Những 'đầu não' đằng sau chương trình tên lửa bí mật của Triều Tiên

Một vụ phóng thử tên lửa dẫn đường chiến thuật hướng ra vùng biển phía Đông Triều Tiên. Trong ảnh Hình ảnh do Đài truyền hình Trung ương Triều Tiên (KCNA) phát ngày 18/1/2022.

Giới phân tích cho rằng Chủ tịch Triều Tiên Kim Jong-un nhiều khả năng đang thực hiện các bước cần thiết để thành lập lực lượng tên lửa, đồng thời phát đi tín hiệu về ý định sẵn sàng biến lực lượng này trở thành một phần trong chiến lược quân sự của ông. Dưới đây là những hiểu biết của cộng đồng quốc tế về các vấn đề liên quan đến chương trình tên lửa của Triều Tiên.

Đội ngũ nhà khoa học

Tên tuổi và chức vụ của các nhà khoa học và kỹ sư ở cấp chuyên viên tham gia việc nghiên cứu và phát triển tên lửa của Triều Tiên hầu như không được tiết lộ.

Các nhà quan sát cho rằng những cá nhân này có nhiệm vụ đảm bảo an ninh cho công việc của mình. Họ được nhận nguồn hỗ trợ tài chính phục vụ cho việc phát triển chuyên môn. Họ cũng được bố trí sinh sống biệt lập trong các khu đặc biệt để tránh nguy cơ đào tẩu, hay gây ra các vấn đề phiền toái về mặt chính trị hoặc xã hội.

Một tên lửa dẫn đường chiến thuật được phóng đi từ vị trí chưa được tiết lộ tại Triều Tiên. Ảnh: KCNA

Michael Madden, chuyên gia nghiên cứu về ban lãnh đạo Triều Tiên tại Trung tâm Stimson có trụ sở tại Washington, cho biết: “Không giống như các quan chức kinh tế hay thậm chí là chỉ huy quân đội, đây là nhóm người không thể dễ dàng thay thế”.

Nhiều người trong số họ theo học tại Đại học Quốc phòng Kim Jong-un, một cơ sở đào tạo các chuyên gia khoa học và công nghệ liên quan đến quân sự của Triều Tiên. Trường đại học trên được cho là đã thành lập thêm một trung tâm chuyên nghiên cứu về công nghệ tên lửa siêu vượt âm.

Chuyên gia Ken Gause, Giám đốc Nhóm Quan hệ Quốc tế của CNA, nhận định ác nhà khoa học và kỹ sư ở Triều Tiên có vẻ như được chia thành nhiều nhóm cạnh tranh nhau trong khi thiết kế những loại vũ khí tương tự nhau. Điều này giúp họ có thể đưa ra nhiều lựa chọn hơn và sau đó chọn được công nghệ khả thi nhất.

Một nghiên cứu năm 2018 của Trung tâm Nghiên cứu Không phổ biến vũ khí hạt nhân (CNS) James Martin phát hiện rằng các nhà khoa học Triều Tiên đã phối hợp với đồng nghiệp ở các quốc gia khác để cho ra đời ít nhất 100 bài báo về công nghệ lưỡng dụng, vũ khí hủy diệt hàng loạt, hoặc những vấn đề quân sự khác.

Đội ngũ quan chức

Nhà lãnh đạo Kim Jong-un dựa vào ba vị quan chức hàng đầu để dẫn dắt chương trình phát triển tên lửa bí mật, vốn đang đạt được sự tiến bộ nhanh chóng của nước này. Họ bao gồm cựu tướng không quân Ri Pyong-chol, nhà khoa học tên lửa kì cựu Kim Jong-sik và Jang Chang-ha, người đứng đầu một trung tâm mua sắm và phát triển vũ khí.

Người dân Hàn Quốc theo dõi chương trình thời sự đưa tin về nhà lãnh đạo Kim Jong-un tại một nhà ga ở Seoul. Ảnh: AFP

Theo chuyên gia Gause, Tổng tham mưu trưởng Pak Jong-chon - được cho là đã đảm nhận vai trò cao hơn trong Cục Công nghiệp quân sự (MID), cơ quan chịu trách nhiệm sản xuất vũ khí chiến lược, nhận định.

