Nigeria ngăn chặn đại dịch tấn công tình dục phụ nữ và trẻ em gái

Đây là quốc gia có nền kinh tế lớn nhất ở châu Phi vào năm 2016 và thứ 27 thế giới. Hiện nay, ngoài chống dịch COVID-19 đang lan rộng thì quốc gia này còn phải xử lý khủng hoảng từ vấn nạn hiếp dâm phụ nữ và trẻ em gái tồn tại và kéo dài từ hàng chục năm qua.

Vấn đề nghiêm trọng

Tháng 5-2020, sau khi Diễn đàn Thống đốc Nigeria (NGF) đưa ra quyết định tuyên bố tình trạng khẩn cấp về tội hiếp dâm, giới chức Nigeria đã thiết lập các cơ quan chuyên trách vấn đề bạo lực tình dục.

Ngày 15-9, một biện pháp mạnh tay nữa lại được triển khai khi bang Kaduna nằm ở Tây Bắc của Nigeria đã thông qua luật cho phép thiến rồi tử hình tội phạm hiếp dâm trẻ em dưới 14 tuổi. Đây thực sự là những hành động quyết liệt nhất của Chính phủ Nigeria trong ngăn chặn sự lây lan của lạm dụng tình dục trẻ em và hiếp dâm phụ nữ.

Theo luật này, những người đàn ông bị kết tội cưỡng hiếp trẻ em dưới 14 tuổi sẽ được phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn trước khi bị hành quyết còn nếu là phụ nữ phạm tội thì sẽ bị cắt ống dẫn trứng.

Ngoài ra, những người bị kết tội cưỡng hiếp người trên 14 tuổi cũng phải đối mặt với việc thiến, sau đó là tù chung thân. Hiện nay, chính quyền bang Kaduna là nơi duy nhất ở quốc gia Tây Phi áp dụng hình phạt khắc nghiệt như vậy đối với tội hiếp dâm.

Tại Nigeria, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề phụ nữ cho biết vào tháng 12-2019, có 2 triệu phụ nữ và trẻ em gái bị cưỡng hiếp mỗi năm. Sau đó, vào tháng 6-2019, vị bộ trưởng này thông tin, số vụ cưỡng hiếp đã tăng gấp ba lần tỷ lệ thông thường bởi vì phụ nữ và trẻ em gái bị nhốt chung với kẻ lạm dụng tình dục trong cách ly bởi đại dịch COVID-19.

Thực tế, trước vấn nạn hiếp dâm phụ nữ, trẻ em gái, nhiều người Nigeria kêu gọi hành động khi đối mặt với cuộc khủng hoảng hiếp dâm trên toàn quốc. Họ đã nhiệt liệt chào đón luật mới, nhưng các nhà phê bình cho rằng đây là một động thái dân túy không phù hợp với Hiến pháp của đất nước. Họ dự đoán nó sẽ dẫn đến ít vụ cưỡng hiếp được báo cáo hơn.

Phụ nữ Nigeria biểu tình yêu cầu nhà chức trách xử lý tội tấn công tình dục phụ nữ, trẻ em.

Nạn hiếp dâm và án mạng thương tâm

Từ hàng chục năm qua, Nigeria là quốc gia bị tai tiếng bởi nạn hiếp dâm phụ nữ và lạm dụng tình dục trẻ em gái. Theo thống kê của Liên hợp quốc, trung bình 4 cô gái Nigeria thì có 1 người bị tấn công tình dục. Nhưng theo TS Anita DaSilva-Ibru của tổ chức WARIF (Woman at Risk International Foundation), con số thực tế còn cao và tồi tệ hơn rất nhiều.

TS Anita DaSilva-Ibru kể về trường hợp bị hiếp dâm dẫn đến thiệt mạng rất thương tâm gần đây của Uwaila Omozuwa, 22 tuổi, sinh viên Trường Đại học Lagos. Theo đó, vì dịch bệnh, vì trường đóng cửa nên Omozuwa đã đến nhà thờ để học bài; một ngày khi trên đường đi, cô bị hiếp dâm.

