Những vấn đề đặt ra cho phát triển giao thông Thủ đôBài 3: Tránh điều chỉnh quy hoạch một cách tùy tiện

Quy hoạch thêm bãi đỗ xe ngầm

Để giải quyết cơn khát bãi đỗ xe, cuối năm 2017, Thủ tướng Chính phủ đồng ý với kiến nghị của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc đề nghị lựa chọn nhà thầu tư vấn lập quy hoạch mạng lưới không gian bãi đỗ xe ngầm trên địa bàn bốn quận của Hà Nội (tỷ lệ 1/2.000).

Trên thực tế, việc bố trí thêm bãi đỗ xe trên mặt đất là khó khả thi. Do vậy, lựa chọn các địa điểm thích hợp để xây dựng các bãi đỗ xe ngầm là hướng đi phù hợp, theo kinh nghiệm của nhiều đô thị phát triển trên thế giới.

Theo Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, tính đến năm 2016, tổng số phương tiện giao thông trên địa bàn thành phố đạt khoảng 5,9 triệu phương tiện; tỷ lệ tăng trưởng bình quân đạt khoảng 4,6%/năm. Trong đó, ở bốn quận lõi, tổng diện tích đất xây dựng đô thị khoảng 3.861 ha, tổng diện tích đất dành cho các bãi đỗ xe chiếm khoảng 15,6%. Như vậy, tỷ lệ đất dành cho giao thông tĩnh tại bốn quận này chỉ đạt khoảng 0,4% (trong khi yêu cầu tiêu chuẩn là từ 2 đến 3%).

Hiện tại, Hà Nội có khoảng hơn 900 điểm trông giữ xe, trong đó hơn 600 điểm trên vỉa hè, 300 điểm dưới lòng đường, đặc biệt trong đó có khoảng 200 điểm là không có phép. Số tiền thu được từ các bãi trông giữ xe trái phép mỗi ngày là khá lớn. Trong khi đó, Phòng Cảnh sát giao thông - Công an thành phố Hà Nội quản lý tới hơn 630.000 xe ô tô, hơn 5.000.000 xe m-tô. Trung bình mỗi ngày, Hà Nội có 1.300 xe môtô và khoảng 200 xe ô tô đăng ký mới.

Tuy đã từng có những dự án bãi đỗ xe tĩnh, nhưng đến nay các khu này hầu như đã bị chuyển đổi mục đích sử dụng khiến cho người dân rất bí bách trong việc để xe

Những giải pháp để giải quyết vấn đề

Cùng với đó, để giải quyết triệt để vấn đề về ùn tắc giao thông cũng như quy hoạch Hà Nội một cách đồng bộ, chính quyền Thủ đô đã nhiều lần tổ chức các hội thảo, hội nghị lấy ý kiến của các đơn vị chuyên môn, các chuyên gia để có phương án giải quyết tình trạng trên. Thậm chí, Sở Giao thông – Vận tải thành phố Hà Nội đã phối hợp với Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội trao giải cuộc thi “Phương án tổ chức giao thông và các giải pháp chống ùn tắc giao thông trên địa bàn thành phố đến năm 2025, tầm nhìn 2030”.

Sau 8 tháng phát động cuộc thi, không có đơn vị đoạt giải nhất và ban tổ chức đã trao giải nhì cho ý tưởng chống ùn tắc giao thông tại Hà Nội cho liên danh 3 đơn vị, trong đó có 2 công ty nước ngoài. Cụ thể, giải thưởng trị giá 100.000 USD (khoảng 2 tỷ đồng) được trao cho liên danh Viện Quy hoạch đô thị và nông thôn Quốc gia (VIUP) - Nikken Sekkei Civi Engineering LTD (NSC) - Nikken Sekkei Reseach Institute (NSRI). Ban tổ chức cũng đã trao số tiền hỗ trợ cho 5 đơn vị lọt vào vòng chung khảo của cuộc thi (mỗi đơn vị 25.000 USD).