“Chúng tôi đã thấy rất nhiều thay đổi trong lĩnh vực công nghiệp quân sự trong vài năm qua”, ông Gause nói.

Tướng Pak Jong-chon đã giám sát nhiều cuộc thử nghiệm gần đây khi Chủ tịch Kim Jong-un vắng mặt. Ông Kim Jong-un đã không tham dự bất kỳ vụ phóng tên lửa nào trong năm 2021. Đến tháng 1 vừa qua, ông mới thị tiếp thị sát một vụ phóng tên lửa siêu vượt âm.

Năm ngoái, dư luận cũng chứng kiến việc Bình Nhưỡng bổ nhiệm ông Yu Jim làm Cục trưởng MID. Chuyên gia Madden cho biết trước đây ông Yu từng là đại diện của Triều Tiên cho một cơ sở bán vũ khí của nước này tại Iran.

Các cơ quan nhà nước

Học viện Khoa học Quốc phòng Quốc gia (NADS), còn được gọi là Học viện Khoa học Tự nhiên Thứ hai (SANS), đóng vai trò giám sát chương trình phát triển tên lửa của Triều Tiên.

Ông Michael Madden cho biết tình trạng phát triển các loại vũ khí của Triều Tiên thường được nhận biết thông qua việc xác định ai là người tham gia buổi thử nghiệm.

Một phụ nữ theo dõi bản tin về chương trình phát triển tên lửa của Triều Tiên. Ảnh: AFP

Ví dụ một vụ thử mà chỉ có nhân sự từ NADS/SANS tham gia có nghĩa là hệ thống vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu và phát triển. Nếu một sự kiện kết hợp NADS và Ủy ban Kinh tế thứ 2, điều đó thường có nghĩa là hệ thống đang chuyển từ giai đoạn phát triển sang sản xuất và chế tạo.

Cuối cùng, nếu nhân viên của Bộ Tổng tham mưu quân đội (GSD) tham dự một cuộc thử nghiệm, chẳng hạn như vụ thử tên lửa di động đặt trên tàu hỏa gần đây, điều này thường cho thấy rằng hệ thống đã hoàn thành và sẽ được triển khai.

Có những tín hiệu ban đầu cho thấy rằng khi Triều Tiên hoàn thiện kho vũ khí hạt nhân và tên lửa, nước này có thể sắp xếp lại các thành phần của Lực lượng Chiến lược trở lại dưới quyền GSD, báo hiệu rằng họ đã chuyển sang nhiệm vụ tác chiến.

Hỗ trợ từ nước ngoài

Theo các nhà phân tích, chương trình tên lửa của Triều Tiên bắt nguồn từ sự hỗ trợ mà nước này nhận được từ Liên Xô và sau này là Nga. Các tên lửa đẩy dùng cho đầu đạn siêu vượt âm mới nhất có thiết kế tương tự như của Liên Xô trước đây.

Triều Tiên phóng thử một tên lửa trong cuộc diễn tập của trung đoàn tên lửa đường sắt nước này tại tỉnh Bắc Pyongan. Hình ảnh do KCNA đăng ngày 15/1/2022.

Theo các lệnh trừng phạt của Mỹ, Triều Tiên có liên hệ với NADS của Trung Quốc và Nga tiếp tục mua tài liệu và thông tin kỹ thuật cho các chương trình tên lửa và vũ khí giết người hàng loạt (WMD), với sự hỗ trợ của ít nhất một công ty viễn thông Nga và một công dân Nga.

Markus Schiller, một chuyên gia về tên lửa ở châu Âu, đã lập luận rằng việc Triều Tiên thử nghiệm thành công cho thấy họ đã có sự hỗ trợ từ bên ngoài.

Tuy nhiên, ông Schiller lưu ý rằng dưới thời Chủ tịch Kim Jong-un, tên lửa của Triều Tiên thường xuyên trục trặc hơn trước đây. Điều này gợi ý khả năng nhà lãnh đạo này đang thử nghiệm nhiều thiết kế “cây nhà lá vườn” hơn so với những người tiền nhiệm.

Đức Trí/Báo Tin tức (Theo Reuters)