Những lời cảnh báo không ai nghe - bài học đau đớn của Tây Ban Nha

Cuối tháng 1, một du khách người Đức trở thành ca nhiễm virus corona đầu tiên được ghi nhận ở Tây Ban Nha. Vào thời điểm đó, mối đe dọa sức khỏe với quốc gia này được xem cũng nhỏ bé như hòn đảo La Gomera, nơi bệnh nhân người Đức được chữa trị. Hai tuần sau đó, sau khi người này hồi phục, nhiều người Tây Ban Nha đã ăn mừng vì "không còn virus".

Đó chỉ là một niềm vui ngắn ngủi, nhưng ngay cả khi nhiều ca bệnh mới xuất hiện, các quan chức Tây Ban Nha tiếp tục nhấn mạnh rằng virus corona là mối đe dọa đến từ nước ngoài. Quan điểm này được củng cố thêm khi một nhóm khách du lịch từ Italy được phát hiện nhiễm virus ở một hòn đảo khác của Tây Ban Nha.

Nhưng đến hôm 26/2, một người ở thành phố Seville chưa từng đi du lịch ở đâu, đã xét nghiệm dương tính với virus. Một tuần sau đó, một người khác ở Valencia trở thành nạn nhân đầu tiên ở Tây Ban Nha tử vong vì Covid-19.

Và chỉ hơn một tháng sau, số người tử vong vì dịch bệnh đã lên tới 14.000 trường hợp. Tính đến ngày 15/4, Tây Ban Nha ghi nhận 18.579 ca tử vong vì virus. Tổng số ca nhiễm được xác nhận là 177.633.

Tây Ban Nha ngày 13/4 bắt đầu nới lỏng một số biện pháp phong tỏa và giãn cách xã hội sau hơn một tháng các hoạt động kinh tế bị đình trệ lại. Tuy nhiên, những người không làm ở các công trình nhà xưởng, hoặc không tham gia các việc làm thiết yếu, vẫn được yêu cầu ở nhà. Rõ là bài học một tháng trước vẫn còn đó đối với người Tây Ban Nha.

Quan tài chứa thi thể các nạn nhân tử vong vì Covid-19 đang được chứa tại một bãi đỗ xe ngầm ở Barcelona, chờ được đưa đi hỏa táng. Ảnh: New York Times.

Từ 1 đến 14.000 trong một tháng

Đại dịch đã buộc những người dân Tây Ban Nha phải vật lộn trước khủng hoảng trong hoàn cảnh khó khăn mà chỉ có những người già mới từng trải qua hồi nội chiến những năm 1930.

Giữa lúc đó, công đoàn của những nhân viên y tế đã khởi kiện cơ quan chức năng vì không cung cấp đầy đủ thiết bị bảo hộ cho họ - điều khiến cho Tây Ban Nha là nước có tỷ lệ nhân viên y tế nhiễm Covid-19 cao nhất thế giới. Ở nhiều nơi, các bác sĩ và y tá phải cắt túi nylon đựng rác làm áo bảo hộ, trong khi các bệnh nhân thì phải nằm trong hành lang bệnh viện.

Sân trượt băng lớn nhất đất nước tại Madrid đã được trưng dụng để chứa đựng thi thể các nạn nhân tử vong vì Covid-19, do các nhà tang lễ và nhà xác ở thành phố đều đã quá tải. Một trung tâm triển lãm cũng được chuyển đổi công năng thành bệnh viện dã chiến. Và tồi tệ hơn, các binh sĩ Tây Ban Nha đã phát hiện những người già bị bỏ mặc đến chết trong một viện dưỡng lão.

Những điều này khiến cho chính phủ của Thủ tướng Pedro Sanchez phải đối mặt với những chỉ trích nặng nề, về việc cần phải cấm tụ tập sớm hơn, và không dự trữ thiết bị y tế khi số ca nhiễm ở Italy tăng lên hàng trăm người hồi cuối tháng 2.

Khi Italy phong tỏa khu vực phía bắc đất nước vào ngày 8/3, một ổ dịch cũng đã xuất hiện ở Tây Ban Nha tại một đám tang. Tuy nhiên chính phủ nước này không đặt quốc gia vào tình trạng khẩn cấp, và chỉ bắt đầu phong tỏa toàn bộ từ ngày 14/3.

