Nỗi lo từ hồ Đồng Bò

Hệ thống đập tràn bị hư hỏng nghiêm trọng

Sáng 21-11, chúng tôi có mặt tại hồ Đồng Bò (hay còn gọi là hồ Kênh Hạ) ở xã Phước Đồng. Sau cơn mưa lớn những ngày gần đây, mực nước trong hồ hiện nay đã chạm ngưỡng tràn. Hồ chứa nước này có hệ thống xả tràn tự do nhưng đang bị hư hỏng nghiêm trọng.

Qua kiểm tra của cơ quan chức năng, công trình hồ chứa nước Đồng Bò đang đạt cao trình mực nước 35,65m, công trình ổn định. Tuy nhiên, tại tràn xả lũ bị xói lở phần dốc nước và tiêu năng. Cụ thể: hạ lưu tràn đã bị dòng nước cuốn trôi đất đá tạo thành bậc chênh hơn 5m, hở hàm ếch và có nguy cơ phát triển thêm về phía ngưỡng tràn. Phạm vi bị xói lở, sụp, cuốn trôi dài khoảng 20m, rộng 22m, sâu 5m. Dọc dốc nước có hai vị trí xói cuốn trôi đá chẻ xây gia cố mặt, trong đó 1 vị trí bị xói lở diện tích 5m2, sâu 1m; vị trí 2 bị xói lở 8m2, sâu 0,8m.

Khu vực hạ lưu hồ Đồng Bò bị hư hỏng.

Theo ông Trần Huy Tuấn - cán bộ quản lý hồ Đồng Bò, trong ngày 18-11, khi thời điểm mưa lớn, mực nước qua hệ thống tràn có thời điểm cao 1,7m. Với khẩu độ rộng 20m, lưu lượng nước qua tràn khoảng 34m3/s. Điều này đã khiến cho nhiều khu vực của mặt tràn bị xói lở, hư hỏng, cuốn trôi đất đá về phía hạ lưu.

Ngay phía dưới hệ thống tràn tự do là cụm dân cư đông đúc với hàng trăm mái nhà. Trong khi hệ thống tràn của hồ với độ rộng 20m chỉ dài khoảng 100m, sau đó là một mương nước đã bị bồi lấp, bị công trình, nhà cửa xây chắn dòng, phổ biến chỉ còn rộng 3 - 4m, nhiều nơi chỉ rộng hơn 1m. Với thực trạng trên to dưới nhỏ, khu dân cư phía dưới đang chính là cuống phễu hứng nước, đất đá với cường độ cao, lượng nước khủng khiếp trong đợt mưa lớn vừa qua.

Đang tập trung dọn dẹp những gì còn sót lại, bà Đặng Thị Hiền ở tổ 5, thôn Phước Tân cho biết: “Sáng 18-11, nước từ hồ Đồng Bò đổ xuống rất mạnh, dâng cao. Vợ chồng tôi không chạy kịp nên phải ở trong nhà. Nước trong nhà dâng lên ngang bụng, chảy xiết. Còn xung quanh nhà là dòng chảy của lũ, không thể ra ngoài được. Vợ chồng tôi phải căng mình chống đỡ trong khoảng 20 phút giữa dòng nước dữ. Nhiều đồ đạc và toàn bộ hàng tạp hóa của gia đình đã bị cuốn trôi”. Qua quan sát, ngôi nhà của bà Hiền nằm ven mương thoát nước, toàn bộ bức tường phía bên mương nước đã bị cuốn trôi, hở toác, nguy cơ đổ sụp bất cứ lúc nào.

Ngoài ra, hàng chục ngôi nhà ven mương thoát nước này đều đang trong tình trạng báo động, nguồn nước đổ về quá mạnh đã gây xói lở, hở hàm ếch, móng nhà lòi ra nằm chênh vênh bên dòng nước xiết. Nhiều hộ nơi đây đang tổ chức đóng cọc tre kè lại để bảo vệ. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời, thiếu an toàn và khó có khả năng chống đỡ nếu tiếp tục có một đợt lũ quét xảy ra.

Chỉ có thể khắc phục tạm thời

Ngày 20-11, Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh đã chỉ đạo Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình Thủy lợi Khánh Hòa - đơn vị quản lý, khai thác và vận hành hồ Đồng Bò triển khai gia cố khẩn cấp, khắc phục tạm bằng cách gia cố rọ đá hộc các vị trí sạt lở nhằm hạn chế xói lở làm hư hỏng nặng thêm. Trong những ngày tới, công ty cần tiếp tục rà soát, chủ động chuẩn bị các vật tư, phương tiện phục vụ công tác ứng phó khắc phục sự cố khi có tình huống mất an toàn hồ chứa do mưa lũ gây ra như: rọ đá, đá hộc, máy đào, máy phát điện…; tổ chức trực ban 24/24 giờ, phân công cán bộ thường xuyên kiểm tra hiện trạng công trình, đặc biệt là các vị trí xung yếu thường xảy ra tình trạng thấm để kịp thời có biện pháp khắc phục, sửa chữa đảm bảo an toàn công trình.

Đại diện công ty quản lý hồ chứa này cho biết, trong ngày 21-11, đơn vị đã tổ chức lực lượng lên gia cố một số vị trí trọng yếu. Tuy nhiên, trước mắt chỉ có thể khắc phục tạm. Điều đó cũng có nghĩa là chưa thể đảm bảo an toàn trong trường hợp mưa lớn, nước dâng cao vượt tràn như đã xảy ra cách đây ít ngày. Vì thế, ngay từ bây giờ, cùng với việc khẩn trương khắc phục tạm, các phương án di dời dân cần được ưu tiên hàng đầu.

Theo ông Nguyễn Tiến Luật - Phó Chủ tịch UBND xã Phước Đồng, xã đã xác định thôn Phước Lộc là một trong những khu vực trọng yếu về lũ quét, sạt lở đất khi có mưa lớn xảy ra. Các phương án di dời 200 hộ, khoảng 800 nhân khẩu ở thôn này về trung tâm văn hóa, trường học… đã được tính toán chi tiết và sẵn sàng thực hiện khi có tình huống khẩn cấp xảy ra.

Công Định

VIDEO: Sạt trượt hạ du hồ Đồng Bò