Những điều đặc biệt trong cuốn 'Mười ngày rung chuyển thế giới'

Ở lời tựa sách, John Reed đã giải thích tại sao ông lại đặt tựa đề sách “Mười ngày rung chuyển thế giới” là bởi cuộc Cách mạng 10 ngày phá vỡ mắt xích yếu nhất trong sợi dây chuyền của chủ nghĩa đế quốc, đánh dấu bước ngoặt lịch sử vô cùng quan trọng.

Khác với mọi cuộc cách mạng xã hội đã diễn ra trong lịch sử, Cách mạng Tháng Mười Nga là cuộc cách mạng xã hội đầu tiên thực hiện được mục tiêu: Giải phóng nhân dân lao động khỏi áp bức, bóc lột, bất công, nâng họ lên địa vị làm chủ chế độ xã hội mới, thực hiện được khát vọng giải phóng con người, giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội và tiến tới giải phóng toàn nhân loại.

Đây cũng là lần đầu tiên liên minh công nhân- nông dân- binh lính, dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân, đã đồng loạt đứng lên lật đổ chế độ Nga hoàng, lập ra nhà nước Nga Xô viết- Nhà nước công nông đầu tiên trên thế giới.

Tác giả John Reed

John Reed sinh tại TP Portland, thuộc bang Oregon (Mỹ). Lớn lên trong một gia đình khá giả, ông được học hành đàng hoàng và có điều kiện chu du nhiều nơi, từ Bắc Mỹ tới châu Âu.

Qua những chuyến đi, ông có điều kiện hiểu thêm nhiều vấn đề cơ bản của xã hội lúc bấy giờ và ông quyết định chọn nghề báo, lấy ngòi bút để nói lên tiếng nói của tầng lớp bị áp bức, của giai cấp công nhân. Và tư tưởng cộng sản cũng bắt đầu ngấm vào ông từ đấy…

Mùa hè năm 1917, John Reed vội vã sang nước Nga, vì ông nhận thấy những dấu hiệu báo trước của cuộc cách mạng vô sản chưa từng có trong lịch sử loài người sắp diễn ra.

Dấn thân trong hiện thực sôi động, nóng bỏng của nước Nga, thậm chí có lần suýt bị trả giá cho sinh mạng của mình, tiếp xúc với mọi lớp người của xã hội Nga, từ người nông dân, binh sĩ, quan chức các cấp, các phe phái, ông trung thực ghi chép những sự kiện tiêu biểu, những diễn biến mau lẹ của cuộc Cách mạng Tháng Mười.

Năm 1918, trở về Mỹ, từ những tài liệu ghi chép được ông đã bắt tay vào viết cuốn sách. Và rồi, “Mười ngày rung chuyển thế giới”, gồm 12 chương – một tác phẩm phóng sự – chính trị giàu giá trị văn học đã được xuất bản ở Mỹ (3 lần) vào năm 1919. Từ năm 1923 về sau, tác phẩm đã được xuất bản ở Liên Xô (hơn chục lần) và nhiều nước khác, trong đó có Việt Nam (2 lần).

Cuốn sách “Mười ngày rung chuyển thế giới”.

Năm 1919, khi John Reed sang thăm nước Nga Xô-viết lần thứ hai, V. Lênin đã viết bài tựa cho tác phẩm của John Reed sẽ tái bản ở Mỹ, có đoạn: “Sau khi đã đọc một cách vô cùng hứng thú và chăm chú từ đầu chí cuối quyển sách của John Reed “Mười ngày rung chuyển thế giới”, tôi hết lòng giới thiệu tác phẩm này với công nhân tất cả các nước.

Tôi mong muốn cuốn sách này được phát hành hàng triệu bản và dịch ra nhiều thứ tiếng, vì nó cung cấp một bức tranh xác thực và vô cùng sinh động về những sự kiện cực kỳ quan trọng để hiểu thế nào về cách mạng vô sản, thế nào là chuyên chính vô sản… Chắc chắn là quyển sách của John Reed sẽ làm sáng tỏ thêm vấn đề cơ bản này của phong trào công nhân toàn thế giới”.

Còn trong lời tựa của mình John Reed đã chia sẻ: “Không thể phủ định rằng Cách mạng Tháng Mười Nga là một trong những sự kiện vĩ đại nhất của lịch sử và sự trỗi dậy của người Bôn-sê-vích là một sự kiện phi thường với tầm vóc toàn cầu. Trong quá trình của cuộc chiến đấu, tôi không phải là kẻ bàng quan. Nhưng khi kể lại lịch sử những ngày vĩ đại ấy, tôi đã muốn nhận xét sự việc với con mắt của một người ghi chép có lương tâm, cố gắng ghi lại sự thực”.

