Nỗi ám ảnh của căn bệnh mang tên nám da
Không ai chết vì nám da nhưng sựu khó chịu vì những mảng màu trên mặt, cổ… chỉ người 'trong cuộc' mới hiểu.
Nám da là một bệnh lý thường gặp ở phụ nữ ngoài tuổi 30, phụ nữ đang mang thai có nguy cơ bị nám cao hơn.
BS. Trần Ngọc Khánh Nam, Khoa Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM (Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM), tư vấn cho người bệnh.
Nám là một rối loạn sắc tố phổ biến làm cho các mảng màu nâu hoặc xám xuất hiện trên da, chủ yếu trên mặt. Các vùng da nám xuất hiện phổ biến nhất là trên khuôn mặt bao gồm: sống mũi, trán, má, môi trên… Nám cũng có thể xuất hiện trên vùng da khác của cơ thể, đặc biệt là những nơi tiếp xúc với nhiều ánh sáng mặt trời như cẳng tay, cổ, vai.
Việt Nam là nước có khí hậu nhiệt đới gió mùa, đặc biệt biến đổi khí hậu, trái đất nóng lên đã khiến tỷ lệ bị nám da có xu hướng tăng khoảng 60-70% và ngày càng trẻ hóa. Các vết nám thường xuất hiện ở vùng mặt gây mất thẩm mỹ, khiến các chị em thiếu tự tin, thậm chí mặc cảm trong giao tiếp. Với mong muốn điều trị nám da một cách nhanh chóng, không ít trường hợp người bệnh đã nghe theo những quảng cáo trên mạng internet, sử dụng các loại mỹ phẩm trôi nổi trên thị trường khiến tình trạng nám da trở nên nghiêm trọng, khó điều trị hơn.
Người ta không tìm hiểu được đầy đủ nguyên nhân da bị nám. Nó có thể là do sự hoạt động của các tế bào melanocytes (tế bào tạo màu) trong da, khiến chúng sậm màu. Các tác nhân tiềm ẩn gây nám bao gồm: thay đổi nội tiết tố khi mang thai (chloasma), điều trị nội tiết tố hoặc trong khi dùng thuốc tránh thai, phơi nắng. Một số sản phẩm chăm sóc da, nếu chúng gây kích ứng da của một người. Ngoài ra, có thể có một thành phần di truyền để trị nám, vì những người có họ hàng gần bị nám có nhiều khả năng tự phát triển nó.
Hiện nay, có rất nhiều công thức điều trị nám được quảng bá trên mạng internet, gồm các loại thuốc mỡ hoặc cream. Thậm chí các thành phần hóa học trong thuốc trị nám cũng được công khai như Hydroquinone với khuyến cáo có thể thoa kem dưỡng da hydroquinone trực tiếp vào nám để làm sáng da.
Quả thật đúng là các bác sĩ thường sử dụng hydroquinone là dòng điều trị đầu tiên cho nám. Hydroquinone có sẵn dưới dạng kem dưỡng da, kem hoặc gel. Bác sĩ cũng có thể kê toa các loại kem mạnh hơn kèm Corticosteroid và Tretinoin, chúng đều có thể giúp làm sáng màu các mảng nám. Chưa kể thay vì các loại kem thuốc khác, bác sĩ da liễu cũng có thể kê toa axit azelaic hoặc axit kojic. Và thế là công thức kem trộn được tiết lộ. Và thay vì đến bác sĩ, họ đã đến các spa mua những kem trị nám do các spa tự trộn có “đô” mạnh hơn thuốc của bác sĩ da liễu.
Theo BS. Trần Ngọc Khánh Nam, Khoa Da liễu - Thẩm mỹ da Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM (Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM), các loại mỹ phẩm trôi nổi nói trên hoàn toàn không mang lại hiệu quả như mong đợi mà ngược lại sẽ làm da khô, sần sùi hoặc tăng tiết dầu khiến tình trạng nám nặng nề hơn, thậm chí gây kích ứng, dị ứng da.
BS Phan Hồng Hải, Bệnh viện Da liễu TP.HCM cũng cho biết, hầu như ngày nào, khoa da liễu cũng nhận 1-2 ca bị dị ứng do trị nám, làm trắng da… bằng các loại kem trộn không rõ nguồn gốc.
Tùy theo phương diện lâm sàng, nám da thường có 3 loại như nám nông từng đám thường khu trú ở lớp biểu bì, nhạt màu, hay gặp ở má và trán; Nám sâu xuất hiện dạng từng chấm, thường nằm sâu dưới da, hay gặp ở phụ nữ đang tuổi mãn kinh; và nám hỗn hợp: có sự phối hợp của nám nông và nám sâu, do đó màu tối hơn và khó điều trị.
Để điều trị nám da cũng như khắc phục các trường hợp biến chứng do người bệnh tự ý thoa các loại thuốc không rõ nguồn gốc, ThS BS. Trần Ngọc Khánh Nam cho biết, đây là bệnh lý cần phải điều trị lâu dài kết hợp với ý thức chăm sóc da của người bệnh thì mới mang lại hiệu quả rõ rệt.
Để điều trị nám da, có thể áp dụng các dạng thuốc bôi lột da như hydroquinone 4%, kem azelaic acid 20% phối hợp với kem triamcinolone; peeling bằng hóa chất và sử dụng laser. Tùy vào mức độ nám mà bác sĩ sẽ quyết định phương pháp điều trị bao gồm thuốc và sử dụng các máy laser tiên tiến. Laser tiên tiến nhất hiện nay là laser picosecond, hiện cũng đang được triển khai tại Khoa Da Liễu Thẩm mỹ da Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM. Thông thường, sau 4-6 lần điều trị bằng laser, mỗi lần cách nhau 4-6 tuần thì mới thấy được hiệu quả.
BS. Trần Ngọc Khánh Nam khuyến cáo, người bệnh có các vấn đề về da, nên đến các cơ sở chuyên khoa Da liễu có uy tín để được khám, tư vấn và chỉ định đúng phương pháp điều trị. Việc tự ý sử dụng các loại kem, thuốc bôi trôi nổi, không rõ nguồn gốc rất nguy hiểm, có thể khiến da bị tổn thương nặng và chi phí điều trị tốn kém hơn. Trong quá trình điều trị, người bệnh nên tuân thủ theo các lời khuyên của bác sĩ về cách sử dụng thuốc, phương pháp bảo vệ da, chế độ sinh hoạt và tái khám đúng hẹn.
Người bệnh nên có chế độ dinh dưỡng hợp lý, tránh nắng tối đa đặc biệt vào giờ cao điểm và bôi kem chống nắng đúng cách hàng ngày. Điều này góp phần quan trọng vào việc chăm sóc và bảo vệ da lâu dài sau khi đã được can thiệp điều trị.