Các điều tra viên tìm thấy thi thể bán khỏa thân của Omozuwa. Cô gái bị nhiều người hãm hiếp và tử vong khi được điều trị tại một bệnh viện địa phương. Vài ngày sau, một nữ sinh khác tên là Barakat Bello cũng bị hãm hiếp như vậy.

Tháng 3 vừa qua, TS Ibru đã đóng cửa WARIF để chống dịch song do liên tục nhận được tin nhắn cầu cứu nên phải mở cửa. Nhân viên trực tổng đài cho biết, số cuộc gọi tới WARIF tăng 64%.

Tiến sĩ Ibru kể: Một phụ nữ đã đi bộ rất dài để đến WARIF trong ngày đầu mở cửa trở lại. Cô ấy bị hãm hiếp tại nhà riêng và lo bị nhiễm HIV nên muốn được xét nghiệm. Một đồng nghiệp nam làm cùng ngành ngân hàng đã đến nhà riêng của cô và hãm hiếp cô ấy.

Nạn nhân kể lại: "Anh ta đòi đến nhà tôi song tôi không đồng ý. Một buổi chiều chủ nhật, anh ta bỗng dưng xuất hiện trước cửa nhà nên tôi phải mở cửa. Vài phút sau, anh ta cố tình lại gần còn tôi yêu cầu anh ta dừng lại. Anh ta bịt miệng, đè tôi xuống sàn và bắt đầu hãm hiếp.

Sau đó, anh ta xin lỗi rồi ra về". Người phụ nữ này đã không giám báo cảnh sát vì sợ bị kỳ thị nên liên lạc với WARIF để được tư vấn và giúp đỡ. Tại WARIF, nạn nhân được điều trị để đề phòng nhiễm HIV.

Tháng 6-2020, ở Nigeria phát hiện vụ việc 12 người đàn ông cưỡng hiếp bé gái 12 tuổi suốt 2 tháng. Sau khi nhận tin báo, cảnh sát bang Jigawa đã xác định một người đàn ông khoảng 50 tuổi dụ dỗ một bé gái 12 tuổi đến nơi vắng vẻ rồi cưỡng bức cô bé.

Qua quá trình vừa điều tra vừa điều trị tâm lý cho bé gái, cảnh sát phát hiện bé gái bị 11 người đàn ông khác xâm hại, hãm hiếp nhiều lần suốt 2 tháng qua. Danh tính 12 người đàn ông cưỡng bức bé gái 12 tuổi đã được xác định. Hiện, cả 12 người đàn ông này đều đã bị bắt với cáo buộc xâm hại tình dục trẻ em.

Một nạn nhân bị hãm hiếp đến WARIF của Tiến sĩ Anita DaSilva-Ibru nhờ giúp đỡ.

Boko Haram là nguyên nhân sinh mọi bất ổn

Trong hơn 10 năm qua, tình trạng tấn công tình dục trẻ em và hiếp dâm ở Nigeria bùng phát có nguyên nhân rất lớn từ Nhóm vũ trang Hồi giáo cực đoan Boko Haram hoạt động tại Nigeria.

Boko Haram bị quy vào là một trong 13 nhóm khủng bố chuyên cưỡng hiếp và tấn công tình dục. Năm 2019, Tổ chức Ân xá Quốc tế (AI) công bố báo cáo khẳng định Boko Haram đã bắt cóc và cưỡng hiếp tập thể ít nhất 2.000 bé gái và phụ nữ, trong đó có vụ bắt cóc 219 nữ sinh. Hầu hết những người phụ nữ Nigeria bị nhóm phiến quân Boko Haram bắt cóc đều bị ép làm nô lệ tình dục hoặc phải chết bằng hình thức cho xe bọc thép cán qua người.

Trước tình trạng này, Chính phủ Nigeria đã tổ chức quân đội đẩy đuổi, truy quét Boko Haram, giải phóng phụ nữ, trẻ em. Vào tháng 6-2018, quân đội Nigeria đã cứu 148 con tin phần lớn là phụ nữ và trẻ em bị Boko Haram bắt giữ, lạm dụng tình dục.

