Những cuốn sách hấp dẫn về cuộc đời các vĩ nhân Chopin và Picasso

Cùng thể loại tiểu sử nhưng nếu cuốn Fryderyk Chopin: Cuộc đời và thời đại là cuốn sách trải dài về cuộc đời nhà soạn nhạc thiên tài của tác giả Alan Walker thì Picasso và bức tranh khiến thế giới sửng sốt của Miles J. Unger được lắp ghép bởi những lát cắt cụ thể. Nhờ vậy, tình cờ khiến độc giả có cái nhìn thú vị về nhân vật cũng như cách tác giả chọn góc viết cho một tác phẩm tiểu sử.

Fryderyk Chopin: Cuộc đời và thời đại (Ngọc Tú và Hạnh Nguyễn biên dịch, Trang Trịnh hiệu đính) với độ dày 836 trang được xem là cuốn tiểu sử toàn diện nhất về nhà soạn nhạc người Ba Lan vĩ đại – người mà Alan Walker viết rằng: “Dù ở múi giờ nào, mặt trời cũng không bao giờ lặn đối với âm nhạc Chopin”. Có thể được thấy được tính “toàn diện” qua bảng mục lục với các khoảng thời gian sát nhau trong từng năm cùng với các chi tiết trong cuộc đời ông từ thời niên thiếu cho đến khi qua đời. Đồng thời, có thể coi đây là một cuốn tiểu sử hiệu đính, nhằm xóa tan nhiều huyền thoại và truyền thuyết vẫn tiếp tục bao quanh Chopin cho đến tận ngày nay.

Cuốn sách được Alan Walker hình thành sau mười năm đi thực địa qua những nơi Chopin đã từng sống và biểu diễn như Warsaw, Paris, London, New York, Washington DC… và xử lý nguồn tài liệu đồ sộ trong suốt bao nhiêu năm của giới nghiên cứu đã viết về nhà soạn nhạc thiên tài này.

Cuộc sống đầy kịch tính của nhà soạn nhạc, tập trung đặc biệt là thời thơ ấu và tuổi trẻ của Chopin ở quê hương Ba Lan, cũng như cuộc sống lãng mạn của ông với nữ tiểu thuyết gia người Pháp đầy cá tính George Sand, người đã có chín năm sống cùng Chopin, được khắc họa rõ nét trong tác phẩm này. Qua đó, độc giả có thể thấy nền tảng gia đình đã ảnh hưởng rất lớn đến Chopin, chính là cái nôi nuôi dưỡng tính cách, phẩm chất cũng như tài năng và chi phối rất nhiều đến cuộc đời sau này của ông.

Bìa cuốn Fryderyk Chopin: Cuộc đời và thời đại.

Fryderyk Chopin: Cuộc đời và thời đại được viết bằng một giọng văn duyên dáng và giản dị được truyền tải một cách hấp dẫn, dễ đọc, vì vậy nhiều đối tượng độc giả có thể dễ dàng tiếp cận. Từ những nghệ sĩ piano chuyên nghiệp đến những người yêu âm nhạc bình thường đều có thể tìm thấy điều mình cần ở cuốn sách này.

Được xuất bản lần đầu vào tháng 10 năm 2018, Fryderyk Chopin: Cuộc đời và thời đại của Alan Walker đã được trao những giải thưởng quan trọng như: Cuốn sách nhạc cổ điển của năm (2018) do tờ The Sunday Times (Vương quốc Anh) bình chọn; một trong những Sách hay nhất (2018) do tờ The Economist bình chọn.

Picasso và bức tranh khiến thế giới sửng sốt của tác giả Miles J. Unger (được biên dịch bởi nhóm dịch giả: Bùi Minh Hạnh, Nguyễn Thị Phương Lan, Lê Phương Thanh Uyên và được hiệu đính bởi Phạm Diệu Hương) là cuốn sách về cuộc đời của vị họa sĩ lừng danh nhưng không viết theo tuyến thời gian trải dài quen thuộc của thể loại tiểu sử mà tập trung vào giai đoạn sáng tác bức tranh Những cô gái Avignon – thời điểm quan trọng cho tính sáng tạo mạnh mẽ của họa sĩ, từ đó lan tỏa đến các khoảnh khắc khác trong cuộc đời ông.

Các tác phẩm của Picasso thường được phân loại theo các thời kỳ khác nhau, trong đó từ 1909 đến 1919 là giai đoạn được chú ý hơn cả bởi đây là thời kỳ ông phát triển phong cách vẽ lập thể mà sau này trở thành một trường phái hội họa và là nguồn cảm hứng vô tận cho những thế hệ sau trong các lĩnh vực khác như kiến trúc, nội thất… Chủ nghĩa lập thể phá vỡ nguyên tắc tạo hình truyền thống của hội họa từ hàng thế kỷ trước, khiến những hình khối, mảnh ghép và góc cạnh của đối tượng được trưng bày dưới lăng kính không-thời gian trên mặt phẳng tranh, mà bức tranh Những cô nàng ở Avignon (1907) đầy táo bạo đã đánh dấu thời khắc ấy. Đó cũng là những tháng ngày thật sự hạnh phúc của Picasso.

Miles J. Unger không chọn cách viết nhập cuộc. Tác giả mang cái nhìn của một người đứng lùi lại, nhìn rõ hơn về một thời đại trước đó, giống như cách ông nhìn qua “chiếc kính viễn vọng đảo ngược theo chiều thời gian” để “cùng nhân vật của mình viết nên một hoài niệm đẹp đẽ đến khắc khoải và tiếc nuối đến quặn lòng” (theo lời người biên dịch).

Qua hơn 500 trang sách, cùng lối kể chuyện bằng kỹ thuật lắp ghép – như chủ nghĩa lập thể mà Picasso góp phần hình thành - và phân tích tỉ mỉ, tác giả không chỉ mô tả về một nhân vật với số lượng tác phẩm đồ sộ (hơn 80 nghìn bức phong phú về chủ đề và chất liệu) mà còn giúp độc giả quan sát được 91 năm cuộc đời và diễn biến nội tâm đầy phức tạp của một họa sĩ thiên tài, trong đó có tác động lớn bởi một thời kỳ đầy hỗn loạn cả về chính trị lẫn nghệ thuật. Ở đây, tác giả đã khắc họa nên một họa sĩ thiên tài cả đời chiến đấu với những gì tăm tối nhất trong nội tâm, bắt chúng phải trở thành năng lượng cho các “sáng tạo” của mình.

Hiện lên trong cuốn sách là hình ảnh một họa sĩ mang đầy cá tính của một “con người hết sức con người”, song hành với danh tiếng là các giai thoại và tin đồn về chuyện yêu đương, thói trăng hoa, quan điểm chính trị và vụ trộm tranh táo tợn ở bảo tàng Louvre… Điều này càng khiến hình tượng “thiên tài” của Picasso thêm phi thường, bí ẩn, và đặc biệt gây tranh cãi.

Picasso và bức tranh khiến thế giới sửng sốt ngoài sức hấp dẫn bởi dữ liệu phong phú và cách phân tích thuyết phục còn bởi văn phong đẹp đẽ, những dòng cuối cùng của tác phẩm là một ví dụ: “Mỗi năm tháng đi qua, huyền thoại về một thời hoàng kim đã mất càng trỗi dậy mạnh mẽ hơn, và ánh hào quang xa xăm của nó lại càng đổ những bóng dài lên thời đại sắp đến”.

L.Hạnh