Những thay đổi trong luật điện ảnh: Thách thức song hành cùng cơ hội cho các nhà làm phim

Thế nhưng, một cách khách quan, điện ảnh Việt Nam hiện tại vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế dù có đầy đủ tiềm lực để phát triển. Trong đó, việc làm thế nào để cân bằng giữa yếu tố sáng tạo nhưng vẫn đảm bảo các quy định của luật điện ảnh là điều mà tất cả các nhà làm phim luôn phải đắn đo cân nhắc.

Nói về việc làm thế nào để giải quyết bài toán cân bằng này hay việc luật điện ảnh đóng vai trò thế nào trong sự phát triển của điện ảnh nước nhà, buổi tọa đàm Cine Talk với chủ đề “Phân loại phim theo luật điện ảnh mới” với sự tham gia của Chuyên viên tư vấn pháp lý Hương Trần, Đạo diễn - nhà sản xuất Võ Thanh Hòa và Đạo diễn Nguyễn Hữu Tuấn đã mang đến nhiều góc nhìn thú vị và đa chiều về vấn đề này.

Điện ảnh Việt chưa có vị thế xứng đáng?

Nhiều năm qua, chúng ta đã được chứng kiến sự nỗ lực bền bỉ của các nhà làm phim Việt trong việc sáng tạo và khẳng định vị thế của nền điện ảnh nước nhà. Tuy nhiên, nếu bàn sâu hơn, sẽ có rất nhiều lý do khách quan lẫn chủ quan lý giải vì sao điện ảnh Việt đến hiện tại vẫn chưa có một vị trí cao trên trường quốc tế hay ở phạm vi nhỏ hơn là khu vực châu Á. Ở đây, các khách mời trong buổi tọa đàm đã đưa ra quan điểm ở góc độ về doanh thu và cho rằng điện ảnh Việt xứng đáng có một vị thế cao hơn đúng với tiềm năng về sự phát triển của nó.

“Nếu so với các nền công nghiệp khác của Việt Nam của mình thì phim chưa được gọi là nền công nghiệp. Thậm chí nó còn thua cả game nữa. Còn nếu so với thế giới, ví dụ như Thái Lan thì giá vé của mình vẫn thấp hơn Thái Lan, số lượng rạp chiếu của mình thấp hơn mặc dù dân số của mình đang cao hơn.

Nếu trong tương lai điện ảnh được chăm chút kỹ lưỡng, được đầu tư thì sẽ phát triển nữa." Đạo diễn - nhà sản xuất Võ Thanh Hòa bày tỏ.

Đồng tình với quan điểm này, đạo diễn Nguyễn Hữu Tuấn chia sẻ: “Nói đơn giản như này, nếu mà trước thời điểm dịch bệnh mà cả một ngành điện ảnh mà chúng ta chỉ thu được khoảng 4000 tỷ thì đúng là quá nhỏ hẹp. Vì có một ngành khác cũng ở trong cái hệ thống ngành sáng tạo đó là ngành thời trang chẳng hạn, nhiều khi chỉ cần có một cái local brand rất là nhỏ thôi doanh thu họ đã dễ dàng đạt được 1000 tỷ cho đến 1500 tỷ rồi. Còn nếu mà game thì thậm chí chúng ta có cái game mà tầm cỡ Thế Giới như Axie Infinity chẳng hạn, đúng không. Còn rõ ràng là phim thì chưa có tiếng nói.”

Với những nhà làm phim, thực trạng đáng buồn đó của điện ảnh một phần là do những quy định và quy trình thẩm định trong luật điện ảnh đã tác động ít nhiều đến quá trình thực hiện và thành quả điện ảnh cuối cùng. Đạo diễn - nhà sản xuất Võ Thanh Hòa bộc bạch:

“Những áp lực về thời gian khi mà làm ra bản phim sát deadline để mình làm PR, marketing, phát hành thì mình phải có giấy phép phổ biến phim.