Các nhân chứng cho biết họ bị lạm dụng tình dục trong suốt thời gian bị bắt nhóm phiến quân này giam giữ. Trước đó, hôm 7-5, quân đội Nigeria công bố đã giải cứu hơn 1.000 người bị nhóm khủng bố Boko Haram bắt giữ cùng tại bang Borno. Tháng 4-2018, lực lượng chức năng bang Borno cũng đã giải cứu 149 con tin khỏi Boko Haram trong một chiến dịch tương tự.

Bên cạnh những nỗ lực đẩy đuổi, truy quét Boko Haram để giải phóng đất đai, giữ gìn an ninh, ngăn chặn tấn công tình dục, hiếp dâm phụ nữ và trẻ em của quân đội thì ở trong nước Nigeria, tình trạng tấn công tình dục phụ nữ và trẻ em gái vẫn diễn ra.

Tháng 3-2017, truyền thông Nigeria đã đưa tin về các nô lệ tình dục trong các trại sơ tán (IDP) ở Nigeria, khiến dư luận thế giới hết sức bàng hoàng. Theo đó, sau khi họ bị Boko Haram tấn công và phải sơ tán đến các trại IDP ở các thành phố lân cận để sống thì nhiều phụ nữ và trẻ em gái đã bị nhân viên quản lý ở các trại này lạm dụng tình dục.

Gần đây, hơn 100 phụ nữ đi nước ngoài trái phép bị ép buộc làm gái mại dâm đã tình nguyện trở về Nigeria và được ở trong các trại IDP. Một số người trở về kể với truyền thông rằng họ bị các quan chức nhập cư lạm dụng khi bị giam giữ.

Uwaila Vera Omozuwa bị sát hại vào ngày 30-5 trong tình trạng bán khỏa thân tại một nhà thờ ở Benin.

Trước đó, tháng 2-2016, Tổ chức nhân quyền thế giới (HRW) công bố một báo cáo dẫn lời những phụ nữ bị giam giữ tại các trại IDP rằng họ đã bị chính những người quản lý tại các trại tạm trú ở thủ đô Maiduguri, bang Borno, Nigeria, bao gồm bảo vệ, cảnh sát, binh lính hãm hiếp và lạm dụng.

Chính phủ Nigeria đã tiến hành điều tra, làm rõ những cáo buộc một số quan chức chính phủ đã cưỡng hiếp và lạm dụng phụ nữ và trẻ em, những người đã sống sót sau khi đã từng bị phiến quân Boko Haram cưỡng hiếp cùng bạo lực tình dục.

Tháng 10-2019, nhà chức trách đã phát hiện nhiều trẻ em ở Trung tâm Phục hồi và Cải tạo nhân phẩm Daura ở miền Bắc Nigeria bị tra tấn và tấn công tình dục dã man trong nhiều tháng qua. Theo đó, đây là nơi nhiều bậc phụ huynh đã tin tưởng lựa chọn gửi những đứa trẻ nghịch ngợm, sa ngã đến để cai nghiện ma túy, giáo dục và cải tạo nhân cách.

Trung tâm được xây dựng gồm 2 tòa nhà chính. Trong đó, có một tòa nhà sạch sẽ, khang trang là nơi trẻ em được dạy kinh Koran. Tòa nhà xuống cấp, tồi tàn và được rào kín xung quanh có 40 người bị giam giữ trong một căn phòng chỉ 75 mét vuông.

Những đứa trẻ sống tại đây bị cùm chân, đi lại khó khăn với những chiếc dây xích nặng nề và vướng víu. Những đứa trẻ còn thường xuyên bị đánh đập, bị các thành viên trong trung tâm hãm hiếp. Trong tháng 10, khoảng 600 người đã được tìm thấy đang phải sống trong điều kiện khủng khiếp, bị xiềng xích, bỏ đói và lạm dụng tình dục.

Những hiện tượng hiếp dâm phụ nữ, trẻ em gái bị phát hiện ở Nigeria ngày càng nhiều và quy mô không giảm. Hy vọng luật mới hà khắc sẽ giúp tình trạng hiếp dâm phụ nữ, trẻ em gái được cải thiện.

Đức Tâm