Những thay đổi lớn tại V.League 2020: Đủ sức mới được làm 'Vua áo đen'

Từ mùa giải tới, những trọng tài không đủ thể lực sẽ không được xuất hiện trên sân cỏ, đồng thời một số luật thi đấu mới cũng sẽ được đưa ra để đảm bảo các trận đấu xảy ra với ít tranh cãi nhất.

Một loạt trọng tài trượt thể lực

Sáng 3/2, 118 trọng tài và trợ lý đã tập trung tại sân Hàng Đẫy để thực hiện bài test thể lực trước mùa giải mới. Đây là hoạt động nằm trong chuyến tâp huấn công tác tổ chức các giải chuyên nghiệp quốc gia 2020.

Buổi kiểm tra thể lực các trọng tài.

Các trọng tài lần lượt thực hiện các nội dung kiểm tra gồm chạy ngắn 40m x 6 lần và chạy dài thử sức bền test có nghỉ 40 lần 75m, đi bộ 25m. Rút kinh nghiệm từ đợt test thể lực 2018 khi trọng tài Dương Ngọc Tân qua đời do đột quỵ, tất cả các trọng tài được Ban Y học Liên đoàn Bóng đá Việt Nam (VFF) kiểm tra và xác nhận đủ điều kiện về sức khỏe. Buổi kiểm tra được giám sát nghiệp ngặt bởi lãnh đạo Ban Trọng tài VFF, VPF và ông Anaz Hakan - giảng viên trọng tài AFC.

Đã có 6 trọng tài không thể vượt qua được phần kiểm tra liên quan đến tốc độ hoặc bài test có nghỉ, trong đó 4 trọng tài đăng ký làm nhiệm vụ tại V.League 2020 là Nguyễn Trọng Thư (Đà Nẵng), Nguyễn Trung Kiên (Hà Nội), Hoàng Phạm Công Khanh (TP Hồ Chí Minh), Nguyễn Phương Nam (Hải Phòng); 2 trọng tài hạng Nhất: Tạ Công Châu Hòa (Bình Định), Lê Lưu Quang (Bình Định). Đáng chú ý, trọng tài Nguyễn Trọng Thư từng đoạt Còi vàng Việt Nam và là con trai của cựu Trưởng ban Trọng tài VFF Nguyễn Văn Mùi.

4 trợ lý trọng tài bị trượt gồm Lê Xuân Vũ (Huế), Nguyễn Trung Nam (Đồng Tháp), Nguyễn Thành Trung (Khánh Hóa) và Hà Thị Phượng (Hải Phòng). Trong đó Hà Thị Phượng là trường hợp đáng tiếc khi không thể trở thành nữ trợ lý trọng tài đầu tiên trong lịch sử tham gia điều hành tại các giải chuyên nghiệp của Việt Nam. Ở mùa giải năm nay, Hà Thị Phượng và Trương Thị Lệ Trinh là 2 nữ trợ lý trọng tài cấp FIFA của Việt Nam được đôn lên làm nhiệm vụ tại giải hạng Nhất 2020.

Ông Dương Văn Hiền, Trưởng ban Trọng tài của VFF lý giải về nguyên nhân khiến số lượng trọng tài và trợ lý trượt thể lực ở mức kỷ lục: "Thời tiết ở Hà Nội quá xấu (mưa lạnh), thêm vào đó dịch viêm phổi cấp do virus corona cũng làm ảnh hưởng tâm lý một số người, dẫn đến sự chuẩn bị không tốt!".

Dù với nguyên nhân gì thì việc một loạt trọng tài bị loại vì không đạt điều kiện thể lực cũng cho thấy việc nâng cao chất lượng cho đội ngũ cầm còi là điều đáng phải bàn tới. Các trọng tài không đủ thể lực đương nhiên không thể hoàn thành được nhiệm vụ. Thế mới có chuyện ở V.League vài mùa trước, khi cần bám tình huống trận đấu để đưa ra quyết định tức thời, vài "vị vua áo đen" lại… đứng thở không ra hơi vì mệt. Không theo kịp diễn biến trên sân, những tiếng còi trở nên cảm tính và thiếu sắc bén, khó có thể làm các cầu thủ hay HLV tâm phục khẩu phục.

10 vị trọng tài và trợ lý trượt test sẽ không được làm nhiệm vụ trong mùa giải tới. Họ sẽ chỉ được giao nhiệm vụ làm điều phối viên, hỗ trợ ban tổ chức điều hành các trận đấu. Sự mạnh tay của VFF là điều hợp lý, đáng hoan nghênh để hướng đến một giải đấu công bằng, có chất lượng và thực sự mọi yếu tố đều ở tầm chuyên nghiệp.

Thay đổi để hạn chế tranh cãi

Bên cạnh yếu tố thể lực, các trọng tài cũng sẽ phải "update" thêm rất nhiều thay đổi trong điều luật thi đấu để theo kịp những biến động của bóng đá thế giới thời gian qua. Đây là điều bắt buộc để hạn chế những tranh cãi không đáng có trong quá trình điều hành trận đấu.

Một trong số đó là việc xử lý các tình huống bóng chạm tay trong vòng cấm. Việc thổi phạt hay không thổi phạt ở những tình huống nhạy cảm có thể làm xoay chuyển cả một trận đấu.

Theo quy định mới, một quả phạt hay penalty sẽ được xác định khi "quả bóng chạm vào cánh tay hoặc bàn tay của cầu thủ ở tư thế khiến cơ thể lớn hơn tự nhiên". Việc định nghĩa cánh tay hay bàn tay khiến "cơ thể lớn hơn tự nhiên" thực sự rất khó xác định vì trong nhiều trường hợp, các cầu thủ luôn có những động tác tay tự nhiên để giữ thăng bằng (khi bật nhảy hoặc khi xoạc bóng).

