Những câu chuyện chưa từng được kể về di cư: Cuộc trốn chạy của những thanh thiếu niên vùng Sừng châu Phi

Tính riêng năm 2019, số người buộc phải rời bỏ quê hương đã lên tới 270 triệu.

Những người di cư phải đi bộ băng qua sa mạc hay trên những chiếc xe tải buôn lậu chật chội hoặc bắt đầu những chuyến vượt biển chết chóc. Sự tuyệt vọng, sợ hãi của những con người khốn cùng ấy bị những kẻ buôn người và buôn lậu lợi dụng, vẽ lên những hình ảnh đẹp đẽ phi thực tế.

Trong số những người thực hiện các hành trình nguy hiểm để tìm kiếm một cuộc sống tốt hơn, có hàng trăm nghìn người Ethiopia. Nhiều người đến Somalia và Djibouti dọc theo “Tuyến di cư phía Đông”, băng qua Vịnh Aden, vượt qua Yemen đang bị xung đột tàn phá để đến Saudi Arabia. Những người khác đi về phía Tây Bắc đến Sudan, qua vùng nội chiến Libya và cố gắng vượt biển Địa Trung Hải để tìm đến vùng đất châu Âu phía bên kia với ước mơ về tương lai tươi sáng hơn.

Trên tuyến đường di cư phía Đông, gần 2/3 trong số 138.000 người di cư được thống kê vào năm 2019 đã đến Yemen bằng cách lên tàu của những kẻ buôn lậu ở thị trấn cảng Bosasso, thuộc bang Puntland, Somalia. Nhiều người lựa chọn đi từ Obock ở Djibouti, trong khi đó, một số người khởi hành từ Hargeisa ở vùng lãnh thổ Somaliland.

Chính tại sa mạc rộng lớn và các thị trấn biên giới của Somalia giáp với Ethiopia, hàng ngàn người - nhiều người trong số họ là trẻ vị thành niên - đã bị bỏ rơi sau khi đưa hết số tiền ít ỏi mà họ có cho những kẻ buôn lậu, bước đi trong sợ hãi, hoang mang giữa sa mạc bao la.

Dưới đây là những câu chuyện chưa từng được kể đằng sau những con số. Các bức ảnh được chụp bởi Muse Mohamed thuộc Tổ chức Di cư Quốc tế (IOM):

Farhiya và con trai 8 tháng tuổi đang ở tại một trung tâm thuộc thị trấn cảng Bosasso, bang Puntland, Somalia và chờ đợi được hỗ trợ trở về Ethiopia. Farhiya đến Putland 5 tháng trước để tìm người chồng đã bỏ đi mà cô nghe nói là để tìm kiếm việc làm ở Saudi Arabia. Nhiều tháng trời, Farhiya tìm cách đến Somalia, lang thang trên những vùng sa mạc rộng lớn. Tuy nhiên, giờ đây, cô đã bỏ cuộc, chờ đợi trở về nhà bởi: “Tôi cần phản chăm sóc 5 đứa con”.

Zainaba, cô gái 18 tuổi người Ethiopia, đến Somalia với dự định băng qua Yemen và sau đó đến Saudi Arabia. Tuy nhiên, cô bị mắc kẹt dọc hành trình, sau khi đến Bosasso, Zainaba quyết định tìm kiếm sự giúp đỡ của IOM để quay về.

Hai đứa trẻ chơi cùng nhau tại một nơi tạm trú cho nạn nhân của các vụ buôn lậu ở Bosasso, Puntland. Một trong 2 đứa trẻ nhớ lại: "Một người đàn ông đến trường, nói với chúng tôi rằng ông ta sẽ đưa chúng tôi đến Dubai trong vòng vài ngày. Tôi không nói với bố mẹ vì tôi biết họ sẽ không đồng ý. Tôi đã thấy bố mẹ vất vả để nuôi chúng tôi như thế nào và tôi nghĩ nếu tôi có việc làm, tôi có thể giúp đỡ họ". Những người quá trẻ và cả tin, đặt nhầm niềm tin vào lời hứa của những kẻ buôn lậu, cuối cùng bị bỏ rơi ở Bosasso mà không xu dính túi.

Hamza, 17 tuổi, từng là một trong số nhiều thiếu niên bỏ nhà để theo đuổi “giấc mơ châu Âu”. Những kẻ buôn lậu mà Hamza trả tiền để đưa cậu đến Libya đã tống tiền mẹ cậu và đưa Hamza lên một chiếc thuyền đến châu Âu, chỉ để sau đó bị một đội tuần tra bờ biển chặn lại, phải quay về và bị giam giữ. Giờ đây, Hamza đã trở về Somalia, học đại học để trở thành kỹ sư.

