đến việc thiếu nước cho vườn cây ăn trái, chăn nuôi và sinh hoạt của người dân. Nhà nước đã có kế hoạch sớm, thông tin về độ mặn xuyên suốt nhưng độ mặn cao và kéo dài làm một số nơi bị thiếu nước. Trong thời gian qua, người dân sử dụng nhiều biện pháp, như: đóng cống, tự làm đập tạm, lót bạt, túi nước trữ nước phục vụ sản xuất. Đồng thời, sử dụng các phương tiện, như: ghe bơm cát, xà-lan, xe... để vận chuyển nước ngọt từ nơi khác về tưới cho cây trồng. Cho đến nay, mặc dù sự nỗ lực của chính quyền và người dân nhưng xâm nhập mặn rất gay gắt khiến cây bị suy kiệt, chết là khó tránh khỏi. Thiệt hại sẽ nhiều khi thời gian hạn, mặn tiếp tục kéo dài trong thời gian tới”.

Hiện nay, chính quyền địa phương đang thống kê thiệt hại và tiếp tục thực hiện nhiều giải pháp để ứng phó. Tại các xã, như: Vĩnh thành, Tân Thiềng, Hưng Khánh Trung B, Sơn Định, Phú Phụng... người dân đã tự đắp đập tạm để trữ nước ngọt. Hầu hết các xã, người dân đều khoan cây nước tầng nông để tạm thời lấy nước lên xử lý tưới cho cây giống. Ngoài ra, có hơn 1.000 hộ dân sử dụng túi trữ nước để phục vụ tưới cây trong mùa hạn, mặn. Tuy nhiên, trung bình mỗi ngày, vườn cây ăn quả, cây giống, hoa kiểng tại huyện Chợ Lách cần đến 800.000 m3 nước ngọt để tưới nên mặc dù dùng nhiều giải pháp, nhưng nhiều nơi vẫn thiếu nước dẫn đến tình trạng cây suy kiệt, chết dần dần.

Một số vườn sầu riêng đang cho quả cũng bị chết vì hạn, mặn.

Cây giống đã ghép, vô bầu chuẩn bị xuất bán cũng thiệt hại do nước mặn.

Ông Nguyễn Văn Hiếu (ngụ xã Long Thới) buộc phải đốn bỏ vườn chôm chôm đang cho quả.

Nhiều hộ dân sử dụng giải pháp trữ nước ngọt phục vụ sản xuất.

HOÀNG TRUNG