Ở nước Nga mùa thu năm 1917 ấy, những người nước ngoài không dám ra ngoài đường bởi những rung chấn cả địa cầu. Những người Nga tham gia cuộc cách mạng hoặc chìm vào các cuộc chiến mất-còn, hoặc mải tranh biện khốc liệt… hầu như không có thời gian ghi lại những hồi ức.

Ai đó trong số họ có tài năng văn học, được xem như một thuộc tính Nga, hẳn đã ngập vào xúc cảm cách mạng đến mức khó diễn đạt nó thành văn chương. Kết quả là chức năng “thư ký thời đại” rơi vào tay một nhà báo đến từ nước Mỹ.

Sau khi viết xong cuốn sách này, John Reed về nước, tham gia thành lập Đảng Cộng sản Mỹ. Sau đó, ông quay lại Nga nhân Đại hội lần thứ hai Quốc tế Cộng sản. Dự định viết một cuốn sách nữa về chính quyền nhà nước non trẻ này, nhưng John Reed đột ngột từ trần năm 1920 vì bệnh sốt phát ban.

Vài chục năm sau khi ra đời, “Mười ngày rung chuyển thế giới” của John Reed vẫn được Thời báo New York (Mỹ) xếp vào “100 tác phẩm báo chí xuất sắc nhất mọi thời đại”. “Mười ngày rung chuyển thế giới” là một trong những kiệt tác của văn học thế giới và là tác phẩm đầu tiên của văn học thế giới đã công bố trước toàn nhân loại sự thắng lợi của cuộc cách mạng XHCN ở nước Nga năm 1917.

Bà Nadezhda Krupskaya – người vợ và bạn chiến đấu của V. Lênin – đã kết thúc “Lời tựa” của mình cho tác phẩm của John Reed trong lần xuất bản đầu tiên ở Liên Xô thế này: “John Reed đã gắn chặt cuộc đời của ông với Cách mạng Nga. Nước Nga Xô-viết đối với ông đã trở nên thân yêu và gần gũi. Mắc bệnh sốt định kỳ, ông đã từ trần ở nước Nga và an nghỉ ở chân bức thành Đỏ của Điện Kremli. Người đã mô tả đám tang của những người hy sinh cho cách mạng như ông đã mô tả, thực xứng đáng được hưởng vinh dự ấy!”.

Cách kể lại “10 ngày rung chuyển thế giới” của ngày hôm nay

Nhân kỷ niệm 100 năm Cách mạng Tháng Mười Nga, Đài Truyền hình Việt Nam đang sản xuất một chương trình đặc biệt “10 ngày rung chuyển thế giới”- tên gọi này được lấy từ tên cuốn sách của tác giả John Reed. Chương trình được chia làm 3 chương gồm: Bão táp tháng 10, Tình yêu Tổ quốc - Sức ảnh hưởng của Cách mạng Tháng Mười Nga đến Cách mạng Tháng Tám của Việt Nam và Bánh xe lịch sử - Sức lan tỏa toàn cầu của cuộc Cách mạng tháng Mười. Ê kíp sản xuất tiết lộ, chương trình sẽ chứa đựng nhiều câu chuyện ý nghĩa về sự kiện tâm điểm của thế giới thế kỷ XX.

“10 ngày rung chuyển thế giới” là sự kết hợp giữa các tiết mục ca nhạc, phóng sự, clip và hành trình đi từ các TP liên quan đến sự kiện lịch sử. Trong 13 ngày tác nghiệp tại xứ sở bạch dương, ê-kíp thực hiện đã ghi hình 7 MV ca nhạc. Các ca sĩ của hai đất nước Việt Nam và Nga trình diễn những ca khúc quen thuộc với khán giả Việt Nam như: Chiều hải cảng, Ngày chiến thắng, Phía xa bên kia sông, Chiều Mát-xcơ-va và Cánh đồng Nga.

Bên cạnh MV ca nhạc, các phóng sự trong chương trình “10 ngày rung chuyển thế giới” đã được ê-kíp thực hiện ghi hình tại 3 TP Ulyanovsk, Saint Petersburg và Thủ đô Moscow. Sau chuyến tác nghiệp tại Nga ê kíp chương trình đang gấp rút hoàn tất việc ghi hình tại Việt Nam cũng như nhiều khâu chuẩn bị khác cho chương trình này.

Trong các địa điểm được ê-kíp lựa chọn ghi hình phóng sự tại Việt Nam cho “10 ngày rung chuyển thế giới” có: Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò và Thành cổ Quảng Trị. Các nhân vật tham gia ghi hình là những cựu chiến binh được truyền cảm hứng từ cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga để cùng đấu tranh bảo vệ Tổ quốc. Chương trình sẽ được truyền hình trực tiếp vào 20g10 ngày 4-11 trên kênh VTV1.

Xuân Thanh