Đến khi đưa cho hội đồng kiểm duyệt thì có những phần cần phải cắt, đôi khi chỉ cần cắt tí xíu nhưng sau đó từ khâu offline qua online, âm thanh qua kỹ xảo… đều ảnh hưởng tới khoảng 3,4 công ty khác trong phần hậu kỳ chứ không đơn giản chỉ nói cắt là cắt…Có nghĩa là việc đó đang thiếu sự linh hoạt và khi có nhiều hội đồng duyệt hơn, linh hoạt hơn thì những công ty sản xuất phim cũng sẽ linh động hơn trong việc xử lý, đưa phim của mình ra rạp kịp thời.”

Những thay đổi mới trong luật điện ảnh sẽ là tín hiệu đáng mừng với phim Việt?

Không chỉ luật điện ảnh, khi nhắc đến luật lệ người ta thường nghĩ đến sự ràng buộc. Thế nhưng, dù là điện ảnh hay bất kỳ lĩnh vực nghệ thuật nào thì các quy định đi kèm cũng nhằm mục đích thúc đẩy tạo ra những giá trị nghệ thuật văn minh.

Sự thay đổi nào cũng kèm theo thách thức. Nhưng cùng với đó, những thay đổi trong luật điện ảnh gần đây cũng mở ra nhiều hơn các cơ hội dành cho những nhà làm phim trong việc sáng tạo.

Chuyên viên tư vấn pháp lý Hương Trần chia sẻ: “Luật điện ảnh năm 2022 ban hành ngày 15/6/2022 và sẽ có hiệu lực vào ngày 1/1/2023 tới đây là một hành lang pháp lý mà theo tôi, nó đang hoàn thiện hơn. Khi mình đã tạo được cái hành lang vững chắc cho các cái nhà làm phim cũng như các nhà đầu tư thì nó sẽ hình thành một cái nền kinh tế hoặc là nó hình thành cái điều gì đấy mà như là chúng ta đang mong đợi. Luật điện ảnh năm 2022 theo nhận định của tôi là một cái luật mà cũng đã được đầu tư, đầu tư nhiều hơn hẳn so với những luật sửa đổi và những cái luật cũ…Hiện tại thì luật điện ảnh đã cởi mở hơn ở một điểm là không chỉ có một hội đồng thẩm định mà có thể rằng là các tỉnh cũng có thể thành lập một cái hội đồng thẩm định”.

Mặt khác, những quy định về việc phân loại phim cũng được những người hoạt động trong ngành điện ảnh dự đoán là yếu tố tác động không nhỏ đến sự thay đổi và phát triển của điện ảnh Việt.

“Mọi người có thể thấy là kể cả làm bộ phim thiếu nhi cũng hoàn toàn có thể trở nên gặp rất nhiều rắc rối đối với công tác thẩm định. Hiện nay trong luật điện ảnh mới có thêm cái phân loại nữa đó là phân loại K, là có 1 số phim các bạn dưới 13 tuổi có thể xem nếu như mà có người giám hộ đi cùng… Không phải cứ làm những phim như 18+ hay gì mới khó đâu, để mà đảm bảo các cái yêu cầu của luật điện ảnh thì bất kỳ phim nào cũng phải rất là cẩn thận.” - đạo diễn Nguyễn Hữu Tuấn bày tỏ quan điểm.

Cuối cùng, sự thay đổi trong luật điện ảnh ngoài thúc đẩy chính sự phát triển của phim Việt thì những nhà làm phim còn lạc quan tin tưởng rằng, sự thay đổi này sẽ mang đến cả những tác động tích cực đối với việc quảng bá hình ảnh, văn hóa nước nhà.

“Phim ảnh cũng là một trong những cái góp phần tạo nên thương hiệu quốc gia và đem văn hóa của người Việt của mình đi xa. Tôi hi vọng với tư duy cởi mở luật điện ảnh đã thể hiện, chúng ta sẽ được thấy ở trong các văn bản hướng dẫn tiếp theo một cái nền tảng pháp lý, một cái hành lang pháp lý thật là rõ ràng, thật là cụ thể để cho các nhà làm phim hiểu rõ được những cái yêu cầu từ phía cơ quan quản lý nhà nước và từ những cái đó chúng tôi sẽ có thể tự tin hơn trong việc sản xuất những bộ phim của mình” - đạo diễn - nhà sản xuất Võ Thanh Hòa chia sẻ.

T.H