Những quan niệm sai lầm về chọn gạo

Ảnh minh họa.

Gạo trắng là gạo ngon

PGS.TS Nguyễn Văn Hoan, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu lúa, Học viện Nông nghiệp cho biết, cơm (gạo) không chỉ cung cấp chất bột đường để bổ sung năng lượng cho cơ thể mà còn chứa nhiều vitamin và khoáng chất khác. Trong đó phải kể đến vitamin nhóm B (B1, B3, B6) và chất xơ.

Ngoài ra, gạo còn có vitamin E, magie, mangan, sắt, kẽm. Hiện nay có một quan điểm là “sợ” ăn gạo trắng. Hạt gạo quá trắng thường bị người tiêu dùng nghi ngại, cho rằng nó đã bị mất hết lớp dưỡng chất bên ngoài. Rằng ăn cơm gạo còn nguyên vỏ cám, gạo lứt, gạo cẩm… bao giờ cũng bổ hơn gạo trắng.

Nhiều người cho rằng gạo càng trắng, càng ít dưỡng chất và càng nhiều chất đường bột. Đó là chưa kể đến việc nhiều cơ sở sản xuất gạo hiện nay dùng hóa chất để làm hạt gạo trắng, bóng hơn.

Thậm chí những hóa chất này còn có thể “phù phép” gạo ẩm mốc thành những loại gạo trắng, thơm. Rằng lúa càng để lâu, gạo càng khó trắng hay màu trắng của hạt gạo chỉ đục đục, những loại gạo mà trắng lốp dễ bị nghi ngờ do được tẩm hóa chất bảo quản…

“Nói gạo bổ dưỡng hay không là dựa trên quan điểm nào. Nói chung, các loại gạo màu gồm có gạo tím, gạo đỏ, gạo nâu, hay thậm chí là gạo vàng có hàm lượng vitamin cao, có hợp chất antonxenin có khả năng chống oxy hóa.

Loại gạo này tốt cho người tiểu đường, bệnh nhân ung thư. Có thể kể đến một số loại gạo như huyết rồng, gạo cẩm, các loại gạo xát sơ qua, còn nguyên vỏ cám. Điều này được hiểu là lớp vỏ cám, lỗ nhũ (phôi) của hạt gạo còn nguyên nên hàm lượng vitamin B1 lớn.

Người ốm cần bổ sung dinh dưỡng hoặc dùng làm rượu nếp thì người ta dùng gạo này. Còn hàm lượng protein và tinh bột thì giống nhau ở mọi loại gạo, dù là trắng hay tím, đỏ”, PGS.TS Nguyễn Văn Hoan cho biết.

“Thực tế gạo càng trắng càng tốt. Tinh bột và protein nằm trong hạt gạo. Khi được xay xát kỹ thì hạt gạo sẽ cho ra màu trắng. Loại gạo này khi nấu, tinh bột sẽ nhanh chóng biến thành đường nên cơm nhanh chín hơn, ăn ngon hơn, mềm hơn, dễ tiêu hóa hơn.

Nhiều người bảo ăn gạo thế thì không có vitamin, nhưng thực ra bây giờ có ai ăn cơm không bao giờ đâu. Người ta phải ăn cơm với thức ăn. Vitamin có trong thịt, cá, trứng, rau… rất nhiều.

Nếu cần bổ sung vitamin, chất đạm thì người ta bổ sung trứng, thịt, cá vào. Cần vitamin A thì ăn một vài lát cà chua, một đôi miếng cà rốt là có khi bằng ăn cả 5 lạng gạo”, PGS.TS Nguyễn Văn Hoan chia sẻ.

Gạo nào cũng có dược chất quý

PGS Trần Đăng Xuân - Trưởng phòng thí nghiệm Sinh lý thực vật và Hóa sinh (ĐH Hiroshima, Nhật Bản) có công bố hợp chất Momilactone A và Momilactone B (MA và MB) có trong gạo hữu cơ Quảng Trị. Theo đó, ông đã đem gạo hữu cơ Quảng Trị sang viện nghiên cứu nơi ông làm việc để làm xét nghiệm.

Kết quả là loại gạo này không những sạch mà còn siêu sạch, đạt cả 545 chỉ tiêu về chất lượng. Không chỉ vậy, hợp chất MA và MB có tác dụng chống tiểu đường, béo phì, gút được tìm thấy trong gạo hữu cơ Quảng Trị.

Hoạt chất quý này chỉ có ở gạo hữu cơ hay có ở các loại gạo khác? Theo PGS.TS Nguyễn Văn Hoan, hai chất MA và MB là những chất cực kỳ quý trong gạo, có tác dụng phòng chống bệnh gút, chống lão hóa, tiểu đường... Nhật Bản là nơi có nhiều giống lúa giàu MA và MB.

Hiện ở Việt Nam, mô hình trồng thí điểm giống gạo giàu MA và MB đang được thực hiện ở Quảng Trị. Loại gạo trồng theo quy trình hữu cơ có tiêu chuẩn rất cao và nghiêm ngặt. Loại gạo giàu hợp chất quý giá MA và MB càng khó hơn. Đầu tiên phải có giống lúa phù hợp. Sau đó là đất trồng phải sạch, không chứa kim loại nặng. Không bón bất cứ loại phân hóa học nào mà phải sử dụng hoàn toàn phân hữu cơ.

Loại phân này phải do các đơn vị sản xuất được kiểm nghiệm và đạt yêu cầu chứ không phải phân lợn, gà bón cho cây trồng như người nông dân truyền thống vẫn làm. Nước tưới cho cây phải là loại nước sạch, được phân tích thành phần ổn định, không có các ion gây hại.

Và để sản xuất an toàn, tuân thủ quy trình, thì phải do doanh nghiệp hoặc hợp tác xã tổ chức, có kiểm tra, giám sát, ghi nhận quá trình chăm sóc. Loại gạo hữu cơ khi đó sẽ có giá đến hàng triệu đồng/kg.

Không phải giống lúa nào trồng theo quy trình hữu cơ cũng cho ra loại gạo giàu MA và MB, do đó, theo PGS.TS Nguyễn Văn Hoan, cần có những nghiên cứu cụ thể, đánh giá thử nghiệm trên từng giống lúa gạo ở Việt Nam để biết loại nào có tiềm năng, có thể sản xuất đại trà cho ra loại gạo chất lượng cao như vậy.

“Thực tế trong bất kỳ loại gạo nào cũng có thành phần MA và MB, tuy nhiên hàm lượng cao hay thấp tùy thuộc vào giống và quy trình canh tác nêu trên. Giống như vitamin ở loại rau quả nào cũng có, nhưng loại nào giàu vitamin A, loại nào giàu vitamin B… thì lại tùy giống cây. Khoa học thế giới đã chứng minh MA và MB là những hoạt chất rất quý, tốt cho tất cả mọi người, và đặc biệt tốt với người tiểu đường”, PGS.TS Nguyễn Văn Hoan cho biết.

“Gạo như thế nào là bổ, thì phải được hiểu là bổ cho ai, tốt cho cái gì. Gạo còn nguyên vỏ cám, gạo lứt… có nhiều vitamin B nhưng ngược lại hạt gạo cứng, khó ăn, khó tiêu hóa. Người thường chỉ cần ăn gạo trắng là đủ dưỡng chất”, TS Nguyễn Văn Hoan cho biết.