Nỗi lo của phe Cộng hòa khi ông Trump muốn lập đảng mới

Ông Trump tiếp tục gây chú ý cuối tuần qua với những thông tin lấp lửng về khả năng thành lập đảng chính trị mới có tên "Yêu nước".

Nếu khả năng này xảy ra, đảng mới sẽ đưa cựu tổng thống trở lại vũ đài chính trị, đồng thời mang tới nguy cơ chia rẽ, thậm chí tan rã, của đảng Cộng hòa.

Đảng Yêu nước của ông Trump

Những ngày cuối nhiệm kỳ của ông Trump, báo chí Mỹ nhiều lần đưa tin ông thảo luận với các đồng minh về việc thành lập đảng Yêu nước.

Mục tiêu của việc thành lập đảng mới trước hết là nhằm loại bỏ các nghị sĩ Cộng hòa, những người bị coi là "phản bội" ông Trump trong những tuần cuối nhiệm kỳ, theo Wall Street Journal.

Họ là Hạ nghị sĩ Liz Cheney - thành viên cao cấp thứ 3 của phe Cộng hòa tại Hạ viện, Thống đốc bang Georgia Brian Kemp - người liên tục từ chối đề nghị của ông Trump để lật ngược kết quả bầu cử, Thượng nghị sĩ Lisa Murkowski, hay Hạ nghị sĩ Tom Rice.

Một số thân tín của ông Trump cho biết cựu tổng thống "tung hỏa mù" về việc lập đảng mới như đòn bẩy để ngăn các thượng nghị sĩ Cộng hòa chống lại mình trong phiên tòa ở Thượng viện, dự kiến diễn ra ngày 8/2.

Tổng thống Trump phát biểu ở căn cứ Andrews hôm 20/1. Ảnh: Reuters.

Những trợ lý của ông Trump cũng tiết lộ kế hoạch chiêu mộ các ứng viên đối lập ngay tại địa bàn tranh cử của nhóm chính trị gia "phản bội", để chuẩn bị cho cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ vào năm 2022. Ông Trump hiện có khoảng 70 triệu USD để phục vụ kế hoạch này, nguồn tin cho biết.

Ý tưởng thành lập đảng chính trị mới được các thành viên có ảnh hưởng của nhóm QAnon tung ra từ tháng 11/2020 trên Twitter.

Một số nhân vật trong đội ngũ của ông Trump như Lin Wood hay James Wood chia sẻ biểu tượng của đảng Yêu nước là hình đầu sư tử, theo Forbes.

Sự ủng hộ dành cho ý tưởng thành lập đảng chính trị mới gia tăng, khi ông Trump bắt đầu bị các lãnh đạo Cộng hòa quay lưng - đặc biệt sau khi lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell thừa nhận chiến thắng của ông Joe Biden hôm 15/12/2020.

"Cách duy nhất để ngăn chặn những thượng nghị sĩ chỉ dán mác Cộng hòa là ông Trump cần thành lập đảng Yêu nước và đánh bại họ trong kỳ bầu cử tới", Rick Saccone, cựu hạ nghị sĩ đại diện Pennsylvania, viết trên Facebook.

Hiện tại, website của đảng Yêu nước đã xuất hiện trên mạng. Tuy nhiên, chưa thể khẳng định trang web này là do tổ chức của ông Trump thành lập.

"Đây là đảng dành cho cử tri bảo thủ bị phe Cộng hòa bỏ rơi", thông điệp trên website cho biết.

Trong một đoạn ghi âm mới được công bố, cựu Tổng thống Trump "hoàn toàn ủng hộ" bà Kelli Ward tiếp tục giữ chức chủ tịch đảng Cộng hòa tại Arizona. Bà Ward là một trong những chính trị gia công khai đề cập ý tưởng thành lập đảng mới thay thế đảng Cộng hòa.

Hôm 23/1, bà Ward tái đắc cử chức vụ nêu trên. Đây là chiến thắng đầu tiên của ông Trump trong nỗ lực duy trì ảnh hưởng đối với phe bảo thủ sau khi thất cử.

"Tổng thống Trump đã nói rõ mục tiêu của ông là giành lại Hạ viện và Thượng viện cho đảng Cộng hòa vào năm 2022. Nhưng trách nhiệm sẽ hoàn toàn do các thượng nghị sĩ Cộng hòa nếu tình hình trở nên xấu đi", Jason Miller, cố vấn của ông Trump, tuyên bố.

Đảng Cộng hòa có thể tan vỡ?

Viễn cảnh thành lập một đảng chính trị mới đồng nghĩa với việc nội chiến và chia rẽ của đảng Cộng hòa. Tình hình này gióng lên hồi chuông báo động với giới lãnh đạo phe bảo thủ ở Washington.

Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện Kevin McCarthy, Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, Chủ tịch Ủy ban quốc gia đảng Cộng hòa Ronna McDaniel là những người cố ngăn các nghị sĩ cùng đảng bỏ phiếu chống lại ông Trump.

Họ cũng đang đứng trước sức ép loại bỏ tầm ảnh hưởng của Hạ nghị sĩ Cheney trong đảng.

"Sự khác biệt cũng tốt. Tuy nhiên, chúng ta cần hiểu thanh trừng nội bộ không có lợi lộc gì. Hãy để các cử tri lựa chọn", bà McDaniel nói.

Thượng nghị sĩ Graham, một đồng minh trung thành của ông Trump, từng cố gắng thuyết phục cựu tổng thống từ bỏ ý định thành lập đảng mới, và dừng tấn công các chính trị gia Cộng hòa như Cheney, Rice và Ducey.

"Tôi hy vọng ông ấy không làm vậy, và tiếp tục là lãnh đạo của đảng (Cộng hòa). Chúng ta cần hành động cùng nhau, cùng là một đảng thống nhất", ông Graham nói.

Người ủng hộ ông Trump tại Arizona hôm 7/11/2020. Ảnh: Getty.

Vấn đề cốt lõi hiện này là liệu đảng Cộng hòa có tiếp tục trung thành với ông Trump không, hay sẽ trở thành ngôi nhà cho cả những người ủng hộ lẫn những người chỉ trích cựu tổng thống trong những năm tới.

Thượng nghị sĩ McConnell thẳng thắn quy trách nhiệm cho ông Trump và một số chính trị gia Cộng hòa là kích động vụ bạo loạn ở Điện Capitol. Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện McCarthy thì cho rằng ông Trump "phải chịu trách nhiệm" vì không lập tức lên án hành vi bạo lực.

Trong khi đó, những nghị sĩ ủng hộ ông Trump trung thành nhất tiếp tục công kích các nghị sĩ có quan điểm trái chiều, khiến cảnh chia rẽ càng thêm trầm trọng.

"Chúng ta thấy ở Tổng thống Trump một chính trị gia xuất chúng nhưng chỉ có thể giành được 46-47% phiếu phổ thông. Chúng ta có thể giành hơn 50% nếu phát triển đảng theo hướng đa dạng thay vì chia rẽ", Henry Barbour, một quan chức đảng Cộng hòa tại Mississippi, cho biết.

Thăm dò dư luận mới nhất của Washington Post-ABC News, 6/10 cử tri Cộng hòa tin rằng đảng này nên đi theo sự lãnh đạo của ông Trump.

"Đây là cảnh báo đảng Cộng hòa cần lắng nghe. Đa phần cử tri, tình nguyện viên, nhà tài trợ không còn trung thành với đảng Cộng hòa và các ứng viên chỉ bởi họ mang danh Cộng hòa. Sự trung thành của họ giờ thuộc về Donald Trump", Hạ nghị sĩ Marjorie Greene cho biết.

Arizona là một trong những tiểu bang mà phe bảo thủ chứng kiến chia rẽ nội bộ rõ rệt nhất.

Trong cuộc họp hôm 23/1, đảng Cộng hòa tại Arizona do bà Ward lãnh đạo đã ra nghị quyết khiển trách Thống đốc Doug Ducey, cựu Thượng nghị sĩ Jeff Flake và bà Cindy McCain - vợ của cố Thượng nghị sĩ Cộng hòa John McCain. Đây là những người thường xuyên chỉ trích cựu Tổng thống Trump.

Trước đó, phe Cộng hòa ở Arizona cũng chống đối quyết liệt kết quả bỏ phiếu tại tiểu bang này, vì chiến thắng nghiêng về ông Biden.

Trong ngày diễn ra vụ bạo loạn ở Điện Capitol, bà Ward đăng trên Twitter câu hỏi: "Chúng ta có thể cứu lấy đảng Cộng hòa hay cần có lựa chọn khác?".

Câu trả lời "giải cứu" chỉ nhận được 8% lựa chọn, trong khi phương án "Cần thành lập đảng #MAGA" nhận được sự ủng hộ của 78% lượt tương tác.

"Một đảng chính trị mới cuối cùng có thể khiến đảng Cộng hòa giải thể. Dù cử tri trung thành của ông Trump có thể chỉ là thiểu số ở Mỹ, họ lại là đa số hiện tại trong đảng Cộng hòa. Cuộc bầu cử vừa qua cho thấy tương lai khả quan cho đảng chính trị của riêng ông Trump", chuyên gia Jim Nowland viết trên Chicago Tribune.

Duy Anh