Ý tưởng đoạt giải nhì đã đưa ra 7 chiến lược nhằm chống ùn tắc giao thông cho Hà Nội. Thứ nhất, mở rộng đô thị phải đồng bộ với mở rộng mạng lưới giao thông, đô thị xây đến đâu phải có đường xây cùng đến đó, phát triển một cách đồng bộ.

Thứ hai là, cải tạo lại hệ thống giao thông dành cho các phương tiện cá nhân, tháo gỡ những nút giao gây ách tắc giao thông, bố trí thêm các bãi đỗ xe. Thứ ba, phát triển hệ thống giao thông công cộng, cụ thể là phát triển hệ thống xe buýt nhanh BRT, hệ thống đường sắt đô thị. Thứ tư, giải pháp mềm chuyển đổi dần nhu cầu, ý thức của người dân từ việc chuyển đổi xe máy, xe cá nhân sang phương tiện giao thông công cộng. Thứ năm, đề ra biện pháp quản lý giao thông, những luật lệ giao thông mà mọi người phải nghiêm chỉnh chấp hành, trách ùn tắc.

Thứ sáu, phát triển đô thị theo hình thức TOD, tức là phát triển các điểm khớp nối giao thông, phát triển theo định hướng ưu tiên giao thông công cộng. Cuối cùng là lộ trình để thực hiện những chiến lược trên theo ngắn hạn và dài hạn.

Đại diện Sở Giao thông Vận tải Hà Nội đánh giá, đối với từng phương án riêng lẻ, có mặt mạnh và mặt hạn chế. Tuy nhiên, tổng hợp các điểm mạnh của các phương án sẽ mang lại cho Hà Nội một phương án tổng thể tốt, có thể sử dụng trong thực tế, rút ra các giải pháp cho cơ quan quản lý ứng dụng trong công tác chống ùn tắc giao thông.

Người dân hi vọng, khi Hà Nội triển khai một cách đồng bộ các giải pháp trên sẽ giải quyết được tình trạng khan hiếm bãi đỗ xe và tình trạng ùn tắc giao thông sẽ không xảy ra.

Một số chuyên gia và người dân cho rằng, nếu Hà Nội thực hiện đồng bộ các giải pháp trên hạ tầng, giao thôngsẽ được cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên, khi triển khai cần tránh việc tùy tiện điều chỉnh quy hoạch như trong kết luận của Thanh tra Chính phủ mới nêu ra.

Trước đó, Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra nhiều sai phạm tại Kết luận Thanh tra về quản lý đầu tư xây dựng một số Dự án nhà ở, khu đô thị và quản lý, sử dụng quỹ nhà để lại từ các dự án đầu tư phát triển khu nhà ở, khu đô thị theo Quyết định số 123/2001/QĐ-UB ngày 06/12/2001 của Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội.

Theo đó, Thanh tra Chính phủ cho biết, thanh tra 38/204 dự án thì 38 dự án đều có sai phạm; nhiều dự án làm trái các văn bản của Chính phủ, gây thất thoát ngân sách Nhà nước, vi phạm Luật Ngân sách. Cụ thể là những sai phạm về việc phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/500 không căn cứ vào quy hoạch chi tiết tỉ lệ 1/2000 đã được duyệt (số tầng, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, tầng hầm, tầng kĩ thuật, nâng chiều cao tầng nhà...).

Hậu quả là các dự án sau đầu tư đã góp phần phá vỡ quy hoạch chung, quy hoạch chi tiết 1/2000 đã phê duyệt. Về công tác lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch xây dựng cũng còn nhiều hạn chế, bất cập như: Chất lượng quy hoạch yếu, các bước lập quy hoạch chưa phù hợp với một số chỉ tiêu, phải điều chỉnh quy hoạch cục bộ nhiều lần, dẫn đến thay đổi về tầng cao, hệ số sử dụng đất, mật độ xây dựng... mang tính chất tự phát, thiếu căn cứ khoa học cũng như thực tiễn…

Thanh Hà