Các chính trị gia đối lập kể từ đó đã chỉ trích chính phủ và cho rằng lệnh phong tỏa được đưa ra quá muộn.

"Muộn so với nước nào?", ông Sanchez hỏi lại trong cuộc họp với quốc hội.

Cuộc tuần hành ngày Quốc tế Phụ nữ 8/3 diễn ra ở thủ đô Madrid với hơn 120.000 người tham dự được cho là đã khiến dịch bệnh lây lan nhanh chóng ở khu vực này của Tây Ban Nha. Ảnh: AFP.

Italy, Anh và Pháp, theo ông Sanchez, đều chỉ đưa ra lệnh phong tỏa khi các nước này phát hiện nhiều ca nhiễm hơn Tây Ban Nha. Ông Sanchez cũng nhấn mạnh rằng, cuộc tuần hành nhân ngày Quốc tế Phụ nữ ở Madrid với 120.000 người tham dự, cũng được tổ chức ở Brussels, Berlin, Vienna và Paris.

Sự kiện này được cho là đã khiến virus corona lây lan mạnh mẽ ở khu vực thủ đô Madrid - vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất vì dịch bệnh ở Tây Ban Nha. Ba bộ trưởng trong chính phủ, những người dẫn đầu cuộc tuần hành, đã nhiễm Covid-19, cùng với đó là vợ và mẹ của ông Sanchez.

"Rõ ràng là nếu chúng ta biết những gì xảy ra hôm nay, tất cả chúng ta sẽ hành động khác đi", ông Sanchez nói.

Không thể phối hợp

Các nỗ lực của chính phủ để kiểm soát virus cũng gặp khó khăn khi đi đến các địa phương, vì hệ thống chính trị đặc biệt của Tây Ban Nha trao cho 17 vùng của nước này rất nhiều quyền tự trị, bao gồm cả việc điều hành hệ thống các bệnh viện của mỗi vùng, theo hiến pháp năm 1978.

Khoảng cách giữa chính quyền trung ương và địa phương cũng khuyến khích nhiều cư dân giàu có ở Madrid nhanh chóng đi tới các ngôi nhà nghỉ dưỡng bên bờ biển của họ để tránh dịch bệnh ở thủ đô, làm gia tăng nguy cơ lây nhiễm trên toàn quốc.

"Tôi nghĩ rằng mỗi vùng đã hành động một cách độc lập, và điều đó làm cho bất cứ sự phối hợp hoặc sáng kiến đoàn kết nào đó đều trở nên khó khăn", ông Caros Rus, chủ tịch hiệp hội ASPE đại diện cho các bệnh viện tư nhân ở Tây Ban Nha, nhận định.

Việc mua sắm thiết bị y tế khẩn cấp cũng trở nên không hiệu quả khi Bộ Y tế Tây Ban Nha mua lại, thông qua một công ty trung gian trong nước, 640.000 bộ dụng cụ xét nghiệm Covid-19 từ một doanh nghiệp Trung Quốc, nhưng lô hàng ban đầu bị lỗi và không sử dụng được.

Các bác sĩ và y tá tại một bệnh viện ở Barcelona cảm ơn người dân sau khi nhận những tràng vỗ tay cổ vũ từ họ. Ảnh: New York Times.

"Chúng tôi đang phải làm việc trong một hệ thống chăm sóc sức khỏe quy mô lớn và bận rộn, nhưng không may bị làm chậm lại bởi quá nhiều sự quan liêu, ngay cả trong việc mua sắm bất cứ thứ gì", bà Angela Hernandez Puente, một bác sĩ và quan chức liên đoàn lao động ở Madrid, nhận định.

Chính phủ Tây Ban Nha cũng bị chỉ trích vì một chương trình xét nghiệm có phần hỗn loạn, với các số liệu không đầy đủ và đặc biệt là việc thiếu bảo hộ cần thiết cho các nhân viên y tế. Tỷ lệ nhiễm Covid-19 ở các bác sĩ và y tá ở Tây Ban Nha là cao nhất thế giới.

Sơn Trần
Theo New York Times