Chạm tay thì phạt đền hay không phạt đền?

Dựa trên các quy định của FIFA trước đó, một tình huống chạm tay vào bóng có thể không bị thổi phạt khi cầu thủ đó chạm tay một cách vô tình. Chính sự mâu thuẫn đó đã làm các trọng tài trên cả thế giới gặp khó, ngay cả khi công nghệ VAR đã được áp dụng.

Lấy ví dụ một tình huống gần đây tại Premier League trong trận derby Manchester, tiền vệ Fred của M.U trong một nỗ lực tắc bóng ngăn đường chuyền của cầu thủ Man City đã để tay chạm bóng. Tình huống khá rõ ràng, nhưng khi trọng tài Anthony Taylor tham vấn VAR, ông không cho Man City hưởng phạt đền.

Luật Bóng đá của Hội đồng điều hành Liên đoàn Bóng đá quốc tế (IFAB) đã quy định rằng, cầu thủ sẽ không bị thổi phạt nếu để bóng chạm tay khi đang ngã ra sân và cánh tay nằm giữa cơ thể và mặt đất để nâng đỡ cơ thể của anh ta. Tuy nhiên, tay của cầu thủ không được để quá xa cơ thể để ngăn cản đường đi của trái bóng. Fred đã "lách qua một khe cửa hẹp" khi anh để bóng chạm tay khi đang nhoài người xoạc bóng.

Ngay ở Premier League, tranh cãi còn có thể nổ ra thì ở V.League, căng thẳng về những tình huống như vậy là chuyện cơm bữa bởi nhiều người vẫn chưa thể nắm rõ được những thay đổi của luật để bóng chạm tay.

Tại giải U23 châu Á 2020 hồi tháng 1 vừa rồi, một tình huống tương tự đã diễn ra trong trận đấu giữa U23 UAE và U23 Việt Nam. Sau cú sút của Hoàng Đức, bóng chạm tay cầu thủ UAE nhưng trọng tài chính Muhammad Taqi đã không thổi penalty cho thầy trò HLV Park Hang-seo.

Trong tình huống này, hậu vệ của UAE đứng quá gần Hoàng Đức (do đó ở vào thế bị động) và cũng thu tay về sát người nên việc trọng tài từ chối phạt đền cho U23 Việt Nam là chính xác. Rất nhiều CĐV Việt Nam do chưa hiểu hết những thay đổi trong điều luật của FIFA đã tỏ ra phẫn nộ vì Quang Hải và các đồng đội "mất một quả phạt đền rành rành".

Với các trọng tài Việt Nam làm nhiệm vụ tại V.League 2020, họ cần phải nắm rất chắc những thay đổi này để đưa ra những quyết định chính xác. Phạt đền hay không phạt đền là quyết định chỉ được đưa ra trong tích tắc nhưng có thể thay đổi hoàn toàn cục diện một trận đấu, thậm chí là một giải đấu, nhất là khi công nghệ VAR nhiều khả năng vẫn chưa có mặt tại V.League.

VFF từng dùng trọng tài không đủ điều kiện về thể lực?

Sự có mặt của trọng tài Hoàng Phạm Công Khanh trong bài test thể lực trước mùa 2020 là một bất ngờ lớn, bởi trước đó ông Khanh từng bị loại khi kiểm tra thể lực giữa mùa 2019.

Cụ thể ở mùa giải trước, Ban Trọng tài VFF đã khiến giới chuyên môn bất ngờ khi mời trọng tài Hoàng Phạm Công Khanh cầm còi ở V.League 2019.

Theo Ban Trọng tài Liên đoàn Bóng đá TP. Hồ Chí Minh, ông Khanh trước đó buộc phải xin nghỉ do không thể vượt qua những cuộc kiểm tra thể lực. Đầu năm 2018, TP Hồ Chí Minh tiến hành kiểm tra ông Khanh không đạt. Dù được tạo cơ hội kiểm tra thêm một đợt nữa nhưng ông Khanh vẫn không đạt chuẩn thể lực.

Tháng 4/2018, trọng tài Công Khanh xin thôi công tác ở HFF. Trong đơn xin nghỉ, ông Khanh ghi lý do là tìm được việc làm khác là bảo vệ nên không có thời gian tham gia công tác trọng tài ở HFF. Tháng 6/2018, HFF đã gửi thông báo về việc này cho VFF và Ban Trọng tài VFF, nhưng không hiểu sao ông Khanh vẫn có tên trong danh sách làm nhiệm vụ mùa giải 2019.

Khi VFF và VPF tổ chức sát hạch thể lực giữa mùa cho 49 trọng tài và 56 trợ lý trọng tài làm nhiệm vụ tại các giải bóng đá chuyên nghiệp quốc gia 2019, trọng tài Công Khanh là một trong số người đã bị trượt vì không đạt yêu cầu. Vấn đề nằm ở chỗ Ban Trọng tài VFF đã đưa một trọng tài không đạt chuẩn điều hành các trận đấu ở V.League 2019. Trong quá khứ, trọng tài Hoàng Phạm Công Khanh không ít lần dính tới những vụ lùm xùm của bóng đá Việt Nam.

Sự xuất hiện của ông Khanh trong đợt test thể lực mùa vì thế gây ra nhiều tranh cãi, cuối cùng trọng tài này cũng vẫn bị loại vì thể lực.

Đơn Ca