Những ngày nỗ lực hàn gắn của nước Mỹ

Tưởng niệm 4 người thiệt mạng, trong đó có 1 cảnh sát, trong vụ bạo loạn tại Đồi Capitol

Từ chức hàng loạt

Phát biểu trong đoạn video dài 160 giây, Tổng thống Donald Trump tuyên bố đảm bảo một cuộc chuyển giao quyền lực suôn sẻ, có trật tự và không đứt quãng. Ông Trump nhấn mạnh, giờ là thời khắc hàn gắn và hòa giải, đồng thời lên án những người biểu tình có hành động bạo lực và xâm nhập trái phép vào Tòa nhà Quốc hội một ngày trước đó khiến 4 người thiệt mạng.

Mặc dù đã đưa ra đoạn video xoa dịu trên nhưng ông Trump vẫn vấp phải những phản ứng mạnh mẽ của nhiều quan chức chính phủ. Đã có 2 bộ trưởng là Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải cùng 4 cố vấn cấp cao trong Hội đồng An ninh quốc gia của Nhà Trắng… đệ đơn từ chức.

Trước tình hình đó, nhiều nghị sĩ Mỹ kêu gọi các nhân viên Nhà Trắng và giới chức cấp cao không nên đưa ra quyết định từ chức vào thời điểm này nhằm đảm bảo trật tự cho đến ngày chuyển giao quyền lực, trong đó có Chánh văn phòng Mark Meadows, Cố vấn Nhà Trắng Pat Cipollone và Cố vấn an ninh quốc gia Robert O’Brien. Chính quyền Mỹ cũng đã truy tố 55 người có liên quan đến các vụ biểu tình tại Washington hôm 6-1 và sẽ có thêm các đối tượng bị buộc tội trong thời gian tới.

Khả năng Tổng thống Donald Trump bị giám sát

Hãng tin CNBC dẫn các nguồn thạo tin cho biết, Bộ trưởng Bộ Tài chính Steven Mnuchin và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo nằm trong số các bộ trưởng trong nội các Mỹ đã thảo luận về khả năng kích hoạt Tu chính án thứ 25 nhằm phế truất Tổng thống sắp mãn nhiệm Donald Trump.

Quá trình chuyển giao quyền lực cho chính quyền ông Joe Biden sẽ được đẩy nhanh trong 11 ngày còn lại cho đến khi nhậm chức ngày 20-1. Tổng thống Donald Trump giờ đây không còn bất kỳ lý do gì để gây cản trở quá trình chuyển giao. Thậm chí, trong lúc này, Phó Tổng thống Mike Pence và nội các đang chịu áp lực từ Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi, lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện Chuck Schumer cùng nhiều thành viên lưỡng đảng yêu cầu vận dụng Tu chính án số 25 vốn cho phép Phó Tổng thống và nội các luận tội tổng thống liên quan đến cuộc bạo loạn ở Đồi Capitol và tước bỏ quyền lực của ông Trump.

Theo giới quan sát, khả năng chắc chắn là Tổng thống Donald Trump sẽ bị giám sát tối đa trong những ngày còn ở lại Nhà Trắng. Mạng xã hội Facebook và Instagram thông báo sẽ kéo dài thời gian khóa các tài khoản của Tổng thống Mỹ Donald Trump trên 2 nền tảng này ít nhất thêm 2 tuần cho đến khi quá trình chuyển giao quyền lực tại Mỹ hoàn tất.

Tuy nhiên, việc luận tội là con dao hai lưỡi vì sẽ tạo tiền lệ cho bất cứ tổng thống Dân chủ nào trong tương lai. Với một xã hội Mỹ đang chia rẽ nghiêm trọng như hiện nay thì ưu tiên đối nội cao nhất của chính quyền Tổng thống Joe Biden, ngoài việc chống Covid-19 và phục hồi kinh tế, là hàn gắn các chia rẽ xã hội và tập trung vào những giá trị chung.

Tờ Wall Street Journal tỏ ra thận trọng khi cho rằng cách tốt nhất để Tổng thống Donald Trump có thể tránh một cuộc điều tra luận tội thứ hai là chủ động nhận trách nhiệm về phía bản thân và từ chức. Đây sẽ là giải pháp ổn thỏa nhất và ông Trump sẽ có quyền tự quyết hơn về tương lai của mình như những gì cố Tổng thống Richard Nixon đã từng làm.

Sáng 8-1, Thượng nghị sĩ đương nhiệm đảng Cộng hòa Kelly Loeffler đã thừa nhận thất bại trong cuộc bầu cử bổ sung tại bang Georgia và chúc mừng đối thủ của đảng Dân chủ Raphael Warnock. Ứng cử viên đảng Dân chủ Jon Ossoff cũng vượt qua Thượng nghị sĩ đương nhiệm đảng Cộng hòa David Perdue tại bang này. Như vậy, cuộc chạy đua vào Quốc hội Mỹ khóa 117 đã chính thức khép lại với kết quả đảng Dân chủ kiểm soát cả hai nhánh lập pháp tại Mỹ nhưng với cách biệt ít ỏi so với đảng Cộng hòa. Thế kiểm soát mong manh này khiến các quyết sách quan trọng của chính quyền trong thời gian tới được dự báo chưa hẳn đã dễ dàng được thông qua.

HẠNH CHI tổng hợp