Giống như Hamza, Camilia, 14 tuổi, cùng một nhóm trẻ em bị một kẻ buôn lậu tiếp cận ở trường cùng lời hứa sẽ được hỗ trợ tìm việc ở vùng Vịnh. Tuy nhiên, ngay khi đến thành phố cảng Bosasso, kẻ buôn lậu đã lấy điện thoại của những đứa trẻ này và gọi cho cha mẹ chúng để tống tiền. Tên buôn lậu sau đó bỏ rơi các em ở ngoại ô thị trấn. Nhờ sự giúp đỡ của một người dân, những đứa trẻ đã đến được trung tâm hỗ trợ nạn nhân trẻ em bị buôn bán trong thị trấn và đang chờ đoàn tụ với gia đình. Camilia nói: "Em chỉ muốn giúp đỡ bố mẹ. Cuối cùng em chỉ gây thêm rắc rối cho họ".

Mohamed, bị nhiễm trùng mắt, đến Burco, Somaliland, 15 năm trước để tìm kiếm trợ giúp y tế vì ông không nhận được sự giúp đỡ cần thiết ở Ethiopia. Thật không may, ông đã mất hoàn toàn thị lực, kéo theo hy vọng về một tương lai tốt hơn cũng tan vỡ. Hiện, ông cùng nhiều người khác sống trong những nơi ở tạm nghèo khó ở ngoại ô Burco nhưng không hề có ý định quay trở lại Ethiopia vì “không còn gì cả”.

Roman rời khỏi Ethiopia năm 18 tuổi. Cô đến Somalia với hy vọng có một cuộc sống an toàn hơn. Tuy nhiên, Roman trở thành góa phụ ở tuổi quá trẻ và phải chăm lo đến 3 miệng ăn. Sau đó, cô tái hôn và có thêm hai đứa con. Một ngày nọ, chồng cô rời Somalia, cố gắng đến Saudi Arabia qua Yemen, tuy vậy, Roman cho biết: "Tôi không nghe thấy tin tức gì về anh ấy nhiều tháng rồi. Nếu không nhờ sự giúp đỡ của những người lạ, tôi và con sẽ chết đói'.

Fadmou bế cô con gái chờ được khám bệnh ở một phòng khám tại Hargeisa. Cô gái trẻ 18 tuổi người Nigeria cùng chồng dự định di cư đến Yemen và sau đó đến vùng Vịnh để tìm kiếm cuộc sống tốt hơn. "Ở đây, chúng tôi không có cuộc sống tử tế", Fadmou nói, "bạn bè tôi nói rằng Saudi Arabia là vùng đất của những cơ hội và tôi muốn đi ngay bây giờ vì tôi không muốn con tôi lớn lên trong nghèo đói như bố mẹ".

Firomsa ngồi chờ đợi tại một trung tâm cộng đồng dành cho những người di cư gốc Ethiopia ở Hargeisa. Cậu bé 15 tuổi đến đây cùng em trai Buhari, 14 tuổi. Hai anh em được bạn bè rủ rời bỏ ngôi làng nhỏ ở thị trấn Jarso, Ethiopia, để tới Saudi Arabia. Tuy nhiên, cuộc hành trình của họ không hề an toàn. Một đêm nọ, lái xe chở những thiếu niên ra đi “tìm tương lai” mất tập trung và mất lái, khiến chiếc xe bị lật và làm nhiều người bị thương. Bị mắc kẹt ở Hargeisa, hai anh em đã tìm thấy nơi tạm trú tại trung tâm này, nơi họ biết sẽ phải đối mặt với những nguy hiểm gì phía trước nếu tiếp tục hành trình.

Trẻ em bị những kẻ buôn lậu bỏ rơi tập trung tại một trung tâm cộng đồng dành cho người di cư gốc Ethiopia ở Hargeisa. Các thiếu niên xa lạ nhưng cùng chung một hành trình và nỗi sợ hãi. Những đứa trẻ nông thôn nghèo bị dụ dỗ với lời hứa về việc làm và vận may ở Saudi Arabia, trải qua hành trình nguy hiểm khi chiếc xe tải của những kẻ buôn lậu đưa họ đi gặp tai nạn ở Somalia. Trải nghiệm cận kề cái chết đã thuyết phục họ dừng chân ở Hargeisa, tạm trú trong trung tâm cộng đồng và chờ đợi được trở về nhà, để tố cáo những kẻ buôn lậu cho chính quyền với hy vọng ngăn chặn những kẻ phạm pháp tiếp tục dụ dỗ những thanh niên khác thực hiện hành trình tương tự.

(theo Aljazeera)

Hoàng Hà