Nơm nớp sống bên những 'hố tử thần'

Cùng chúng tôi ra khu ruộng của gia đình, ông Vi Quốc Đội ở thôn Nà Tùm, xã Ngọc Phái cho biết: "Trong tháng 5-2018, khu ruộng của gia đình tôi xuất hiện tới ba "hố tử thần". Các hố sụt lún với đường kính từ 1,5m đến 2m, chiều sâu hun hút, trong đó có hố đường kính lên tới gần chục mét. Thời gian qua, không chỉ nhà tôi mà còn có nhiều mảnh ruộng lúa, ngô của các hộ dân trong thôn bị sụt lún, không ít gia đình bị nứt tường, một số công trình phúc lợi của xã cũng bị ảnh hưởng...”.

Hố sụt lún tại ao cá nhà ông Hoàng Văn Triệu, thôn Bản Tàn, thị trấn Bằng Lũng, huyện Chợ Đồn, tỉnh Bắc Kạn.

Được biết, hiện tượng sụt lún xảy ra khá nhiều trên địa bàn xã Ngọc Phái, khu vực Bản Tàn, khu vực tổ 10 thị trấn Bằng Lũng. Theo thống kê của UBND huyện Chợ Đồn, từ đầu năm đến nay tại những địa bàn trên đã có khoảng 20 điểm bị sụt lún. Các hố sụt lún có độ sâu vài mét với đường kính đều trên một mét. Tại Trạm Y tế xã Ngọc Phái, những vết nứt loang lổ trên các bức tường và trần nhà. Còn tại Trường Mầm non Ngọc Phái, hiện tượng nứt nền nhà, tường cũng ở mức báo động. Cô giáo Triệu Thị Đuông, Hiệu trưởng Trường Mầm non Ngọc Phái bày tỏ: “Các vết nứt xuất hiện nhiều và ở khắp các công trình trong khuôn viên trường, đe dọa tới sự an toàn của cô và trò”.

Tại tổ 10 thị trấn Bằng Lũng, bà Vũ Thị Cường cầm que tre thọc sâu xuống vết nứt trước nhà và kể: “Thời gian qua, khi xuất hiện nhiều hố sụt lún gần nhà, chúng tôi hết sức lo lắng. Đêm đến, chỉ có trẻ con ngủ còn người lớn không dám chợp mắt vì sợ đất nhà mình sụt lún nuốt cả nhà”. Theo ghi nhận của chúng tôi, nhiều nhà ở khu vực tổ 10 bị nứt nẻ, nguy cơ sập luôn rình rập. Nhà các ông: Nguyễn Văn Sơn, Thạch Văn Cương, Nguyễn Văn Thủy, Thạch Văn Linh... sau khi xuất hiện những "hố tử thần" cũng gây rạn nứt nhà cửa và các công trình...

Theo quan sát của chúng tôi, hiện trường những hố sụt đất, nứt nhà tại xã Ngọc Phái, ở thị trấn Bằng Lũng đều ở thung lũng dưới chân núi đá trên địa bàn, nơi có các mỏ chì, kẽm đã và đang khai thác. Hằng ngày, máy hút nước dưới lòng đất hoạt động liên tục phục vụ việc khai thác khoáng sản. Hầu như các hố sụt lún đều xuất hiện khi việc bơm hút nước diễn ra. Người dân nơi đây cho biết, sau khi xuất hiện các hố sụt lún thì Công ty TNHH khai khoáng Bắc Kạn liền điều nhân lực, máy móc đến san lấp.

Ông Chu Văn Huấn, Phó chủ tịch UBND xã Ngọc Phái, cho biết: “Khi xảy ra sụt lún, nứt đất, nứt nhà của các hộ dân, chính quyền xã luôn theo dõi diễn biến, kiểm tra thường xuyên và báo cáo kịp thời lên cấp trên. Tuy nhiên, điều mong muốn của bà con và chính quyền là cơ quan chức năng sớm tìm ra nguyên nhân sụt lún; có biện pháp khắc phục triệt để, sớm ổn định đời sống nhân dân”.

Do ảnh hưởng của sụt lún nên chính quyền xã Ngọc Phái đã cho đóng cửa trạm y tế và chuyển ra vị trí mới cách đó khá xa. Còn tại trường tiểu học, phân trường mầm non của xã cũng xảy ra hiện tượng nứt đất, xé tường, xé nền khiến phụ huynh, nhà trường và cháu học sinh rất lo lắng.

Ông Hà Sỹ Huân, Chủ tịch UBND huyện Chợ Đồn, khẳng định: "Trước hiện tượng sụt lún đất, ảnh hưởng đến sinh hoạt, đời sống của bà con, chúng tôi đã cử đoàn giám sát theo dõi diễn biến để có hướng khắc phục. Mặt khác, huyện đã có báo cáo đề nghị tỉnh chỉ đạo cơ quan chuyên môn kiểm tra, tìm nguyên nhân và có hướng khắc phục sớm nhất”.

Trước những diễn biến bất thường của hiện tượng sụt lún đất, nứt nhà, nứt công trình, mất đất canh tác xảy ra ở các địa phương của huyện Chợ Đồn, rất cần sự vào cuộc tích cực, có trách nhiệm của chính quyền các cấp, các cơ quan chuyên môn để sớm xác định chính xác nguyên nhân; đề ra giải pháp khắc phục, đề phòng thiệt hại và ổn định đời sống cho nhân dân.

Bài và ảnh: ĐỖ KIM TẬP