Nợ nần nhấn chìm biểu tượng thịnh vượng số 1 của Trung Quốc

Trâu nặng 1 tấn vàng, biểu tượng cho sự thịnh vượng của ngôi làng giàu nhất Trung Quốc Hoa Tây - Ảnh: China News.

Hoa Tây là ngôi làng nằm cách thành phố Thượng Hải về hướng tây bắc 2 giờ đồng hồ lái xe. Cố Bí thư đảng ủy Hoa Tây Ngô Nhân Bảo (1928-2013), chủ tịch Tập đoàn Hoa Tây, là người có công đầu trong công cuộc xây dựng ngôi làng trở nên giàu có.

Vào thời kỳ Bắc Kinh bước vào cuộc cải cách mở cửa dưới thời cố Chủ tịch Trung Quốc Đặng Tiểu Bình, Hoa Tây đã xây dựng và phát triển ngành công nghiệp khai khoáng, luyện kim cũng hàng loạt ngành nghề khác, mang lại sự thay đổi thần kỳ cho ngôi làng này.

Dân làng Hoa Tây có thể sống tốt nhờ vào các khoản cổ tức từ các doanh nghiệp địa phương và nhà cửa cũng như siêu xe được phát miễn phí, trong khi mỗi người dân được cho là có ít nhất 140.000 USD gửi ở ngân hàng.

Biểu tượng sự thịnh vượng của Hoa Tây là khách sạn cao 300 m nằm ngay giữa làng và bức tượng trâu làm bằng 1 tấn vàng trị giá 43,5 triệu USD nằm trong khuôn viên tòa nhà này.

Nguồn thu của Hoa Tây còn đến từ hoạt động du lịch khi lượng du khách đổ về chứng kiến sự thịnh vượng của nó ngày một lớn.

Có thể nói, từ một ngôi làng duyên hải thuần nông, Hoa Tây đã “lột xác” ngoạn mục, biến thành khu phức hợp hàng tỷ USD với nhiều ngành công nghiệp. Hoa Tây có khoảng 2.000 cư dân sinh sống, với mức sống rất cao. Họ thậm chí còn có dịch vụ taxi bằng máy bay trực thăng.

Theo Nikkei Asian Review, rắc rối bắt đầu xảy đến với ngôi làng đại gia của Trung Quốc từ năm 2017, sau khi công ty chủ chốt tại đây là tập đoàn Hoa Tây bị vướng vào khoản nợ 40 tỷ nhân dân tệ (5,8 tỷ USD).

Nhiều lời phàn nàn đến từ dân làng khi chỉ những cư dân dài hạn mới được nhận nhà và cổ tức, trong khi nhóm dân mới tới cho rằng họ bị đối xử như nông dân nhập cư. Các nhà máy thép phải cạnh tranh khốc liệt với các công ty thép quốc doanh có quy mô lớn hơn, và phải chuyển sang cho thuê địa ốc để kiếm phần lớn thu nhập. Thay vì chia cổ tức như những năm trước, tập đoàn Hoa Tây dường như phải phát phiếu giảm giá khách sạn cho cư dân.

Gần khách sạn cao cấp là một công ty dệt may với những sản phẩm có giá 200 tệ (29 USD). Tuy nhiên, triển vọng phát triển của những công ty này không mấy sáng sủa khi những dòng thời trang nước ngoài như Uniqlo hay GAP đang mở rộng mạng lưới bán hàng trực tuyến và cửa hàng trên khắp lãnh thổ Trung Quốc.

Hoa Tây đã mở rộng diện tích lên khoảng 35 km2 sau hàng loạt các hoạt động sáp nhập với các làng nằm sát cạnh, cho thấy trong thời gian qua ngôi làng đã phát triển kinh tế dựa trên bất động sản. Dù ngôi làng đã nỗ lực chuyển định hướng đầu tư sang lĩnh vực tài chính, vận tải đường biển và khai khoáng, nhưng bất động sản dường như vẫn là lĩnh vực dễ kêu gọi vốn đầu tư nhất, cũng như mang về lợi ích nhanh nhất.

Một trong nhiều hình ảnh thể hiện sự sầm uất của làng Hoa Tây - "Thiên hạ đệ nhất làng" Trung Quốc - Ảnh: Reuters.

Hoa Tây không khác gì với nhiều địa phương khác ở Trung Quốc, nhiều nơi cũng vật lộn trong nỗ lực tìm kiếm con đường phát triển kinh tế và các khoản đầu tư thường hiếm khi mang lại lợi nhuận nhanh chóng. Giá cổ phiếu giảm trong năm nay cũng khiến Hoa Tây phụ thuộc nhiều hơn vào thu nhập từ bất động sản.

"Cái kim trong bọc" của Hoa Tây chỉ thực sự lộ ra khi chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình yêu cầu chính phủ tăng cường các biện pháp giảm nợ trong nước.

Các số liệu chính thức cho thấy khoản nợ công của các chính quyền địa phương hiện ở mức 16 nghìn tỷ tệ (2,3 nghìn tỷ USD), chưa quá lớn so với GDP của Trung Quốc, khoảng 11,6 nghìn tỷ USD. Nhưng khoản nợ của các địa phương có thể đạt tới con số 4,36 nghìn tỷ USD nếu cộng thêm khoản nợ của các công ty có liên kết với chính quyền, các công cụ tài chính của chính quyền cũng như các dự án hợp tác theo mô hình tư nhân - quốc doanh.

Nikkei đánh giá, tài chính các địa phương của Trung Quốc đang ở trong tình trạng "vật lộn" giống như năm 1994, khi thủ tướng Chu Dung Cơ khởi động cuộc đại cải tổ về thuế. Tình hình hiện nay mà ông Tập phải đối diện, dường như dần nghiêm trọng đến mức một cuộc "cải tổ đau đớn" nữa có thể cần được tiến hành.

Minh Minh (T/h)